Kadınların İş-Aile Yaşamı Çatışmasını Engellemeye Yönelik Hukuki Düzenlemeler

Kadın ve erkekten beklenen toplumsal cinsiyet rollerine uygun davranmalarıdır. Bu bağlamda kadınlar, toplumsal cinsiyet algılarının ortaya çıkardığı ev kadınlığı, annelik, eş gibi rollerini ön plana çıkarmasına, "çalışan kadın rolünü" ikinci plana itmesine neden olan baskılarla karşılaşmaktadır. Bu durumun bir sonucu olarak çalışan kadın, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin sorumlulukları, ile çalışma yaşamının sorumlulukları arasında ciddi çatışmalar yaşamaktadır. Literatürde "İş-Aile yaşamı çatışması" olarak adlandırılan bu çatışma bir yandan kadının aile ilişkilerini etkilemekte, diğer yandan da çalışma yaşamında önüne büyük engellerin çıkmasına neden olmaktadır. Çalışan kadınların "annelik" nedeni ile yaşadıkları zorlukları hafifletmek ve iş aile yaşamı arasında denge kurabilmelerine yardımcı olmak amacıyla 29.01.2016 kabul tarihli 6663 sayılı Kanun ile Türk çalışma hayatı açısından önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu kanun kapsamında; 4857 sayılı İş Kanunu ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda düzenlemeler yapılmış ve çalışanların doğum ve/veya evlat edinme sonrası izin sürelerine ve kısmi süreli çalışma hakkına ilişkin yenilikler getirilmiştir. Böylece mevzuatın gebelik ve doğum sonrası çalışan kadını korurken, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya ve iş aile çatışmasını azaltmaya da yardımcı olması amaçlanmıştır

Legal Regulations for Women to Prevent Work-Family Life Conflict

It’s expected of woman and man to behave appropriately with the gender role. In this context, women are faced with pressure that take their housewife, motherhood, spouse role to foreground and take a backseat to role of working woman. As a result, working women face conflicts between their gender roles responsibilities and working life responsibilities. This conflict, which is referred to in the literature as the "work-family conflict" is affects the family relations of the woman on the one hand and on the other hand it causes the big obstacles in working life. In order to alleviate the difficulties they experience due to maternity and help the them to balance the work-family life significant changes have been made for Turkish working life with Law No. 6663 dated 29.01.2016. Within the scope of this law; Regulations were made in the Labour Law No. 4857 and the Unemployment Insurance Law No. 4447 and innovations have been made to the period of leave after birth and/or adoption and part time work. In this way, it is aimed that regulation protects women workers after pregnancy and in postnatal, and helps to achieve gender equality and helps to reduce work-family conflict

