Mektup romanda kadın psikolojisi: Pamela ve Handan

Mektup romanın edebi bir tür olarak geçmişi Cicero ve Ovid’le birlikte Batı edebiyatında Antik Roma’ya kadar gitmektedir. Bununla birlikte, her dönemde az ya da çok mektup roman örnekleri değişik ulusal edebiyatlarda yerini almıştır. Bu çalışmada, hem geleneksel romanın ilk örnekleri arasında kabul edilen, hem de bir mektup roman örneği teşkil eden İngiliz edebiyatından Samuel Richardson’nun Pamela (1740) ve yine bir mektup roman örneği olan Türk edebiyatından Halide Edip Adıvar’ın Handan (1912) isimli eserleri karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmektedirler. Çalışmada eserler öncelikle tematik olarak ve daha sonra kadın kahramanların psikolojisini ele alış şekilleri açılarından kıyaslanmakta, benzer ve farklı noktalar değerlendirilmektedir. Böylece bu iki eserin incelenmesinden yola çıkarak farklı kültürlerde, dillerde ve edebiyatlarda mektup romanın yukarıda bahsi geçen unsurları ele alış yöntemi ortaya konmakta ve bunun sonucunda ortaya çıkan değerlendirmeler karşılaştırmalı edebiyat bağlamında yeni yorumlara ışık tutmaktadır. Bu bağlamda ilk bakışta, Pamela ve Handan romanlarının mektup roman türünde kaleme alınmaları ve tema olarak aşk üzerinde durmaları onların ortak noktaları olarak ön plana çıksa da yapılan inceleme sonucunda her iki romandaki erdem temasının ve karakterlerin kadın psikolojisini ele alma yaklaşımlarının romanların kahramanlarına bağlı olarak farklılık gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu durumun başlıca sebebi, her iki romandaki kadın kahramanların hayata bakış açılarının ve dünya görüşlerinin birbirinden farklı olmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Mektup roman, Pamela, Handan, erdem, kadın psikolojisi

Women psychology in epistolary novel: Pamela and Handan

The history of epistolary novel goes back to Ancient Rome with Cicero and Ovid. In addition to this, there have been always the examples of epistolary novels in different national literatures in every period. In this paper the English epistolary novel Pamela (1740), which was written by Samuel Richardson and accepted as one of the few examples of first English novels, and the Turkish epistolary novel Handan (1912), which was written by Halide Edip Adıvar, are studied through a comparative method. In this study, these works are compared and contrasted at first thematically and then from the point of women psychology. Therefore, the handling ways of epistolary novel to these matters in different cultures, languages and literatures are firstly presented and then the consequent evaluations are shed light on comparative literature. In this context, though it seems that the epistolary novel form and the love theme are foregrounded as the common denominators for Pamela and Handan at first sight, it is later seen through the study that their handling of the concept of virtue and women pscychology differ from each other depending on heroine of the each novel. The main reason behind this situation is that the heroine of the each novel looks at the world from a different ankle and has also a different world view.

Keywords:

Epistolary novel, Pamela, Handan, virtue, women psychology,

PDF

___

Adıvar, H.E. (2017). Handan. İstanbul: Can. Akdeniz, S. (2018). Tanzimat Dönemi Türk Romanında Mektubun Bir Anlatım Aracı Olarak Kullanımı. International Journal of Language Academy. Vol. 6/3. pp.121-145. Altman, J. G. (1982). Epistolarity: Approaches to a Form. Columbus: Ohio State University Press. Donbay, A. E. (2011). Edebiyatımızda "Mektup" Türü ile İlgili Başlıca Çalışmalar. Dil/Language. Vol. 61, pp. 83-102. Doody,M.A. (1998). Samuel Richardson: fiction and knowledge. The Cambridge companion to the Eighteenth-Century novel. Ed. John Richetti. Cambridge: Cambridge University Press. Eagleton, T. (1986). The rape of Clarissa: Writing, Sexuality and Class Struggle in Samuel Richardson. Minneapolis: University of Minnesota Press. İleri, S. (2001). Türk Romanından Altın Sayfalar. İstanbul: Doğan Kitap. İleri, S. (2015). Edebiyatımızda Sevdiğim Romanlar Klavuzu. İstanbul: Everest. Karataş, E. (2012). Mektup Roman Tekniği ve Türk Romanından İki Örnek: Mektup Aşkları Ve Kedi Mektupları. Turkish Studies. Vol. 7/4, pp. 2173-2192 Kılıçkaya, D. (2015). Bir Mektup-Roman Olarak “İkinci Dünya”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Vol. 3, pp. 236-245. Parla, J. (2015). Don Kişot'tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim. Richardson, S. (2008). Pamela or Virtue Rewarded. New York: Oxford World’s Classics. Richetti, J. (1998). Introduction. The Cambridge companion to the Eighteenth-Century novel. Ed. John Richetti. Cambridge: Cambridge University Press. Sienkewicz, A. W., & Bily, C. A. (2017). Epistolary Novel. Salem Press Encyclopedia of Literature. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=ers&AN=87322000&lang=tr&site=eds-live Tanpınar, A.H. (1985). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi. Tekin, M. (2010). Roman Sanatı. İstanbul: Ötüken. Urgan, M. (2010). İngiliz Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Watt, I. (1962). The Rise of the Novel: Studies in Defoe, Richardson and Fielding. Berkeley: University of California Press.