EMİNE SAKA AKIN, CANAN HANOĞLU, Aygün KALINBAYRAK ERCAN, ELİF YAPRAK BAŞARAN

AMASYA SARAÇHANE CAMİİ

Amasya kent merkezinde bulunan ve 1372 yılına tarihlendirilen Saraçhane Camii dikdörtgen plan üzerinetaş ve tuğla malzemeden inşa edilmiş olup bahçesinde küçük bir haziresi vardır. Kültürel mirası oldukça zengin olan Amasya kentinde bulunan birçok caminin erken tarihlilerinden biridir. Amasya kentine ait Gabriel (1934) tarafından hazırlanmış kent haritasında bulunan ve eski fotoğraflarda kent kimliğinde fark edilebilen yapı günümüzde etrafında bulunan yapılar arasında kalmış ve algılanması güçleşmiştir. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde bulunan camii birçok kez onarım geçirmiştir. Ancak bu onarımlarda oldukça niteliksiz ekler eklenmiş ve yapının orijinalliği bozulmuştur.2008 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan onarım sırasında yapı özgünlüğüne kavuşturulmaya çalışılmıştır. Güncel literatürdeSaraçhane Camii ile ilgili bilgiler künye bilgisi ile sınırlıdır. Bu anlamda yapının belgelendirilerek literatüre kazandırılması, mimari ve teknik özelliklerinin ortaya konulması kültürel mirasın geleceğe taşınması noktasında önem kazanmaktadır. Bu bağlamda makalenin konusunu oluşturan yapının mimari ve süsleme özellikleri tanıtılacak, özgün sosyal ve fiziksel özelliklerinin yanı sıra, günümüze dek geçirdiği süreç,en son yapılan onarım sonrası sosyal yapısı, dokusu, bugünkü durum ve sorunları da değerlendirilerek analiz edilecektir.

Amasya Saraçhane Mosque

Saraçhane Mosque, which is located at the city center of Amasya and dated to 1372 is built out of cut stone and brick on a rectangular-plan base and includes a small cemetery in its courtyard. It is one of the earliest mosques in Amasya which is rich with cultural heritage. The building, which appears in the city plan prepared by Gabriel (1934) and can be identified within the urban identity in old photographs, currently remains surrounded with buildings and is hardly discernable. The mosque, whose ownership is represented by The Directorate General of Foundations, has undergone several repairs. During the early repairs, poor quality additions were built and the authenticity of the building was destroyed. However, itsauthenticity was tried to be restored during the restorationwhich was finished in 2008. In current literature, the information about Saraçhane Mosque is restricted to inventory data. In this respect, the inclusion of Saraçhane Mosque to the literature by documenting it and the exposure of its architectural and technical features are essential for the transmission of cultural heritage to the next generations. In this context, in this article, the architectural and decorative features of the building in question will be introduced, and in addition to the original social and physical characteristics of the building, the process the building underwent until today, its social structure and fabric following the restoration, its current situation and problems will be evaluated.

PDF

___

Altaş, N., 2007. T. C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Tarafından Tescili Yapılan Cami ve Mescitler, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Amasya İl Yıllığı, 1973. Amasya 1973.
Amasya Merkez Koruma Amaçlı İmar Planı – Plan Raporu, 2010. 1-48, İlke Planlama Ltd.
Ayverdi, E. H., 1972. Osmanlı Mi’mârîsinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806 – 855 (1403 – 1481) II, İstanbul Fetih Cemiyeti İstanbul Enstitüsü, İstanbul.
CED Raporu, Amasya Valiliği Çevre ve Orman Müdürlüğü, Amasya, 20, 21,71,162,179, 2008.
Demiray, A., 1954. Resimli Amasya, Güney Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.O., Ankara.
Doğanbaş, M., 2003. Sanatsal ve Kültürel Boyutlarıyla Amasya, Kendi Yayını, Ankara.
Doğanbaş, M., 2006. Amasya II. Bayezid Külliyesi, Amasya Valiliği Yayını, Amasya.
Erken, S., 1983. 1972 Türkiye’de Vakıf Abideleri ve Eski Eserler I, Ankara, Vakıflar Genel Müdürlüğü, 242-244.
Erturk, T., 1996. “Şehir Kimliği: Amasya Örneği”, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir Planlama Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 21-25.
Gabriel, A., 1934. MonumentsTurcsd’Anatolie II Amasya – Tokat – Sivas, E.dBoccard, Paris.
Hammer, J. V., (Tarih yok), Osmanlı Tarihi, (Çev., M. Ata), Milliyet Yayınları, İstanbul.
Hüsamettin, H., 1986. Amasya Tarihi, Mukaddime Cildi, 1, Hikmet Matbaa-i İslamiyesi, Dersaadet.
Kuran A., 1988. “Mimar Sinan’ın Camileri”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, C. 1 Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1988, s. 175-204.
Kuzucular, K., 1994. “Amasya Kenti’nin Fiziksel Yapısının Tarihsel Gelişimi”, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
Menç, H., 2014. Tarih İçinde Amasya, T.C. Amasya Belediyesi Kültür Yayınları, Ankara.
Meşhur, M., Ç., 1999. “Tarihi Çevrelerin Korunması Sürecinde Yeni Yaklaşımlar, Amasya Kenti, Yalıboyu Evleri Örneği”, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 70-83.
Olcay, O.F., 2010. (Sadeleştirenler; Harun Küçük, Kurtuluş Altunbaş), Amasya Şehri, Amasya Belediyesi Kültür Yayınları No: 14.
Oltulu, E., 2006. “Amasya’nın Anıtsal Eserleri ve Hızır Pasa Külliyesi Restitüsyon ve Koruma Önerisi”, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 4-15.
Öney, G., 1989. Beylikler Devri Sanatı XIV.-XV. Yüzyıl (1300-1453), Ankara.
Özdemir, C., 2001. Amasya Kalesi ve Kral Kaya Mezarları, , Kendi yayını, Ankara.
T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı, Fatih Müftülüğü, 2017. Fatih Camileri ve Mescidleri, Fatih Müftülüğü Yayınları, İstanbul.
T.C. Kültür Bakanlığı, 1991. Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 09.04.1992 Tarih, 1732 sayılı Tescil Kararı.
T.C. Kültür Bakanlığı 1992. Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, 05.05.1992 Tarih, 2364 sayılı Tescil Kararı.
Türkoğlu, E., 2006. “Amasya İli, Hatuniye Mahallesi Geleneksel Yerleşim Dokusunun Analizi, Değerlendirilmesi ve Koruma Geliştirme Önerisi”, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserler I, 1983. Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
Uçman, A., 1999. “Ziya Paşa”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, II, İstanbul, s. 701-703.
Urak, G., 1994. “Amasya’nın Türk Devri Şehir Dokusu ve Yapılarının Analiz ve Değerlendirilmesi”, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
URL-1 http://www.haritamap.com/sehir/amasya. 25.10.2016.
URL 2. http://www.amasya.gov.tr. 17.09.2016.
URL 3. http://www.nufusu.com/il/amasya-nufusu. 05.10.2016.
URL 4. https://www.google.com.tr/search?q=AMASYA+UYDU+GORUNTUSU&safe. 18.08.2016.