DİVAN EDEBİYATINDA LEVENDÎ MAHLASLI ŞAİRLER VE MUSULLU LEVENDÎ

Türk edebiyatının önemli bir bölümünü klasik Türk edebiyatı oluşturur. Divan edebiyatı olarak da nitelendirilen bu süreçte şairler, birçok manzum ve mensur eser kaleme almışlardır. Bu evrede şiir yazan ve eserleri bulunan şairlerin büyük bir bölümü hakkında kaynaklarda bilgiler mevcuttur. Fakat bir kısmının şiirleri hâlen günümüze ulaşamamıştır. Bu eserlerin bazıları, edebiyat için önemli ir kaynak mahiyeti taşıyan yazma şiir mecmualarında geçmektedir. Bu şiirlerin varlığı ancak bu mecmuaların okunması ve tanıtılması ile mümkündür. Bundan dolayı da özellikle Arap harfli olarak kaleme alınmış metinlerin gün yüzüne çıkarılması önem arz etmektedir. Özellikle edebî metinleri ve manzumeleri ihtiva eden mecmua çalışmalarının yoğunlaştığı günümüzde, her yeni mecmua, yeni bir şaire veya bunların günümüze ulaşmayan şiirlerine ulaşılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Mecmualar arasında önemli bir yeri olan eser de Kâsımî Mecmuası’dır. Eser, Kâsımî tarafından M 1625 yılında derlenmiştir. Kâsımî Mecmuası’nda kaynaklarda adına rastlanmayan birçok şaire veya adı bilinip şiir örnekleri bulunmayan birçok şairin şiirlerine ulaşmak mümkündür. Edebiyat kaynaklarımızda Levendî mahlasını kullanan şairler hakkında çeşitli bilgiler bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı tezkirelerde bir kısmı da mecmualarda geçmektedir. Bu kaynaklarda şairlere ait şiir örnekleri de bulunmaktadır. Çalışmamızda, edebiyat kaynaklarındaki Levendî mahlaslı şairler hakkındaki bilgilere ve şairlere atfedilen diğer şiir örneklerine yer verilmiştir. Kâsımî Mecmuası’nda Musullu olarak tanıtılan Levendî’ye ait şiir örnekleri tespit edilip yeni yazıya aktarılmıştır.

Poets with Pseudonym Levendi in Turkish Divan Literature and Levendi of Mosul

An important part of the historical stages of Turkish Literature is Classical Turkish literature. In this process, which is also known as Divan literature, poets have written many verses and prose works. In this phase, there is information about the majority of poets who wrote poems and found works. However, some of the poems still have not survived. Some of these works are mentioned in poetry magazines / compilations which are an important source for literature. The existence of these poems is only possible by reading and introducing these compilations. Therefore, it is especially important to reveal the texts written in Arabic letters. Nowadays, especially the works of macmua / compilation containing literary texts and verses are concentrated, every new magazine plays an important role in reaching a new poet or new poems. Another work that has an important place among the magazines is the Qasimi Journal. The work was compiled by Kasimi in 1625 a.c. In this work, it is possible to come across many new poets or new poems of many poets whose names are not known and there are no examples of poems. There are various information about poets who use the pseudonym of Levendi in our literature resources. Some of these informations are in tezkires / anthologies and others in magazines / journals. There are also poetry examples of poets in these sources. In this study, the poem samples of Levendi, which was introduced as from Mosul in the Qasimi magazine, were identified and transferred to the new letters. In addition to this, information about the poets named Levendi and other poetry examples attributed to the poets are given.

PDF

___

Aksoyak, İsmail Hakkı (2014). “Levendî”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (TEİS) (http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=2613) (07.11.2019)
Aydemir Yaşar (2007). “Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler”. Turkish Studies, Volume 2/3, Summer, s. 123-137, Ankara.
Aydemir, Yaşar (2001). “Şiir Mecmuaları ve Metin Teşkilinde Mecmuaların Rolü”. Bilig, s. 147-156, Ankara.
Aydemir, Yaşar (2011). “Biyografi Kaynağı Olarak Mecmualar”. Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi, Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 87- 100, Ankara: AKM Yay.
Cönk, Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz Cönk 88, 84 yk.
Gürbüz, Mehmet (2011). “Biyografik Değer Bakımından Şiir Mecmuaları”. Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 315-328, Ankara: AKM Yay.
Gürbüz, Mehmet (2012). “Şiir Mecmuaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları 7 Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, s. 97-113, İstanbul: Turkuaz Yay.
Hisâlî, Metâliü’n-Nezâir I. Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: AEMNZ 679, 230 yk. (460s).
Hisâlî, Metâliü’n-Nezâir I. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: 4252.
Hisâlî, Metâliü’n-Nezâir II. Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: AEMNZ 680, 290 yk. (580s).
Hisâlî, Metâliü’n-Nezâir II. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nu: 4253.
İçli, Ahmet. (2017). “Nigînî, Mecmuası ve Şiirlerinden Örnekler”. Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 58, Erzurum, s. 129-157.
İçli, Ahmet. (2018). “Kasımî Mecmuası’nın İçerik Analizi”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (40), s. 468-499.
Kalyon, Abuzer. (2011). Peşteli Hisâlî Metâliü’n-nezâ’ir (İkinci – Cilt) İnceleme – Metin. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Ü. SBE.
Kâsımî (1625). Kâsımî Mecmuası (Bahru’l-Maarif). Erzurum Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Yazma Eser Salonu, ASL 625, Mec 83.
Kaya, Bilge (2003). Hisâlî Hayatı-Eserleri ve Metâli’ü’n-nezâ’ir Adlı Eserinin Birinci Cildi (İnceleme-Metin). Doktora Tezi, Ankara: Gazi Ü. SBE.
Kayabaşı, Bekir (hzl.) (1997). Kafzâde Fâizî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı. Doktora Tezi, Malatya: İnönü Ü. SBE.
Köksal, M. Fatih (2011). “Biyografik Kaynak Olarak Şiir Mecmuaları ve Kastamonulu İshâkzâde Fevzi Mecmuası”. Prof. Dr. Mustafa İsen Adına Uluslararası Klasik Türk Edebiyatında Biyografi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, s. 449-468, Ankara: AKM Yay.
Köksal, M. Fatih (2012). “Şiir Mecmualarının Önemi ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP)”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları 7 Mecmua: Osmanlı Edebiyatının Kırkambarı, s. 409- 431, İstanbul: Turkuaz Yay.
Kur’ân-ı Kerîm Meâli. (2011). Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin (çev). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
Kurnaz, Cemal-Tatçı Mustafa (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Ankara: Bizim Büro Yay.
Kurnaz, Cemal-Aydemir, Yaşar (2013). “Mecmualara Sorulması Gereken Sorular”. Turkish Studies, Volume 8/1, Winter, p. 51-64, Ankara.
Mecmû'a-i Eş'âr. Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz FB 464, 109 yk.
Mecmû'a-i Eş'âr. Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 1998, 85 yk.
Nigînî Mehmed Çelebî. Niginî Mecmuası, Erzurum Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Yazma Eser Salonu, ASL 625, ASL 555, Mec. 13.
www.yazmalar.gov.tr