Bir Tasarım Nesnesi Olarak Kamusal Alanda Kaligrafik/Tipografik Düzenlemeler

Yazının kullanımından günümüze değin, teknolojik gelişmelerin hızı doğrultusunda değişen ve sanat/tasarım alanlarında özgün çalışmalarda ifade olanağı bulan tipografi ve kaligrafi, modern sanatta yeni bir bakış açısı ve iletişim biçimi olarak belirmektedir. Değişen dünya ile birlikte sanatçı ve tasarımcıların anlatım olanakları da çeşitlilik kazanmaktadır. Sanat eserlerinin sergilendiği müze, galeri gibi alanların dışında sanatçılar, eserlerini kamusal alanlara taşımış ve mekânla özdeşleşen, izleyicinin algılama biçimlerini değiştiren yeni bir yaratım süreci başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, kaligrafik ve tipografik unsurların mekânla özdeşleştiği sanat eserlerini belirlemek ve El Seed, Xu Bing, Wang Dongling, Jaume Plensa, Anna Garforth’un özelinde kaligrafik/tipografik düzenlemeleri üzerine incelemelerde bulunmaktır. Kültürel yapıları ile değişiklik gösteren toplumların kaligrafik ve tipografik yaklaşımları da farklılıklar göstermektedir. Yazının bir tasarım ve sanat aracı olarak görsele dönüşmesi ile kamusal alanda hem içerik hem de biçimsel yönden oldukça etkili ifade olanakları ortaya çıkmaktadır. Yazının sanatsal yorumunda mekânla ilişkisi bu çalışmanın odak noktasını belirlemektedir. Mekân, duygu, kültür, dil birlikteliğinde yapılanan eserler, izleyici ile etkileşim içinde, görsel ve mesaj yoğunluğu da belirgin yapıtlar olarak izleyiciye yeni deneyimler sunmaktadır. Çalışmada, kamusal alanda yer alan sanat eserlerinin, bir iletişim biçimi olarak varlığını sürdürürken kaligrafik ve tipografik unsurlar ile kavramsal yapısı ile güçlenen etkisi değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kaligrafi, , Tipografi, , Çağdaş Sanat, , Kamusal Alan,

In The Public Area As A Design Object Caligraphic/Typographic Arrangements

Typography and calligraphy, which have changed in line with the speed of technological developments and found the opportunity to be expressed in original works in the fields of art/design, from the use of writing to the present, appear as a new perspective and form of communication in modern art. Along with the changing World, the possibilities of expression of artists and designers are also gaining diversity. Apart from areas such as museums and galleries where works of art are exhibited, artists have moved their works to public spaces, and a new creation process has begun that identifies with the spaces and changes the perceptions of the audience. The aim of this study is to determine the works of art in which calligraphic and typographic elements are identified with the space and to examine the calligraphic/typographic arrangements of eL Seed, Xu Bing, Wang Dongling, Jaume Plensa, Anna Garforth. The calligraphic and typographic approaches of societies that vary with their cultural structures also show differences. With the transformation of writing into visuals as a design and art tool, very effective expression opportunities emerge in the public sphere, both in terms of content and form. In the artistic interpretation of the text, its relationship with the space determines the focus of this study. The works, which are structured in the unity of space, emotion, culture and language, offer new expreiences to the viewer as works in interaction with the audience and with clear visual and message density. In the study, the effect of art works in the public sphere, which continues to exist as a form of communication, is strengthened by calligraphic and typographic elements and its conceptual structure is evaluated.

Keywords:

