"SEVDİĞİN DİZİ GÜN DEĞİŞTİRSİN": LEYLA İLE MECNUN DİZİSİNDEKİ KARGIŞLARIN (BEDDUA) PRAGMATİK ANALİZİ

Kültür değişmelerini şekillendiren temel yaratıcı dinamikler arasında önemli bir yeri bulunan kitle iletişim araçları, yeni kültürel bağlamların yaratılması ve bunların yaygınlaşmasında etkin bir rol üstlenmektedir. Bu çalışmada, 2011-2013 yılları arasında toplam 103 bölüm yayınlanan ve yayınlandığı dönemde geniş bir izleyici kitlesi tarafından takip edilen "Leyla ile Mecnun" dizisindeki kargış sözleri (kötü dilekler/beddualar) pragmatik açıdan incelenmiştir. Tıpkı alkışlar (iyi dilekler/dualar) gibi, insanlık tarihinin en eski dönemlerinden günümüze kadar çeşitli toplum ve uygarlıklarda, inanç ve günlük yaşamın farklı alanlarında, ritüellerde ve özellikle de sözlü kültürlerde temel türlerden biri olarak kullanıldığı görülen kargışların söz konusu dizinin kurgusunda nasıl yer aldığı konusu ele alınmıştır. Bu doğrultuda çalışmada ilk olarak, kargış eyleminin ve kargış sözlerinin evrensel yapısı ve pragmatik dokusu ile kargışların Türk kültüründeki görünümleri üzerinde genel hatlarıyla durulmuştur. Çalışmanın devamında, Leyla ile Mecnun dizisinin kurgusu ve karakterleri hakkında genel bilgi verildikten sonra kargışların kim tarafından, kime, nerede, ne zaman, nasıl ve hangi amaçla yöneltildiklerinin sorgulanması sonucu, söz konusu kargışların dizinin kurgusu içerisinde bir araç olarak, hangi amaç ve işlevleri yerine getirmek üzere kullanılmış olduğu çözümlenmiştir. Böylece, kargış eyleminin ve kargış sözlerinin her dönemde ve bağlamda değişebilen kültürel ve pragmatik yönü, incelemeye konu olan dizideki kullanım biçimleri örnekleminde analiz edilmiştir. Geleneksel bağlamdaki kargış türünün popüler bir televizyon dizisinin kurgusu içerisinde pratik yarar sağlamak için "absürt kargış"lara dönüştürülmek suretiyle nasıl yer aldığı konusu, geleneksel(halk/sözlü) kültür ve popüler kültür ilişkileri bağlamında aydınlatılmıştır

"May your Favourite TV Series Change its Air Days": Pragmatic Analysis of the Curses in the Leyla and Mecnun TV Series

Mass media, one of the basic creative dynamics which shape cultural exchanges, take an effevtive role on the creation and dissemination of these new cultural context. In this study, it was pragmatically examined, curses in the "Leyla and Mecnun" TV series, aired as 103 episodes, from 2011 to 2013, and watched by very large audience at that period. One of the basic genre in varieties of the society and civilization, people's daily lives, rituals and especially oral culture, like blessings, curses used in the fiction of the series and their contribution to the show are discussed. In this direction, first of all, universal and pragmatic pattern and universal structure of curses and cursing, the views of them in Turkish culture were mentioned generally. Later on the study, after informing about the fiction and the characters of the series, it was analysed how curses used as a means of creating surreal humor in this serial and its fiction, who cursed to whom, when and where, and for what purpose. Thus, the cultural and pragmatic aspect of the curses, which change according to various age and context, analysed in the sample of the usage in the serial. That how the traditional genre of cursing can be used pragmatically in the fiction of the popular serial, within the context of the traditional and popular culture, was elucidated

