OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E İSTANBUL FRANSIZ TİCARET ODASININ KURULUŞU VE FAALİYETLERİ

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çok sayıda yabancı şirket ve müessesenin yayılmasına sahne olan Osmanlı coğrafyasında yaşanan rekabet, muhtelif milletlere ait birçok yeni kurumun açılmasını ve çekişmesini de beraberinde getirdi. Eski ticari alışkanlıklar etrafında şekillenen münasebetler Sanayi Çağı’nda yerini yeni kurumlara bıraktı. Bu önemli kurumlardan biri de başta İstanbul olmak üzere birçok Osmanlı liman kentinde açılan yabancı ticaret odaları oldu. Müteşebbislerinin beklenti ve ihtiyaçlarını karşılamak, sahip olduğu sermayenin örgütlü ve koordinasyonlu bir şekilde yayılmasını sağlamak amacıyla Osmanlı Devleti’ndeki ziraat, ticaret, sanayiye dair tüm bilgi kaynaklarını bünyesinde toplayan yabancı ticaret odaları Osmanlı ekonomisinin şekillenmesinde doğrudan rol oynadı. Bu noktada Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne kadarki süreçte İstanbul’da kurulan ve teşkilatlanan Fransız İstanbul Ticaret Odası çalışmaya konu olmuştur

Activities and Establishment of the French Chamber of Commerce in Istanbul from the Ottoman State to the Republic of Turkey

Since the second half of the 19th century, the competition in the Ottoman geography, which witnessed the spread of many foreign companies and institutions, allowed the opening and competition of many new institutions belonging to various nations. Relations based on old business were replaced by new institutions in the Industry Age. One of these important institutions was the foreign trade chambers opened in many Ottoman port cities, especially in Istanbul. In order to meet the expectations and needs of the entrepreneurs, the foreign trade chambers which gathered all the information about agriculture, trade and industry as well as organizing and coordinating the spread of capital in the Ottoman Empire played an important role in shaping the Ottoman economy. In this regard, the French Chamber of Commerce, which was established during the Ottoman Empire and existed until the Republic of Turkey, is the subject of this study.

