Julia Kristeva’da Platonik Mekân Kavramı “Chora”

Çağdaş feminist edebiyat eleştirisinin önde gelen isimlerinden dilbilimci ve psikanalist Julia Kristeva, çalışmalarında Platon’un mekânsala ilişkin kavramı choradan fazlasıyla faydalanmıştır. Or- taya koyduğu bağlam Mekânsal Dönüş sürecinin belki de en az dikkat çeken ancak en yaratıcı örneklerinden biri olarak değer- lendirilebilir. Kristeva’nın hangi motivasyonla chora kavramına yöneldiği sorusundan hareketle, coğrafya ile kurduğu söz konu- su iletişimi mekânsal dönüşün bir boyutu olarak anlamlandırma amacında olan çalışmada, öncelikle chora kavramı üzerinde durul- makta, ardından Kristeva’nın edebiyat eleştirisi ve psiko-analitik bağlama içkin çok yönlü düşünü mekân odağında irdelenmekte- dir. Çalışma dili/edebiyatı, psiko-analitik içerimi, feminist bağlamı düşünmenin bir tarzı olarak mekanın gelişimine yönelik yapılan çıkarsama ile sonlanmakta olup, bahse konu çerçeve ile ilişkilen- mekle birlikte esasta yeni ve farklı bir coğrafi perspektifin nasıl üretilebileceğini sorgulamaktadır. Mekân kavramının imkânları, yapısal inşacı bir yaklaşım ve tarihsel-coğrafya perspektifiyle ara- nırken, Kristeva’nın kendi çalışmaları ve konuya yönelik yazılmış ikincil metinlere dayalı nitel-yorumlayıcı bir araştırma deseni be- nimsenmiştir. Sonuç olarak, Kristeva’nın anne bedeniyle bütünle- şen şiirsel dilin çocuğun dil gelişiminde etkili olduğu yönündeki izahatının, geleneksel fallusçu bakışın anneliğe “oryantalist” yak- laşım olarak da ifade edilebilecek çehresini yerle bir ettiği, başlıca desteğini ise mekânsal bir metafordan, maternal bulunup tarihsel dikotomiler varlığında öteki ile buluşturulan, örtüklenen çoklu ses ve anlamların heterotopik uğrağı, kitonyen choradan aldığı vargısına ulaşılmaktadır

Plato's Space Concept "Chora" in Julia Kristeva

A leading feminist literary critic, linguist and psychoanalyst, Julia Kristeva has considerably benefited from Plato’s space related term chora to construct her own approach. The work she cre- ated is one of the most salient of the all produced with reference to Spatial Turn process dating back to 1970s and boomed after 1980s. As to this importance, the purposes of this paper are to show the motivation behind Kristeva’s use of the term chora, with and for what she associates this term and finally how her manipulation of her subject area into geography contributes to spatial turn process. To this end, first Plato’s use of the term chora will be analyzed and then Kristeva’s multifaceted literary and psychoanalytic approach will be scrutinized with reference to space notion. As a final conclusion, how space turns into a language with which we think on language/literature, psychoana- lytical content and feminist criticism will be stated to concretize possible ways of creating a different geographical perspective. The prospects of the term space have been worked on with a structural constructivist approach and a historical geography perspective. As for Kristeva’s own works and secondary sources on her works a qualitative text-hermeneutic method has been adopted. All in all, it has been concluded that Kristeva’s notion that the poetic language coalesced with mother’s body contrib- utes to child’s language drastically refuted long lasting alleged phallocentric and somehow orientalist notions of motherhood, and it has been stressed that the chthonian chora as a geographi- cal metaphor, as a heterotopic latent haunt of multiple voices and meanings is at the center of all these discussions.

