Artin Hindoglu’nun 1831 baskılı Dictionnaire Abrégé Français-Turc adlı sözlüğü

Codex Cumanicus metinlerinden günümüze, Transkripsiyon metinleri önemlerini hep korumuştur. Bu metinler sözlüklerden ve gramer kitaplarından oluşmaktadır. Her biri kelimelerin telaffuzu itibariyle değerlidir. Bu çalışmada Artin Hindoglu’nun hazırladığı Dictionnaire Abrégé Français-Turc ya da Osmanlı Türkçesi adıyla Ḫazìne-yi Lüġāt adlı sözlük tanıtılacak, özellikleri ve önemi anlatılacaktır. Hindoglu, Dictionnaire Abrégé Français-Turc adlı eserini oryantalistlerin ihtiyacını karşılamak için hazırladığını ifade eder. Eseri, çeşitli Türkçe sözlükler ve gramerleri inceleyerek hazırlayan Hindoglu’nun eser planlaması şöyledir: Künyeli iç kapak I. sayfada, künyesiz iç kapak II. sayfada, boşluk III. sayfada, ithaf IV. sayfada, boşluk V. sayfada, önsöz VI-VII sayfada, kitapta kullanılan işaretler VIII. sayfada, kısaltmalar IX. sayfada yer almaktadır. Sözlükte yer alan madde başları aşağıdaki sırayla verilmiştir: A 1-39. s., B 39-62. s., C 62-140. s., D 140-193. s., E 193-248. s., F 248-278. s., G 278-300. s., H 301-312. s., I 312-336. s., J 337-341. s., K 341-341. s., L 341-355. s., M 355-384. s., N 385-392. s., O 392-400. s., P 400-446. s., Q 446-449. s., R 449-486. s., S 487-516. s., T 516-540.s., U 540-541.s., V 541-555. s., X 555. s., Y 555. s., Z 555. s. Kelime madde başlarından sonra özel adlar şu şekilde sıralanmıştır: A 556-557. s., B 557. s., C 557-558. s., D 558. s., E 558. s., F 558. s., G 558-559. s., H 559. s., I 559. s., J 559. s., K 559. s., L 559-560. s., M 560. s., N 560. s., O 560. s., P 560. s.,R 561. s., S 561. s., T 561. s., V 561-562. s. Ayrıca 503-504. sayfalarda doğru yanlış cetveli bulunmaktadır. 

Artin Hindoglu’s Dictionnaire Abrégé Français-Turc (1831 printed)

From the Codex Cumanicus texts to the present day, transcription texts have always been important. These texts consist of dictionaries and grammar books. Each is valuable in terms of the pronunciation of words. In this article, Dictionnaire Abrégé Français-Turc or Ottoman Turkish by Ḫazìne-yi Lüġāt, which is prepared by Artin Hindoglu, will be introduced and its features and importance will be explained. Hindoglu states that Dictionnaire Abrégé Français-Turc was prepared to meet the needs of orientalists. His work, various Turkish dictionaries and grammars prepared by preparing the work of Hindus work is as follows: Inner cover on the front of page I on page 3, space III. on page, dedicating IV. on page V., on page VI-VII, the marks used in the book VIII. on the page, abbreviations IX. is on page. The headings in the dictionary are given in the following order: A 1-39. p., B 39-62. p., C 62-140. p., D 140-193. p., E 193-248. s, F 248-278. p., G 278-300. p., H 301-312. p., I 312-336. p., J 337-341. p., K 341-341. s, L 341-355. p., M 355-384. pp. 385-392. p., 392-400. p., P 400-446. p., Q 446-449. pp. 449-486. pp. 487-516. pp. 516-540.s., U 540-541.s., V 541-555. p., X 555. p., Y 555. p., Z 555. p. After the beginning of the word, the special names are listed as follows: A 556-557. p., B 557. p., C 557-558. s, D 558. p., E 558. p., F 558. p., G 558-559. S, H 559. p., 559. p., J 559. p., K 559. p., L 559-560. s, M 560. p., N 560. p., 560. p., 560. p., R 561. p., 561. p., 561. pp, V 561-562. s. Also 503-504. The pages have the correct wrong ruler. 

___

  • Ertaş, K. (2016). Türk Dili ve Ermeniler: Osmanlı'nın Ermeni Dilbilimcileri. JASS, Winter II(53), 151-162. Hindoglu, A. (1831). Dictionnaire Abrégé Français-Turc ou Ĥazìne-yi Lüġāt . Vienne. Hindoglu, A. (1838). Dictionnaire Abrege Turc-Français ou Hazine-i Lügat. Vienne. Kartallıoğlu, Y. (2018). Artin Hindoğlu’nun Hazine-i Lugat, Dictionnaire Turc-Français Adlı Eseri Üzerine. Dil Araştırmaları(22), 17-26. Preindl, J. (1790). Grammaire Turque: D'une toute nouvelle methode d'apprendre cette langue en peu de semaines avec un vocabulaire. Berlin. Preindl, J. v. (1789). Vocabulaire de la langue turque: Berlin.