YAZAR VE METİN TERCİHLERİ BAKIMINDAN TÜRKÇE DERS KİTAPLARI

Ders kitapları, Türkçe derslerinin temel kaynaklarındandır. Bu kitaplarda yer verilen metinler, öğrencilerin çeşitli edebî türleri tanımasının yanı sıra onların sosyal, kültürel, psikolojik açılardan gelişimlerine de katkı sağlamaktadır. Bu sebeple ders kitaplarına alınacak metinlerin seçiminde özen gösterilmesi gereklidir. Bu çalışmada ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarının yazar ve metin tercihleri bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 28 adet Türkçe ders kitabındaki 1112 metin incelenmiş, metinlerin seçildikleri kaynaklara göre dağılımına, ders kitaplarında en çok yer verilen yazar ve metinlere yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ders kitaplarındaki metinlerin çok büyük oranda tek yazarlı metinlerden oluştuğu; Şevket Rado, Mehmet Önder ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun ders kitaplarında eserlerine en çok yer verilen yazarlar olduğu ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun "Türküler Dolusu" şiiri ile Refik Halit Karay’ın "Eskici" öyküsünün Türkçe ders kitaplarında en fazla kullanılan metinler olduğu belirlenmiştir.

Turkish Language Coursebooks In Terms Of Author And Text Preferences

Coursebooks are among the main resources of Turkish lessons. The texts included in these books contribute to the social, cultural and psychological development of students as well as to the recognition of various literary genres. For this reason, special attention should be paid in selecting texts to be included in the coursebooks. This study aims to examine secondary school 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish coursebooks in terms of author and text preferences. To this end, 1112 texts in 28 Turkish coursebooks were examined, and the findings were obtained regarding the distribution of texts by their resources, the most commonly included authors and texts. According to the results, it was found that the texts in the coursebooks are mostly written by single author, Şevket Rado, Mehmet Önder and Bedri Rahmi Eyüboğlu are the most frequently preferred authors, and Bedri Rahmi Eyüboğlu's "Türküler Dolusu" poem and Refik Halit Karay's "Eskici" story are the most commonly used texts in the coursebooks.

