Hastanelerde Maliyet Analizi: Kamu Hastanesi Örneği

Sağlık hizmeti sunumun en önemli sağlayıcısı olan hastanelerde kesintisiz hizmet sunumu için maliyet kontrolünün önemli bir yeri vardır. Maliyet analizi çalışmaları maliyet kontrolü konusunda yol göstericidir. Çalışmada Antalya'da faaliyet gösteren bir kamu hastanesinin 2015 yılı idari, mali, tıbbi ve istatistiki verileri maliyet analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Poliklinik birim maliyetleri, yatan hasta birim maliyetleri ve yatan hasta günü birim maliyetleri hesaplanmıştır. Poliklinik birim maliyetleri Sağlık Uygulama Tebliği poliklinik paket fiyatları ile karşılaştırılmıştır. Hastanenin toplam giderlerinin 30.546.136,25 TL olduğu saptanmıştır. Toplam giderlerin yüzde 5,61'inin ilk madde ve malzeme giderlerinden, yüzde 57,32'sinin personel giderlerinden ve yüzde 37,07'sinin genel üretim giderlerinden oluştuğu tespit edilmiştir. Birinci dağıtım sonrası giderlerin yüzde 63,47'si esas üretim gider yerlerine, yüzde 23,79'u yardımcı üretim gider yerlerine, yüzde 4,82'si genel yardımcı hizmet gider yerlerine, yüzde 7,91'i genel yönetim gider yerlerine dağıtılmıştır. Analiz sonucunda 9 polikliniğin birim maliyetinin Sağlık Uygulama Tebliği poliklinik paket fiyatlarından fazla; 7 polikliniğin birim maliyetinin ise düşük olduğu saptanmıştır. Hastanenin sabit maliyetlerinin fazla olduğu, bazı polikliniklerinde poliklinik hasta sayısının az olduğu, bazı kliniklerde yatan hasta sayısının ve yatan hasta günü sayısının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Hastaneye sistematik bir veri sistemi kurması, maliyet analizi çalışmalarına önem vermesi, kapasite kullanım oranını artırıcı önlemler alması önerilmektedir

Cost Analysis in Hospitals: Public Hospital Sample

There is an important place in cost control for uninterrupted service delivery in hospitals, which is the most important provider of health care delivery. Cost analysis studies are a guide to cost control. In the study, the administrative, financial, medical and statistical data of a public hospital operating in Antalya in 2015 were evaluated by cost analysis method. Outpatient clinic, inpatient and inpatient day unit costs were calculated. Outpatient unit costs were compared with the Medical Enforcement Declaration outpatient clinic package prices. Total expenditures of the hospital were found to be 30.546.136,25 TL. It has been determined that total expenditures are consisted 5,61% of the primary materials and supplies expenses, 57,32% of the personnel expenses and 37,07% of the general production expenses. After the first allocation, they were allocated to that expenditures; 63,47% to the main production expense center, 23,79% to auxiliary production expense center, 4,82% to general auxiliary service expense center, 7,91% to general management expense center. After analysing, the unit cost of 9 outpatient clinic was higher than the Medical Enforcement Declaration outpatient clinic package prices; the unit cost of 7 outpatient clinic was found to be low. It is concluded that the fixed cost of the hospital is high, the number of outpatient clinics is low in some outpatient clinics, the number of inpatient and inpatient days in some clinics is low.It is supposed to establish a systematic data system, to give importance to cost analysis studies, and to take measures to increase the capacity utilization rate in the hospital

