Bir Anadolu masalını çözümlemek, aktarmak ve düzenlemek: Süreç olarak bir yazınsal çeviri projesi

Bu çalışma, dört yıllık İngilizce Mütercim Tercümanlık lisans programı kapsamında yürütülen bir yazınsal çeviri projesine dayanmaktadır. Programın altıncı döneminde yazın modülünün bir parçası olarak yazınsal çeviri dersi verilmektedir. Dersin ilk aşamasında öğrenciler çeşitli yazınsal yapıtları belli metin çözümleme işlemlerini kullanmak suretiyle okuyup çözümlemekte ve yapıtları çevirileriyle karşılaştırarak farklı türlerde anlam dönüşümleri saptamaktadırlar. Bu süreçte çevirmen adayı öğrencilerden metin çözümlemenin çeviri açısından gerekliliğine ve çeviride oluşabilecek farklı anlam dönüşümlerine yönelik farkındalık geliştirmeleri beklenmektedir. Bu iki yönlü farkındalıkla, öğrencilerin yazınsal yapıtın anlam evrenini oluşturan göstergeleri daha iyi alımlayıp aktarmaları ve istenmeyen anlam dönüşümlerinden kaçınmaları umulmaktadır. İkinci aşamada öğrenciler, ilk aşamada edindikleri bilgi ve becerileri kullanarak çevirecekleri kısa bir hikaye seçmekte, çevirdikten sonra metni gözden geçirip düzenlemektedir. Dönem sonunda ise kaynak metnin çözümlenmesine, çeviri ve düzelti süreçlerine ilişkin bir sunum hazırlayarak, çözümlemenin kayda değer sonuçlarını ve özel göstergelerin aktarılması için alınan ilintili kararları vurgulayarak, çevirilerini sınıfla paylaşmaktadır. Bu çalışmada Tahsin Yücel’in İki Peri Kızı adlı masalının çözümlenmesi ve çevirisi üzerine yapılan bir proje ele alınmakta ve projenin benzer bağlamlarda yürütülebilecek yazınsal çeviri projelerine bir örnek teşkil etmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yazınsal çeviri, çevirmen eğitimi, çevirmen kararları, İki Peri Kızı

Analyzing, transmitting, and editing an Anatolian tale: A literary translation project as process

This study is based on a literary translation project conducted within the framework of a four-year translation and interpretation undergraduate program. A literary translation course is offered in the sixth term of the program as part of the literature module. In the first stage of the course, students read and analyze literary works using operations of analysis and compare them with their translations to determine meaning transformations of any type. This process is expected to enable students to develop an awareness of the indispensability of textual analysis for translation and the possibility of different kinds of meaning transformations. With this dual awareness, students as prospective translators are expected to be able to better understand and transfer the signs that constitute a literary work and avoid unintended meaning transformations. In the second stage, students choose a short story to translate by applying the knowledge and skills they acquired in the first stage. After this process, they edit the translated text. At the end of the semester, to share their translation with their class, students prepare a presentation on their analysis of the source text as well as the translation and editing processes, emphasizing the notable outcomes of the analysis and related decisions made to transfer distinctive signs. In this study, the translation of İki Peri Kızı (The Fairy Sisters) by Tahsin Yücel is aimed at providing an example for literary translation projects that may be conducted in similar contexts.

Keywords:

Literary translation, translator education, translator decisions, İki Peri Kızı,

PDF

___

Aliyev, J. (2019). Dünya edebiyatı açısından çevrilemezlik/çevrilebilirlik. Turkish Studies -International Academic Journals. ISSN:1308-2140, Volume 14, Issue 4, 2019, DOI: 10.29228/TurkishStudies.22978, (2029-2041). Andaç, F. (2003) Sözcüklerin diliyle konuşmak. Tahsin Yücel ile yüz yüze. İstanbul: Dünya Kitapları Baker, M. (1992). In other words: A coursebook on translation. London: Routledge. Bartu, H. (2002). A critical reading course. İstanbul: Boğaziçi University Press. Benveniste, E. (1997). Problems in general linguistics (Mary Elisabeth Meek, Trans.). Florida: University of Miami Press. Can Rençberler, A. (2018). A comparative analysis on the samples of cultural transmission through literary translation. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies. DOI number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7633, Number: 71 Autumn II 2018. (201-214). Can Rençberler, A. (2019). Çeviri göstergebilimi ekseninde özgün metin okuma ve çözümleme modeli ile anlam arayişı. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Cilt: 9 Sayı: 18, Temmuz 2019 (125-141). Greimas, A. J., Courtés, J. (1982). Semiotics and language: An analytical dictionary. (Larry Crist, Daniel Patte James Lee Edward McMahon II, Gary Phillips, Michael Rengstrof, Trans.). Bloomington, Indiana University Press. Kuleli, M. (2018). “Analysis of narrative programs and Turkish translations of a short story through semiotics of translation.” Turkish Studies Social Sciences. Volume 13, Issue 26. DOI: 10.7827/TurkishStudies.14317. (861-877). Lexico. www. lexico.com.tr [22.07.2019]. Literary Terms. https://literaryterms.net/fairy-tale/ [07.08.2019]. Murfin, R., Ray, S.M. (1998). The Bedford glossary of critical and literary items. Boston: Bedford. Öztürk Kasar, S. (2003). Sözceleme dilbilimi ve özne göstergebilim. Discours, sémiotique et traduction / Söylem, Göstergebilim ve Çeviri. Jean–Claude Coquet and Sündüz Öztürk Kasar (eds). İstanbul: Y.T.Ü. Yayınları. Öztürk Kasar, S. (2009). Pour une sémiotique de la traductio. La Traduction et ses Métiers. Colette Laplace, Marianne Lederer and Daniel Gile (eds). Caen: Lettres Modernes Minard. Öztürk Kasar, S. (2017). Jean-Claude Coquet ve Söyleyenler Kuramı. Prof. Dr. Ayşe Eziler Kıran’a armağan. İrem Onursal Ayırır and Ece Korkut (eds.). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Öztürk Kasar, S., & Can, A. (2017). Semiotics of Umberto Eco in a literary translation class: The model reader as the competent translator. IJLET International Journal of Languages’ Education and Teaching. Volume 5, Issue 2, June 2017. www.ijlet.com. DOI Number: 10.18298/ijlet.1771, (280-289). Öztürk Kasar, S. & Kuleli, M. (2016). Antony and Cleopatra oyununun göstergebilimsel çözümlemesi ve çeviri göstergebilimi bakış açısıyla Türkçe çevirilerinin değerlendirilmesi. RumeliDE Journal of Language and Literature Studies. Issue 5. (98-123). Öztürk Kasar, S., & Tuna, D. (2017). Shakespeare in three languages: Reading and analyzing sonnet 130 and its translations in light of semiotics. IJLET International Journal of Languages’ Education and Teaching. Volume 5, Issue 1, April 2017. www.ijlet.com. DOI Number: 10.18298/ijlet.1723, (170-181). Purdue University Online Writing Lab. Literary Theory and Schools of Criticism. https://owl.purdue.edu/owl/subject_specific_writing/writing_in_literature/literary_theory_and_schools_of_criticism/index.html [27.07.2019]. Tarih Bilimi. http://www.tarihbilimi.gen.tr/makale/osmanli-doneminde-cirit/ [30.04.2017]. Van Coillie, J. (2014). Character names in translation. In J. Van Coillie & W. P. Verschueren (eds). Children’s literature in translation. Challenges and strategies. (pp 123-139). New York: Routledge. Yücel, T. (1992). Anadolu masalları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.