PDF

___

Açık-Önkaş, N. ve Günay, E. (2015). Ders kitabı inceleme ölçütlerine göre Türkçe ders kitaplarının karşılaştırılması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 3 (3), 365-378.
Aydın-Yılmaz, Z. (2007). Sınıf öğretmenlerine Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Aytan, T. ve Güneş, G. (2017). 2017 Türkçe öğretim programına göre hazırlanan 5.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin temaları ve türleri üzerine bir değerlendirme. Kesit Akademi Dergisi, 3 (11), 256-275.
Aytaş, G. (2001). Türkçe ders kitaplarının yazımında metin seçimi ve metin altı sorularının hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar. Türk Yurdu Dergisi, 21, 162-163.
Bağcı, H. ve Ünal, Y. (2013). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (3), 12-28.
Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 8, 257-265.
Baş, B. ve İnan-Yıldız, F. (2015). 2. Sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirlik açısından incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 52-61.
Batur, Z. (2010). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Cansız- Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 337-371). Ankara: Pegem Yayınları.
Cemiloğlu, M. (2009). Türkçe öğretimi. Bursa: Alfa Akademi.
Ceran, D. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçe ders kitaplarına ilişkin metaforları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (3), 121-140.
Ceran, D. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitapları için metin önerisi: Manzum Nasrettin Hoca fıkraları. International Journal of Language Academy, 5 (3), 48-65.
Coşkun, E. ve Taş, S. (2008). Ders kitaplarına metin seçimi açısından Türkçe öğretim programlarının değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 59-74.
Çakıroğlu, O. (2015). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin öğrenme güçlüğü olan öğrenciler açısından değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14 (2), 671-681.
Çalışkan, G. (2016) Türkçe dersi öğretim programı ve Türkçe ders kitapları: 5. sınıf Türkçe ders kitabına yönelik bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4 (2), 200-214.
Çeçen, M. A. ve Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 173, 39- 49.
Çeçen, M. A. ve Doğan, B. (2014). Türkçe ders kitaplarında (6-8. sınıflar) yer alan okuma kültürü teması metinlerinin metinler arasılık bakımından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (3), 122-134.
Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 206-219.
Demir, S. ve Sinan, A. T. (2016). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin anlam yapıları üzerine bir inceleme. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1324-1342.
Demir, T. ve Özdemir, B. (2013). Türkçe eğitiminde Karagöz / gölge oyunları ile değer öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (25), 57-89.
Demirel, Ö. (2010). Öğretim ilke ve yöntemleri-Öğretme sanatı. Ankara: Pegem Yayınları.
Demirkaya, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde ders kitabı. R. Sever ve E. Koçoğlu (Ed.). Sosyal bilgiler öğretiminde eğitim teknolojileri ve materyal tasarımı (s. 89-104). Ankara: Pegem Yayınları.
Doğan, B. ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 75-102.
Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 13, 151-154.
Durukan, E. (2014). Metinlerin okunabilirlik düzeyleri ile öğrencilerin okuma becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2 (3), 68-76.
Çapoğlu, E. ve Okur, A. (2015). Ortaokul 8.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5 (3), 90-104.
Eken, H. (2004). Türkçe öğretiminde metin seçimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Ekinci-Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6 (2), 413-424.
Epçaçan, C. ve Okçu, V. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Millî Eğitim Dergisi, 187, 39-51.
Esengül, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki dil ve anlatım yanlışları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Fırat, H. ve Mocan, A. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki hikâyelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18 (3), 25-49.
Göçer, A. (2008). İlköğretim Türkçe ders kitaplarının ölçme ve değerlendirme açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 197-210.
Güneş, F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi: Yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Yayınları.
Güneş, F. (2015). Etkinliklerle hızlı okuma ve anlama. Ankara: Pegem Yayınları.
Gürel, Z., Temizyürek, F. ve Şahbaz, N. K. (2007). Çocuk edebiyatı. Ankara: Öncü Kitap.
Güven, A.Z. (2014). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin metinsellik ölçütlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9 (8), 517-535.
Güven, A. Z., Halat, S. ve Bal, M. (2014). Ortaokul 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin metinsellik ölçütleri açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 2 (3), 208-231.
Güven, A. Z., Bal, M. ve Halat, S. (2014). 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin metinsellik ölçütleri açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10 (3), 739-763.
İşeri, K. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitabının ilköğretim Türkçe programının amaçlarına uygunluğunun değerlendirilmesi. Dil Dergisi, 136, 58-74.
İşeri, K. (2002). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilköğretim programına uygunluğunun incelenmesi: Göstergebilimsel bir betimleme. (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kabadayı, H. İ. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğretmenlerinin Türkçe ders kitapları hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2), 42-50.
Karakuş, N. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin dil ve anlatım yönünden incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7 (18), 567-593.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Karatay, H. (2013). Okuma eğitimi: Kuram, uygulama, ölçme ve değerlendirme. A. Güzel ve H. Karatay (Ed.) Türkçe öğretimi el kitabı (s. 221-264). Ankara: Pegem Yayınları.
Kızılçaoğlu, A. (2003). Orta öğretim coğrafya ders kitapları değerlendirme ölçütleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 8, 19-33.
Kolaç, E. (2003). İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 105-137.
Kolaç, E. (2009). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür açısından değerlendirmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6 (1), 594-626.
Külünkoğlu, T. (2010). İlköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Lüle-Mert, E. (2011). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 7-23.
MEB. (2006). Türkçe dersi (6, 7, 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
MEB. (2017). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
Mirzaoğlu, V. ve Akın, E. (2015). 5.sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin okunabilirliği üzerine bir inceleme. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 146-155.
Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12 (1), 202‐226.
Öz, G. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı bakımından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Özbay, M. (2003). Türkçe öğretiminde hedef-araç ilişkisinin ders kitabı örneğinde değerlendirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 13, 59-69.
Özbay, M. ve Karakuş-Tayşi, N. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (1), 21-31.
Özbay, M. ve Çeçen, M. A. (2012). Türkçe ders kitaplarında (6-8. sınıflar) yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1 (1), 67-76.
Özdemir, S. (2016). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öyküleyici ve bilgilendirici metinlerin okunabilirlik durumu. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 1 (1), 33-46.
Özkan, R. (2010). Türk eğitim sisteminde himayeci değerler: İlköğretim ders kitapları örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1124-1141.
Payza, T. (2015). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Pilav, S. ve Oğuz, M. M. (2013). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin türleri üzerine bir araştırma. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (2),16-30.
Sevim, O. (2014). Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki temalar bağlamında ortaokul Türkçe ders kitaplarında Bektaşi edebiyatından yararlanma yolları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 17, 140-166.
Sidekli, S. (2014). Metin öğretimi. M. Yılmaz (Ed.), Yeni gelişmeler ışığında Türkçe öğretimi (s. 167-199). Ankara: Pegem Yayınları.
Solak, M. ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9), 444-453.
Somuncu, S. (2010). İlköğretim Türkçe ders kitabındaki edebî metinlerin içerdiği evrensel değerlere ve metin seçimine ilişkin bazı tespitler. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 24, 193-219.
Susar-Kırmızı, F. (2014). 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (27), 217-259.
Şen, Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (5), 763-779.
Tekşan, K. (2013). Türkçe dersi değerler eğitiminde Kutadgu Bilig’in kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (3), 1-17.
Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Temizyürek, F. ve Delican, B. (2016). İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (3), 842-856.
Tok, M. ve Tüzel, S. (2013). Türkçe öğretiminde metin antolojisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 88-96.
Üründü, V. (2011). 6-8. sınıf Türkçe ders kitaplarının tema ve metin türü yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Yalınkılıç, K. (2014). Bir öğretim aracı olarak ders kitabı. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s. 3-20). Ankara: Pegem Yayınları.
Yaman, H., Taflan, S. ve Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (18), 197-120.
Yılar, R. (2016). İlettiği değerler açısından ilkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinler üzerinde incelemeler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 490-506.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, M. ve Korkmaz, C. (2016). İlköğretim 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 33-46.
Yurt, G. ve Arslan, M. (2014). 7. sınıf Türkçe ders kitaplarının şekil-içerik-metin yönünden incelenmesi: Zambak ve Pasifik Yayınları örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 317-327.