___

  • Ağırbaş, İsmail (2014), Sağlık Kurumlarında Finansal Yönetim ve Maliyet Analizi, (Ankara: Siyasal Kitabevi).
  • Aras, Alattin (2010), “Sağlık Bakanlığına Bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinde Birim Maliyet Analizleri; Bir Örnek Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Boyd, Kenneth (2013), Cost Accounting for Dummies, (New Jersey: John Wiley& Sons).
  • Bragg, Steven M. (2016), Cost Accounting Fundamentals Essential Concepts and Examples, (USA: Accounting Tools).
  • Büyükipekci, Semih ve Fehmi Karasioğlu (2008), “Sağlık Hizmetlerinde Maliyet ve Performans Analizi: Lokal Bir Uygulama, Dr. Faruk Sükan Doğum ve Çocuk Hastanesi Örneği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt 10, Sayı 1-2, 575-596.
  • Büyükmirza, Hüseyin Kamil (2012), Maliyet ve Yönetim Muhasebesi Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı, (Ankara: Gazi Kitabevi).
  • Büyükmirza, Hüseyin Kamil ve Serap Durukan Köse (2014), “Sağlık Uygulama Tebliği’nin Poliklinik Birim Maliyetleri Açısından Değerlendirilmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 2, Sayı 8, 28-37.
  • Durukan, Serap; Akar, Çetin ve İsmet Şahin (2007), “Seçilmiş Hastanelerde Karşılaştırmalı Poliklinik Gider Yeri Birim Maliyetleri”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 10, Sayı 1, 19-47.
  • Esatoğlu, Afsun Ezel; Ağırbaş, İsmail; Pınar Doğanay Payziner, Yasemin Akbulut, Bayram Göktaş, Yonca Özatkan, Ece Uğurluoğlu, Türkan Yıldırım, Murat Törüner, Haydar Gök, Kayhan Çetin Atasoy, Selcan Ülkü Çakır ve İlker Ökten (2010), “Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde Maliyet Analizi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası Cilt 63, Sayı 1, 17-27.
  • Horngren, Charles T.; Datar, Srikant M. ve Madhav V. Rajan (2015), Cost Accounting a Managerial Emphasis, (England: Pearson Education Limited).
  • Label, Wayne A. ve Weldon E. Havins (2015), Healthcare and Medical Office Accounting Medical Practice Finance and Accounting Basics for Doctors, Medical Assistants and Bookkeeping Professionals, (California: Solona Dreams Publishing Company).
  • Mut, Sinem ve İsmail Ağırbaş (2017), “Hastanelerde Maliyet Analizi: Ankara’da Hizmet Sunan İkinci Basamak Bir Kamu Hastanesinde Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 16, 202-217.
  • Özgülbaş, Nermin (2014), Sağlık Sektöründe Hizmet ve Hastalık Maliyet Analizi, (Ankara: Siyasal Kitabevi).
  • Özkan, Okan ve İsmail Ağırbaş (2015a), “Radyoloji Departmanında Birim Maliyet Analizi ve Örnek Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, 115-128.
  • Özkan, Okan ve İsmail Ağırbaş (2015b), “Hastane Poliklinik Birim Maliyet Analizi ve Örnek Bir Uygulama”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, 705-714.
  • Özkan, Okan; Kutlu, Gamze, Jebağı Canberk Aydın, İzzet Aydemir ve İsmail Ağırbaş (2014), Hastanelerde Maliyet Analizi ve Örnek Bir Uygulama, 8. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi Bildiriler Kitabı, Girne, KKTC, 830-841.
  • Sonsuz, Aliye Aslı (2011), “Hastane İşletmelerinde Birim Maliyetlerin Analizi: Bir Özel Hastane Örneği”, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • Seldüz, Hakan ve Şerafettin Sevim (2012), “Sağlık Kurumlarında Faaliyete Dayalı Maliyet Yönetimi İçin Faaliyet Haritalarının Oluşturulması ve Bir Uygulama”, Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 49-71.
  • Vatansever, Sevgi (2013), “Sağlık Kurumlarında Maliyet Analizi (Bursa Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Örneği)”, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yiğit, Vahit ve İsmail Ağırbaş (2004), “Hastane İşletmelerinde Kapasite Kullanım Oranının Maliyetlere Etkisi: Sağlık Bakanlığı Tokat Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesinde Bir Uygulama”, Hacettepe Üniversitesi Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, 147-162.