PDF

___

Acar-Savran, G. (2009). Beden Emek Tarih: Diyalektik Bir Feminizm İçin. İstanbul: Kanat.
Bahtin, M. (2014). Karnavaldan Romana. Cem Soydemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Birmingham, P. (2003).The Pleasure of Your Company: Arendt, Kristeva, and an Ethics of Public Happiness. Research in Phenomenology, 33(1), 53- 74.
Barai, A. (2015). Speaking the Space between Mother and Child: Sylvia Plath, Julia Kristeva, and the Place of Children's Literature. In M. S. Cecire, H. Field & M. Roy (Ed.). Space and Place in Children’s Literature, 1789 to the Present. (39-55). London: Routledge.
Bonfiglioli, S. (2016). Moral Re-Turns in Geoagraphy, Chora: On Ethics as an Image Progress in Human Geography, 40 (6), 810-829.
Butler, J. (2005). Cinsiyet Belası. Başak. Ertür (Çev.). İstanbul: Metis.
Chanter, T. (2009). Psikanalitik ve Post-yapısalcı Feminizm ve Deleuze. Co- gito, 58, 93-129.
Çolak, B. (2011). Yapıt Okuma; Bedenin İçerisi- Dışarısı; Kiki Simith’in Ça- lışmalarında Bedensel Süreçler ve Abjection. Fe Dergi, 3 (1), 38-46.
Derrida, J. (2008). Khôra. Didem Eryar. (Çev.). İstanbul: Kabalcı. (Özgün eser 1990 tarihlidir)
Direk, Z. (2018). Cinsel Farkın İnşası. İstanbul: Metis.
Ekiz, T. (2007). Alımlama Estetiği mi Metinlerarasılık mı? Ankara Üniversite- si Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47 (2), 119-127.
Elliott, A. (2012). New Individualist Configurations and the Social Imagi- nary: Castoriadis and Kristeva. European Journal of Social Theory, 15(3), 349-365.
Erişti, A. B. (2019). Feminist Değil, Skotusçu: Julia Kristeva. https://www. gazeteduvar.com.tr/kitap/2019/02/14/feminist-degil-skotuscu-julia- kristeva/ Erişim Tarihi: 14.02.2019.
Gambaudo, S. (2013). Julia Kristeva, 'Woman's Primary Homosexuality' and Homophobia. European Journal of Women’s Studies, 20(1), 8-20.
Haigh, S. (2006). Migration and Melancholia: From Kristeva's 'Depression Nationale' to Pineau's 'Maladie de l'exil'. French Studies, 60(2), 232-250.
Hall, J. M. (2012). Choreographing the Borderline Dancing with Kristeva. Philosophy Today, 65 (1), 49-58.
Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman. Kaan H. Ökten. (Çev.). İstanbul: Agora. (Özgün eser 1927 tarihlidir)
Hisarlıgil, B.B. (2008) Martin Heidegger'de “Mekan” Düşüncesi: Hermene- utik Fenomenolojik Bir Yaklaşım. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 23-34.
İlim, F. (2017). Bahtin: Diyaloji, Karnaval ve Politika. İstanbul: Ayrıntı. İşigüzel, Ş. (2013). Venüs. İstanbul: İletişim.
Kabthiyal, N. & Dangwal, S. (2016). On Kristevan Concept of Intertextuality. International Journal Of English Language, Literature And Translation Studies, 3(1), 298-303.
Knowles, A. (2015). A Genealogy of Silence Chora and the Placelessness of Greek Women. philoSOPHIA, 5(1), 1-24.
Kristeva, J. & Galabov, G.K. (2011). Reliance- de l’érotisme maternel https:// www.kristeva.fr/reliance_film_galabov.html. Erişim Tarihi: 20.05.2019.
Kristeva, J. (2017). Ruhun Yeni Hastalıkları. Nilgün Tutal. (Çev.). İstanbul: Ayrıntı. (Özgün eser 1993 tarihlidir)
Kristeva, J. (2014). Reliance, or Maternal Eroticism. Journal of the American Psychoanalytic Association, 62(1), 69-85.