Calligraphy, , Typography, , Contemporary Art, , Public Space,

PDF

___

Alp, Özlem K. (2016). İlişkisel Estetik ve Kamusal Alan Bağlamında Sanatta Yeni Arayışlar, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, YAZ 2016, SAYI 16: sayfa 99-109, ISSN: 1307-9840
Artan, Hidayet Irmak. (2019). Kaligrafi ve Tipografinin Afiş Sanatına Yansımaları, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
Aslan, Hakan. (2014). Kaligrafinin Tarihsel Gelişimi ve Öğretim Teknikleri, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Aytekin, Hakan. (2018). Türkiye’de Belgesel Filmlerde Tipografi Kullanımının Gerçekliğe Etkilerini İncelemek Üzerine Bir Öneri. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 6, s. 55-76.
Bilirdönmez, Köksal ve Çevik, Çağatay. (2020). Çağdaș Sanatta Mekânla İlișkili Tasarımlar ve Jean Dubuffet'in Grafiksel Heykelleri, Vankulu Sosyal Araștırmalar Dergisi, ISSN: 2630-600X, Sayı: 6, s.73-100
Coşkun, Nihal Derin, Gürses, Nesrin ve Okşak, Yeliz. (2018). Grafik Tasarıma Yön Veren Nitelikleriyle Hat Sanatının İncelenmesi ve Çini-Seramik Eserler Üzerine Uygulamaları. 2. International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies. ISAS 2018- Winter. Cilt 3, s. 1185-1194.
Eker, Cihangir. (2018). Grafik Tasarım Alanının Toplumsal ve Teknolojik Gelişmeler Bağlamında Dönüşümü, Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, ISSN:2667-4815, Yıl:1, Sayı:1, sayfa.29-43.
Eroğlu Kızılkaya, Esra. (2018). Sanatta Yeni Toplumsal Stratejiler ve Pratikler: Yeni Tip Kamusal Sanat, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Gör, Tuba Kınay. (2013). Yerellik ve Evrensellik Bağlamında Resimde Otomatizmin Etkileri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Tezi, Erzurum
Karaca, Gülçin. (2015). Müzenin Kamusallığının Sanat Yoluyla Eleştirisi, Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 5, Sayı 8, Sayfalar 62 – 74
Kahraman, Ayşe Derya. (2014).Fütirist Tipografi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Issn:1304-0278, Cilt:13, Sayı:50, Sayfalar. 240-251
Kınam, Bilge. (2010). 1980 Sonrası Grafik Tasarımda Enstalasyonun Yeri ve Önemi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir
Kınay, Serap. (2019). Kaligrafide Çağdaş Yorumlar. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
Kipdemir, Serdar. (2020). Matbaanın İcadından Sonra Latin Kaligrafi Sanatının Gelişimi, İstanbul Arel Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Tezi, İstanbul
Kozlu, Düriye ve Benuğur, Şirin. (2014). Çağdaş Sanatta Görsel ve Kavramsal Bir İmge Olarak Yazının Kullanımı, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART-E Kasım-Aralık’14, Sayı:14, ISSN 1308-2698, sayfalar 233-263.
Köseoğlu Ulubatlı, Sevinç. (2019). Plastik Dilde Toplumsal Farkındalık İçin Bir Söylem Sahası: Ekososyalizm, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu, Ankara
Parlakkalay, Hülya. (2020). Kamusal Alanda Sanat ve Sanat Eserleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 22, Sayı: 4, Aralık 2020, SAYFA 1157-1172
Sarıkavak, Namık Kemal. (2004). Sayısal Tipografi 2 Batı’da ve Ülkemizde Sayısal Harf/Font Tasarımcılar, : Başkent Üniversitesi Yayınları.
Sarıkaya, Rasim. (2018). Tipografik Bir Saldırı veya Dışavurum Olarak Graffitinin Dili, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, Cilt:11, Sayı:22, ISSN 1308-2698, s. 230-251.
Şahin, Serenay. (2010). Dijital Devrim İle Birlikte Sanatta Mekân, Beden, Algı Değişimi. (Yayımlanmamış Sanatta Yeterlik Tezi). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
Taghıbıglou, Homa. (2019). Türkiye ve İran Kültürlerinde Modern Sanatta Kaligrafik Soyutlamalar, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
Varol, Elif Başak. (2004). İnsan Çevre Etkileşimi Açısından Kamusal Mekânda Sanatın Rolü, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Yalur, Refik. (2020). Tipografik Tasarımda Kullanılan Yazı Karakterinin Önemi. Jia Journal, ISSN: 2667-4769. Yıl: 3, Sayı: 4, Haziran. s. 42-60.
Yılmaz, Mithat ve Topaktaş, Ebru. (2014). Tipografik Özellikler Açısından Bilimsel Dergi Makalelerinin Okunaklılık Düzeyleri İle İlgili Akademisyenlerin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. Kış. Cilt: 2013. Sayı: 48. ISSN: 1304-0278. s. 216-234.
Yüksel, Hanife. (2011). Kamusal Alan Heykeli Olarak Güneş Saati Uygulaması, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sanatta Yeterlik Tezi, İzmir
Yüksel Aşan, Oya ve Boğ Kılıçkaya, Eren Evin. (2018). Çağdaş Seramik Sanatında Alternatif Bir Yaklaşım Olarak Tipografi Kullanımı, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22 (2): sayfalar 1157-1169