___

  • Adakale Demirhan; Elif, Fatma, Münir Ekonomi (2005), “Türkiye’de Kadın İşçilerle İlgili Koruyucu Yasal Düzenlemeler ve 4857 sayılı Yeni İş Kanunu ile Getirilen Yenilikler”, İTÜ Dergisi/d Mühendislik, Cilt:4, Sayı:5, 55- 67.
  • Baykal, Beril (2014), “Çalışma Saatleri İş- Aile Çatışması Açısından Belirleyici midir? Erkek Çalışanlar Açısından Bir İnceleme”, Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, Sayfa: 10-23.
  • Baykal, Beril (2015), İş ve Aile Yaşamı Arasındaki Çatışma Düzeyinin Kadın Çalışanların Psikolojik, Sosyal ve Kültürel Yaşamları Üzerindeki Etkisi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Bolcan, A. E. (2006), Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadının Yeri ve Kadın İşsizliği, İstanbul Üniversitesi, SBE Çalışma Ekonomisi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Bütün, Melek (2010), Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden Çocuk Bakım Hizmetleri: Farklı Ülke Uygulamalar, TC Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Danışman: Yrd. Doç. Dr. Şenay Gökbayrak, Ankara
  • Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), “Çalışma Mevzuatı ile İlgili Avrupa Birliği Direktifleri”, TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yayın No: 11, Ankara, 2014, 249-251.
  • Caniklioğlu, Nurşen (2016), Kısmi Süreli Çalışmaya Geçiş ve Yarım Çalışma Ödeneği, Emeğin Hukuku Kurultayı-2, Ankara,115-151.
  • Çelik, Nuri; Caniklioğlu, Nurşen, Talat Canbolat (2016), İş Hukuku Dersleri, İstanbul, Beta Basım.
  • Dinç, Meryem (2002), “Çalışma Hayatında Kadın ile İlgili Hukuki Düzenlemeler”, Kamu-İş, İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 3.
  • Doğrul, Burcu Şefika, Seda Tekeli (2010), “İş-Yaşam Dengesinin Sağlanmasında Esnek Çalışma”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, ISSN: 1309-8012 (Online), 11-18.
  • Dökmen, Zehra (2006), Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul.
  • Dursun Salih, Emel İştar (2014), “Kadın Çalışanların Yaşamış Oldukları İş Aile Yaşamı Çatışmasının İş ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 28, Sayı: 3, 127-137.
  • Ekin, Ali, Hasan Kayırgan (2014), “Uluslararası Alanda ve Türk Hukukunda Eşit Davranma İlkesi Bağlamında Ebeveyn İzni”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Özel s., s.1045- 1066.
  • Giddens, Anthony (2008), Sosyoloji, 1.Baskı, İstanbul.
  • Greenhaus, Jeffrey ve Nicholas J. Beutell (1985), “Sources of Conflict Between Work and Family Roles”, The Academy of Management Review, Vol.10 No.1, pp. 76-88, Published by: Academy of Management.
  • Gökçeoğlu Balcı, Şebnem (2017), “Koruma mı Dışlanma mı? Çalışma Mevzuatımızda Kadını Koruyucu Kimi Düzenlemelerin Kadın İstihdamı ve AB Normları Açısından Değerlendirilmesi” Çalışma ve Toplum, 1263-1298.
  • ILO 1919, Maternity Protection Convention (No. 3) [http://www.ilo. org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB: 12100:0::NO:12100:P12100_INSTRUME NT_ID:312148:NO], (Temmuz 2017).
  • ILO 1952, Maternity Protection Convention (Revised), (No. 103) [http://www.ilo.org/ dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:121 00:0::NO::P12100_ILO_CODE:C103], (Temmuz 2017).
  • ILO 1981/1, Workers with Family Responsibilities Convention, 1981 (No. 156) [http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=N ORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P1210 0_ILO_CODE:C156], (Temmuz 2017).
  • ILO 1981/2, Workers with Family Responsibilities Recommendation, 1981 (No. 165) [http://www.ilo.org/dyn/normlex/en /f?p=1000:12100:::NO:12100:P12100_IN STRUMENT_ID:312503], (Temmuz 2017).
  • ILO 2000/1, Maternity Protection Convention, 2000 (No. 183), [http://www. ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXP UB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C 183], (Temmuz, 2017).
  • ILO 2000/2, Maternity Protection Recommendation, 2000 (No. 191) [http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=N ORMLEXPUB:12100:0::NO:12100:P1210 0_ILO_CODE:R191], (Temmuz, 2017).
  • ILO (13 May 2014), Maternity and Paternity at Work Law and Practice Across the World.
