İRADE-İ MİLLİYE VE HÂKİMİYET-İ MİLLİYE GAZETELERİNE GÖRE SURİYE’DE ARAP-FRANSIZ ÇATIŞMASI (1919-1920)

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti parçalanmış ve Ortadoğu yeniden şekillenmiştir. Bu şekillenmenin mimarı İngiltere ve Fransa olmuştur. Özellikle İngiltere savaş sonrasında Süveyş Kanalı’nı elinde tutarak Hindistan odaklı sömürge imparatorluğunu daha çok güçlendirmiştir. Ayrıca petrol merkezi olan Arap topraklarını da Sykes-Picot Anlaşması ile Fransızlarla paylaşmıştır. Savaştan önce Osmanlı Devleti’ne karşı savaşmaları karşılığında Araplara vaat edilen Arap Krallığı sözde tasarısı ise en başta olduğu yere geri dönmüş, yani çöpe atılmıştır. Savaştan sonra İngilizler Şerif Hüseyin’in oğlu Faysal’ı Suriye Kralı ilan etmiştir. Suriye’nin Sykes-Picot Anlaşması ile petrol bölgeleri olan Musul ve Kerkük’e karşılık Fransızlara bırakılması hoşnutsuzluk yaratmıştır. Siyasi manevraları iyi bilen İngilizler yeraltı ve yerüstü kaynakları sömürerek halkla çatışmaya girmemiştir. İngilizlerin aksine siyasi manevralarda iyi olmayan Fransızlar, Suriye’de halkın inanç ve kültürüne müdahale etmiş, Ermenileri Fransız üniforması giydirerek orduda kullanmıştır. Fransızların bu tutumlarına karşısında bağımsızlık isteyen Suriyeliler artmış ve Fransızlarla açıkça çatışmalara girilmeye başlanmıştır. Anadolu’da ulusal bir Türk devleti kurmak isteyen Mustafa Kemal ve arkadaşları da Suriye’deki Fransız karşıtı bağımsızlık hareketlerine destek vererek, Suriye’den gelen bağımsızlık taraftarları ile Ankara’da görüşmüştür. Ayrıca Anadolu’dan Suriye bağımsızlık taraftarlarına gıda, lojistik ve silah yardımı yapılmıştır.

The Conflict Of Arab And French In Syria During To Irade-i Milliye And Hakimiyet-i Milliye Newspapers (1919-1920)

After the First World War, the Ottoman Empire was fragmented and reshaped the Middle East. This shape has been the architect of Britain and France. Especially in the hands holding the Suez Canal England after the war has strengthened India focused much of the colonial empire. It was also shared with the French Sykes-Picot Agreement with the Arab lands of the oil center. Before the war, the war against the Ottoman Empire they were promised to the Arabs in exchange for the so-called Arab Kingdom of the bill returned to the place where the first place, so it is discarded. After the war, British Sharif Hussein's son Faisal was proclaimed King of Syria. Syria's oil region with the Sykes-Picot Agreement of Mosul and Kirkuk left to the French money has created discontent. Political maneuvers savy Brits are exploiting underground and aboveground resources into public conflict. The French are not good at political maneuvering Unlike the British, the people have faith and culture to intervene in Syria, and Armenians have used French dressing in military uniforms. Syrians seeking independence against the French increased their attitudes and began to openly entered the conflict with the French. Who want to establish a national Turkish state in Anatolia, Mustafa Kemal and his friends also gave support to the French anti-independence movement in Syria. independence from Syria and met with supporters of Ataturk in Ankara. Also the food from Anatolia to Syria, supporters of independence were made in logistics support and weapons.

___

  • İrade-i Milliye, 5 Ocak 1919.
  • İrade-i Milliye, 8 Ocak 1919.
  • İrade-i Milliye, 15 Ocak 1919.
  • İrade-i Milliye, 17 Ocak 1919.
  • İrade-i Milliye, 27 Ekim 1919.
  • İrade-i Milliye, 16 Şubat 1920.
  • İrade-i Milliye, 22 Mart 1920.
  • İrade-i Milliye, 22 Mayıs 1920.
  • İrade-i Milliye, 23 Şubat 1921.
  • İrade-i Milliye, 6 Haziran 1921.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 10 Ocak 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 24 Ocak 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 2 Şubat 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 11 Şubat 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 24 Şubat 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 28 Şubat 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 10 Mart 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 29 Mart 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye,3 Nisan 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 13 Mayıs 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 10 Haziran 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 26 Temmuz 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 27 Ekim 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 17 Kasım 1920.
  • Hâkimiyet-i Milliye, 12 Aralık 1920.
  • ATAMAN, Muhittin; Suriye’de İktidar Mücadelesi: Baas Rejimi, Toplumsal Talepler ve Uluslararası Toplum, SETA Rapor, No: 6, Nisan 2012.
  • AYRANCI, Zişan Şirin; Türkiye-Suriye İlişkileri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tez, Eskişehir 2006.
  • BAĞLIOĞLU, Ahmet; Ortadoğu Siyasi Tarihinde Dürziler, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırma Merkezi Yayınları, Elazığ 2006.
  • BAS, Selahattin; “Türkiye-Suriye İlişkileri Tarihi” ,Ortadoğu Siyasetinde Türkiye, Platin Yayınları, Ankara, 2004.
  • BOSTANCI, Işıl Işık; “Suudi Arabistan Krallığının Resmen İlan Edilmesi”, Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, Cilt I, Sayı 2, TC Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi, Elazığ, Temmuz 2003.
  • BUZPINAR, Ş. Tufan; “Suriye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.37.
  • DAVULCU, Mehmet; Faysal Dönemi’nde Türkiye-Suriye İlişkileri (1918-1920), Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2007.
  • ERENDİL, Muzaffer; Çağdaş Ortadoğu Olayları, Genelkurmay Yayınları, Ankara, 1992.
  • FİLDİŞ, Ayşe Tekdal; “Günümüzde Suriye’de Yaşanan Sorunların Tarihsel Arka Planına Bir Bakış”, Ortadoğu-Analiz, C. 5, S. 52, Nisan 2013, s. 55-62.
  • KILINÇKAYA, Mehmet Derviş; Arap Milliyetçiliği ve Milli Mücadele’de Türkiye Suriye İlişkileri (30 Ekim 1919-21 Temmuz 1921) Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tez, Ankara 1992.
  • SANDER, Oral; Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi, Ankara 2009.
  • TANSEL, Selahattin; Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C II, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1991.
  • TAŞ, Necati Fahri; Güneydoğu 1919, Tarihçi Kitabevi, İstanbul 2014.
  • UMAR, Ömer Osman; “Suriye’de Fransız Emperyalizmi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 12, S. 1, Elazığ 2002.
  • UMAR, Ömer Osman; Osmanlı Yönetimi ve Fransız Manda İdaresi Altında Suriye (1908-1938), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara 2004.
  • YILMAZ, Hadiye; “Mustafa Kemal Paşa- Emir Faysal Anlaşması ve Milli Mücadele Döneminde Suriye ve Irak”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 10, Sayı 20,(Güz2014).