PDF

___

Y. EE (Yıldız Esas Evrakı) 149/133.
BEO. (Babıali Evrak Odası) 3007/225497.
DH. MKT. (Dâhiliye Mektubi) 30/27.
HR. TO. (Hariciye Tercüme Odası) 368/67.
HR. İM. (Hariciye Nezareti İstanbul Murahhaslığı) 195/105, 14 Ağustos 1926
ACCIM. MQ55/104, La Création d’une Chambre Française a Constantinople, août-octobre 1884.
ACCIM. MQ55/104, La Création d’une Chambre Française a Constantinople, Réunion des Notabes Commerçaints 6 octobre 1884.
ACCIM. MQ55/104, La Création d’une Chambre Française a Constantinople, Séance du 10 Octobre 1884, Réunion du conseil
ACCIM. MQ55/104, J. Thouzery’den (Marsilya) Ticaret Odası Başkanı’na, 27 Ekim 1884.
ACCIM. MQ 55/104, Rapport Commercieux des Agents Diplomatiques et Consulaires de France, N. 271, Année 1895.
ACCIM, MQ55/104, Ministere de l’Agriculture et du Commerce, Paris 28 Ocak 1869.
ACCIM. 55/104, 13 Fevrier 1890, Monsieur Girard, President du Conseil Ministre du Commerce de l’Industrie et des Colonies Paris.
ACCIM. MQ55/104, Chambre de Commerce Française de Constantinople, N. 3, Constantinople le 15 Juin 1887.
ACCIM. MQ55/104, Cambre de Commerce Française de Constantinople a Mansieur le President de la Cambre de Commerce de (Marseille), 27 Octobre 1884.
ACCIM. 55/104, Turquie d’Asie Mouvement Commercial de Smyrne, Pour l’année 1893.
ACCIM. MQ, 55/103, Ambassade de France pres la Port Ottomane, Arreté concernant la Caravane, 24 Fevrier 1823.
1997 002 4473, Compagnie de Messageries Maritimes Agence de Smyrne, Rapport General de Service Exercice 1880, 1906, Chapitre 1, Personnel.
BEL(YD) 03093, Notice Historique sur la Chambre de Commerce Française d’Istanbul 1885- 1935, İstanbul 1936.
Le Journal des Chambres de Commerce Revue Mensuel, 2. Année, N. 12, Decembre 1883.
Le Journal des Chambre de Commerce et d’Industrie, No 1., 12. Année, Paris, 10 Janvier 1893.
Chambre de Commerce Française de Symrne, 1. Année, N. 2, 28 Fevrier 1893.
Chambre de Commerce Française de Symrne, 1. Année, N. 2, 28 Fevrier 1893.
Chambre de Commerce Française de Constantinople, 8. Année, No. 7, 30 Septembre 1894
Chambre de commerce française de Constantinople, 10. Année, No: 117, 31 Septembre 1896, Constantinople 1896.
Chambre de commerce française de Constantinople, 13. Année, No: 117, 31 Mars 1900, Constantinople 1900.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 16. Année, No. 190, 31 Janvier 1903, Constantinople 1903.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 17. Année, No. 193, 30 Avril 1903, Constantinople 1903.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 17. Année, No. 194, 31 Janvier 1903, Constantinople 1903.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 17. Année, No. 203, 29 Février 1904, Constantinople 1904.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 17. Année, No. 204, 31 Mars 1904, Constantinople 1904.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 18. Année, No. 216, 31 Mars 1905, Constantinople 1905.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 19. Année, No. 217, 31 Avril 1905, Constantinople 1905.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 20. Année, No. 230, 31 Mai 1906, Constantinople 1906.
Chambre de Commerce Française de Constantinople, 20e. Année, No. 239,28 Fevrier 1907, Constantinople 1907.
Chambre de commerce française de Constantinople, 26. Année, No: 309, 31 Décembre 1912, Constantinople 1912.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 25. Année, No. 300, 31 Mars 1912, Constantinople 1912.
Chambre de Commerce Français de Constantinople, 27. Année, No. 324, 31 Mars 1914, Constantinople 1914.
Chambre de Commerce Française de Constantinople, 35 Yıl sayısı, XXXV eme. Année, No. 378, Janvier-Fevrier 1925, Imp. Française L. Mourkides, Rue Luledji Hendek 125, Constantinople 1925.
Chambre de Commerce Française de Constantinople, 36 Année, No. 407, Octobre 1929, Constantinople 1929.
Répertoire des Travaux de la Société de Statistiques de Marseille, Publié sous la Direction de Adrien Sicard, Marseille 1890.
Chambre de Commerce Française de Constantinople Bulletin Memsuel, 1. Année, No. 7, 20 Octobre 1887, Constantinople 1887.
Ahmet Lûtfi Efendi, Vak’anüvis Ahmet Lûtfi Efendi Tarihi, hzl. Yücel Demirel, 1-7-8, Tarih Vakfı Yapı Kredi Yay., İstanbul 1999.
Akyıldız, Ali, Anka’nın Sonbaharı Osmanlı’da İktisadi Modernleşme ve Uluslararası Sermaye, İletişim Yay., İstanbul 2005.
Chambre de Commerce d’Istanbul, Année 125, Istanbul 2006.
Dalloz, Jurisprudence Generale, Bureau de la Jurisprudance generale, Paris 1902.
Department of Commerce and Labor, No. 2294, Daily Consylar Reports, June 27, Goovernment Printing Office, Washington 1905.
Geyikdağı, Necla, Osmanlı Devleti’nde Yabancı Sermaye 1854-1914, Hil Yay., İstanbul 2008.
Giraud Hubert, Les Origines et l’Evolution de la Navigation a Vapeur a Marseille (1829-1900), Societe Anonyme du Semoplhore de Marseille 1929.
Gülsoy, Ufuk -Bayram NAZIR, Türkiye’de Ticaretin Öncü Kuruluşu, İstanbul Ticaret Odası 1923-1960, İstanbul Ticaret Odası Yay., İstanbul 2012.
Güngör, Hakan, “ABD Büyükelçisi Joseph C. Grew’un Karadeniz Seyahati ve Gözlemleri,” ODÜ SOBİAD, 8(3), Kasım 2018, s. 579-586.
Hobsbawm, E. J., The Age of Capital 1848-1875, Weidenfeld and Nicolson Ltd. London 1975.
Hobsbawm, Sermaye Çağı 1848-1875, çev. Bahadır Sina Şener, Dost Yay., İstanbul 2003.
Kasalak, Kadir -Yusuf Yıldırım, “Türk Siyasi Hayatında Türkiye Odaları ve Borsalar Birliğinin Yeri: 1950-1954 Dönemi”, Kesit Akademi Dergisi, C. III, S. 12, Aralık 2017, s. 636-656.
Koraltürk, Murat, “Osmanlı Devleti’nde Ticaret ve Sanayi Odalarının Kuruluşu ve Gelişimi”, Yeni Türkiye Osmanlı, C. III, Yeni Türkiye Yay., Ankara 1999, s. 449-458.
Lozan Barış Konferansı Tutanaklar Belgeler, çev. Seha L. Meray, I. Takım, C. II, YKY, İstanbul 1993. Muahedat Mecmuası, I., TTK Yay., Ankara 2008.
Ortaylı, İlber, Lonca’dan Odaya: İstanbul Ticaret Odasının 125 Yıl Anısına, İstanbul Ticaret Odası Yay., İstanbul 2006.
Öndeş, Osman, Vapur Donatanları ve Acenteleri Tarihi, İMEAK Deniz Ticaret Odası, İstanbul 2013.
Pamuk, Şevket, Osmanlı Türkiye İktisadi Tarihi, İletişim Yay. İstanbul 2003. Revue des Commerce, C. IV, Paris 1909.
Quataert, Donald, Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş (1881-1908), (Çev. Sabri Tekay), Yurt Yay., Ankara 1897.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre VI, C. 30, İ. 4, 1943, s. 128.
Toprak, Zafer, “Osmanlı’da Ecnebi Ticaret Odaları”, Finans Dünyası, Şubat 1990.
Uygun, Süleyman, “Modern Mısır’ın Doğuşu (Yatırım, Kredi ve İflas Denklemi’nde) ve Bir Fransız Aktör: Edouard Andre Dervieu”, Studies of the Ottoman Domain, C. IX, S. 17, Ağustos 2019, s. 95.
https://www.cci.fr/web/organisation-du-reseau/histoire, erişim tarihi 25.07.2019.
https://www.ccift.com/, erişim tarihi 05. 12. 2019.