  • IG Metall-Vorstand (2009), “Doğum İzni, Ebeveyn Zamanı, Yarım Günlük İş”, Ressort Frauen- und Gleichstellungspolitik, Apm AG, Darmstadt.
  • Hablemitoğlu, Şengül (2004), Toplumsal Cinsiyet Yazıları, Kadınlara Dair Birkaç Söz, İş ve Aile Sisteminin Dengelenmesinde Kadınların Part Time Çalışma Olanakları, 282, İstanbul 53-75.
  • Kalaycıoğlu, Sibel (2016), Toplumsal Yapı: Toplumsal Kurumlar, Gruplar ve Toplumsal Değişme, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Bursa, 3-15.
  • Konuk, Bahar (2013), “Avrupa Birliği Hukukunda Cinsiyet Ayrımcılığına İlişkin Temel Kavramların Değerlendirilmesi”, Journal of Yaşar University, Cilt: 8, Sayı: Özel, 1725-175.2
  • Koray, Meryem (2012), Sosyal Politika, İmge Kitabevi, Ankara.
  • Koray, Meryem (2000), Sosyal Politika, Ezgi Kitabevi, Bursa.
  • Köker, Eser, A. Atauz, Kadın İstihdamı Geliştirme Projesi Tanıtım Raporu, Ankara, KSSGM.
  • Kurt, Abdurrahman (2016), “Dünden Bugüne Türk Ailesi, Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Dora Yayıncılık, Bursa, 335-364.
  • Köseoğlu, Ali Cengiz (2016), “Türk İş Hukukunda Analık”, İş ve Hayat Dergisi, Yıl: 2, Sayı 4, 97-124.
  • Lin, Wei-Rong; Chen, Hung-Ming Chen, Chi-Kuo Sun (2015), “A Study on the Relationship Between Work-Family Conflicts and the Job Satisfaction of Tour Leaders”, Journal of Tourism and Recreation, Volume 2, Issue 1, 41-52.
  • Metin, Banu, “İş ve Aile Yaşamının Uyumlaştırılmasına Yönelik Politikalar ve Kadın İstihdamı: İsveç, Almanya ve Birleşik Krallık Örnekleri”, Tisk Akademi, 2017, 18-48.
  • Ocak, Saim (2017), “Doğum/Evlat Edinme Nedeniyle Ücretsiz İzin ve Yarım Çalışma Ödeneği Uygulaması”, Türkiye Gıda ve Şeker Sanayi İşçileri Sendikası, İş ve Hayat Dergisi, Sayı:5.
  • Ören, Kenan (2013), Sosyal Politika, Nobel Yayın.
  • Özdevecioğlu, Mahmut ve Nihal (2009), “Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile-İş Çatışmalarının Çalışanların İş ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 33, 69-99.
  • Özerdem, Füsun (2010), “Avrupa Birliği Sosyal Politikası ve Türkiye’nin Uyumu”, T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Hakemli Araştırma Dergisi Yardım ve Dayanışma, Yıl:1, Cilt:1, Sayı:1, 17-27, Ankara.
  • Öztürk, Tülin (2007), “Türkiye’de Kadın Çalışanların İş Yaşamındaki Yerinin Analizi: İzmir’de Bir Alan Çalışması”, Yaşar Üniversitesi SBE İşletme Ana Bilim Dalı, İzmir, 2007.
  • Resmi Gazete (2007), [http://www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/04/200704 09-1.htm].
  • Tutar, Hasan (2016), Sosyal Psikoloji Kavramlar ve Kuramlar, Seçkin Yayıncılık.
  • Tokuroğlu, Berna (2015), “Aile-EvlilikToplumsal Cinsiyet”, 195-216, Sosyoloji: İnsan ve Toplum, A Kitap, Yayın No: 24, Ankara
  • Süral, Nurhan (2015), “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Hukuki Düzenlemeler ve Sosyal Politikalar”, TİSK Akademi, Vol. 10, Issue 19, 6-43.
  • Süral, Nurhan (2001), Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) Çalışan Kadınlara İlişkin Düzenlemeleri ve Türkiye, İstanbul, 1289-1325.
  • Tuaç, Pelin (2017), “Analık Hâlinde İş ve Sosyal Güvenlik Hukukundan Doğan Haklar-6663 Sayılı Kanun ile Getirilen Yenilikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:32, Sayı:1, ss. 201-241.
  • TÜİK Haber Bülteni (07 Mart 2017), Sayı: 24643 [www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id= 24643].
  • Ulusoy, Tülay (2017), “Bir Sosyal Koruma Olarak İş Kanunu’nda Gebe ve Yeni Doğum Yapan Kadın Çalışanlara Yönelik İzinler ve Kısmi Süreli Çalışma Hakkı Üzerine Güncel Gelişmelerin Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, 741-766.
  • UNICEF (Ağustos, 2017), “Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi”, [http://www. unicef.org/turkey/cedaw/_gi18.html].
  • Yatar, Bedriye İlkay (2015), “Çalışma Hayatında Kadın: Uluslararası ve Ulusal Mevzuat”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlığı ve Güvenlik Dergisi, 29-36.
  • Yuvalı, Ertuğrul (2013), “4857 sayılı İş Kanunu’nun ve İlgili Mevzuatın Kadın İşçiler ile İlgili Hükümlerine Genel Bir Bakış”, TBB Dergisi, 93-114.
  • Zastrow, Charles (2016), Sosyal Hizmete Giriş, Ankara.