Kurtar, S. (2014). Heidegger ve Poetik Düşünme. Ankara: Pharmakon. Kurtar, S. (2015). Mekân Felsefesi: Timaios. https:// www.youtube.com/ watch?v=oOGmCLUmQ54. Erişim Tarihi: 20.04.2019.
Kymalainen, P. & Lehtinen, A. (2010). Chora in Current Geographical Tho- ught: Places of Co-design and Re-membering. Geografiska Annaler Seri- es B Human Geography, 92(3), 251–261.
Lesic-Thomas, A. (2005). Behind Bakhtin: Russian Formalism and Kristeva's Intertextuality. Paragraph, 28(3), 1-20.
Malpas, J. (2006). Heidegger's Topology: Being, Place, World. Cambridge: MIT Press
Markotic, L. (2001). There Where Primary Narcissism Was, I Must Become: The Inception of the Ego in Andrea-Salome, Lacan, and Kristeva. Ameri- can Imago, 58(4), 813-836.
Oliver, K. (n.d.). Julia Kristeva. https://www.britannica.com/biography/Ju- lia-Kristeva. Erişim Tarihi: 17.03.2019.
Olivier, B. (2007). Nature as 'Abject', Critical Psychology, and 'Revolt': The Pertinence of Kristeva. South African Journal of Psychology, 37(3), 443- 469.
Platon. (2001). Timaios. Erol Güney ve Lütfi Ay (Çev.). Sosyal: İstanbul. Randhawa, B. P. (2014). The Unblest Room: Kristeva's Chora in Aophocles's Antigone. Philosophy and Literature, 38(2), 293-313.
Rickert, T. (2007). Toward the Chora: Kristeva, Derrida, and Ulmer on Emp- laced Invention. Philosophy & Rhetoric, 40 (3), 251-273.
Sarup, M. (1995). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. Abdülbaki Güçlü (Çev.). Ankara: Bilim Sanat.
Savva, A. (2013). Khôra, Topos And Praxis. In J. Baldacchino & R. Vella (Ed.). Mediterranean Art and Education. (59-79). Rotterdam/Boston/ Taipei: Sense.
Sezgener, A. (2010). Yaşıyor olmak için şiir yazın! Julia Kristeva ile söyleşi. Sıcak Nal, 3, 36-39.
Smith, P. (2005). Kültürel Kuram. Selime Güzelsarı ve İbrahim Gündoğdu (Çev.). Ankara: Babil.
Soja, E. W. (2009). Taking Space Personally. In Barney Warf & Santa Ari- as (Ed.). The Spatial Turn: Interdisciplinary Perspectives, (11-35). New York: Routledge.
Şahin-Yeşil, S. (2015). Tomris Uyar’ın “Şahmeran Hikâyesi” Adlı Öyküsüne Metinlerarası Bir Yaklaşım. Millî Folklor, 106, 47-57.
Şener, S. (2014). Tekinsiz ve İğrenç: Hiperreal Figür Heykelleri ve Alışılma- dık Vücutlar İçin Bir Okuma Önerisi. Anadolu Üniversitesi Sanat & Ta- sarım Dergisi, 6, 61-75.
Şimga, H. (2019). Unes Femmes: Kristeva, Psikanaliz ve Kadın. Zeynep Di- rek (Ed.), Cinsiyetli Olmak, Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar içinde (51-66). İstanbul: Yapı Kredi.
Tekeli, İ. (2010). Mekansal ve Toplumsal Olanın Bilgibilimi Yazıları. İstanbul: Tarih Vakfı.
Turhanlı H. (2012). Kristeva ve Şiirsel Dil. https://www.birgun.net/haber- detay/kristeva-ve-siirsel-dil-11377.html. Erişim Tarihi: 25.03.2019.
Uçan, H. (2005). Yazınsal Eleştiri ve Göstergebilim. İstanbul: İz.
Vardar, B. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilin- gual.
Varsamopoulou, E. (2009). The Idea of Europe and the ideal Od Cosmopo- litanism in the Work of Julia Kristeva. Theory Culture & Society, 26(1), 24-44.
Weir, A. (2017). Collective Love as Publicfreedom: Dancing Resistance. Eh- renreich, Arendt, Kristeva, and Idle no M(o)re. Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy, 32(1), 19-34.
Yurdadön-Aslan, P. ve Yavan N. (2018). Edward Said'in Mekansal Dönüş'e Katkısı. Posseible Düşünme Dergisi, 14, 114-135.