___

Akalın, L. Sami. Türk Dilek Sözlerinden Alkışlar Kargışlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları, 1990.
Alott, Nicholas. Key Terms in Pragmatics. London-New York: Continuum, 2010.
Aitken, J. K. The Semantics of Blessing and Cur- sing in Ancient Hebrew. Louvain: Peeters,
Austin, J. L. How to Do Things with Words. Cambridge-Massachusetts: Harvard Univer- sity Press (Second Edition), 1975.
Bach, Kent. "Speech Acts and Pragmatics." The Blackwell Guide to the Philosophy of Langu- age (Ed.: Michael Devitt-Richard Hanley). Oxford: Blackwell, ss. 147-167, 2006.
Ben-Amos, Dan. "Analytical Categories and Eth- nic Genres." Folklore Genres. (Ed. Dan Ben- Amos). Austin-London: University of Texas Press, ss. 215-242, 1976.
Borecky, Vladimír. Komiklik Teorileri. (Çekçe- den Çeviren: Zofie Uçar). (Yayımlanmamış Çeviri Eser).
Cengiz, Serpil Aygün. "Folklor, Poplor ve Kitle İletişim Araçları." Folklor/Edebiyat, Cilt: 5, S. 19, ss. 5-12, 1999.
Çelebi, Vedat. "Gündelik Dil Felsefesi ve Austin'in Söz Edimleri Kuramı." Beytulhikme. An International Journal of Philosophy. 4/1: 73-89, 2014.
Dentith, Simon. Parody. London-New York: Routledge, 2000.
Eker, Gülin Öğüt. İnsan, Kültür, Mizah. İnsanlık Tarihinde Mizahın Serüveni: Felsefi Bir Problem Olan Mizahtan Eğlence Endüstrisinde Tüketim Nesnesi Olan Mizaha. Ankara: Grafiker Yayınları, 2009.
Faraone, Christopher A. "Binding and Burying the Forces of Evil: The Defensive Use of 'Voodo Dolls' in Ancient Greece." Classical Antiquity, 10/2: 165-205, 207-22, 1991.
Frankfurter, David. "Narrating Power: The Theory and Practice of the Magical Historiola in Ritual Spells." Ancient Magic and Ritual Power. (Ed. Marvin Meyer-Paul Mirecki) Leiden-Boston: Brill, ss. 457-476, 2001.
.........................."Curses, Blessings, and Ritual Authority: Egyptian Magic in Comporative Perspective." Journal of Ancient Near Eastern Religions, 5/1: 157-185, 2006.
Gager, John G. Curse Tablets and Binding Spells from the Ancient World. New York: Oxford University Press, 1999.
Gevirtz, Stanley. Curse Motifs in the Old Testament and in the Ancient Near East. (University of Chicago Department of Oriental Languages and Civilization PhD Dissertation) Illinois: University of Chicago, 1959.
James, William. Pragmatism. A New Name for Some Old Ways of Thinking. New York: Longmans-Green, 1907.
Kaya, Doğan. Folklorumuzda Beddua Söyleme Geleneği ve Türk Halk Şiirinde Beddualar. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2001.
Korkut, Nil. Kinds of Parody From The Medieval to the Postmodern. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), 2005.
Levene, Dan. Jewish Aramaic Curse Texts from Late-Antique Mesopotamia. 'May These Curses Go Out and Flee. Leiden-Boston: Brill, ss. 16-17, 2013.
Loizou, Eleni. "Infant humor: the Theory of the Absurd and the Empowerment Theory." International Journal of Early Years Education, 13/1: 43-53, 2005.
May, Jacob L. Pragmatics. An Introduction. Oxford: Blackwell (Second Edition). 2001.
Morreal, John. Gülmeyi Ciddiye Almak. (Çev. Kubilay Aysevener-Şenay Soyer). İstanbul: İris Yayınları, 1997.
Nordh, Katherina. Aspect of Ancient Egyptian Curses and Blessings. Conceptual Background and Transmission. Upsala: Acta Universitatis Upsaliensis, 1996.
Oğuz, Öcal, vd. (Yay. Haz.). 2006 Yılında Çorum'dan Derlenen Alkışlar, Kargışlar ve Ninniler. Ankara: Çorum Belediyesi Kültür Yayınları, 2007.
Ong, Walter J. Sözlü ve Yazılı Kültür. Sözün Teknolojileşmesi. (Çev. Sema Postacıoğlu Banon). İstanbul: Metis Yayınları (Dördüncü Basım), 2013.
Owen, M. Trefor. "Folklor ve Popüler Kültür." (Çev. Selcan Gürçayır). Millî Folklor, S. 65, ss. 137-141, 2005.
Özdemir, Nebi. Medya, Kültür ve Edebiyat. Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 2008.
Robinson, Douglas. Introducing Performative Pragmatics. New York-London: Routledge, 2006.
Rysan, Joseph. "Folklore and Mass-Lore." South Atlantic Bulletin, 36/1: 3-9, 1971.
Searle, John R. Speech Acts. An Essay in the Philosophy of Language. New York: Cambridge University Press,1969.
Selberg, Torunn. "Use of television in everyday life: ritualisation and everyday culture." Lore and Language (Perspectives on Folklore and Popular Culture), 16/1-2: 104-114, 1998.
Shaked, Shaul vd. Aramaic Bowl Spells. Jewish Babylonian Aramaic Bowls.. Leiden-Boston: Brill, 2013.
Tambiah, S. J. "The Magical Power of Words." Man, 3: 175-208, 1968.
Terzioğlu, Öykü. "Alkış ve Kargışların Sözlü Kültürdeki Yerleşik Kodların Aktarımını ve Yeniden Üretimini Kolaylaştıran Biçimsel Özellikleri." Millî Folklor, S. 75, ss. 34-37, 2007.
Versnel, H.S. "Beyond Cursing: The Appeal to Justice in Judicial Prayers" Magika Hiera: Ancient Greek Magic and Religion (Ed. Christopher A. Faraone-Dirk Obbink). New York: Oxford University Press, 1991.
................. "The Poetics of the Magical Charm: An Essay in the Power of Words," Magic and Ritual in the Ancient World (Ed.: Paul Mirecki-Marvin Meyer). Leiden-Boston: Brill, ss. 105-158, 2002.
Yamauchi, Edwin M. "Aramaic Magic Bowls." Journal of American Oriental Society, 85/4: 511-523, 1965.
http://www.trt1.com.tr/leyla-ile-mecnun/15667 (30.12.2015)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Leyla_ile_Mecnun_ (dizi) (30.12.2015)
https://www.youtube.com/ watch?v=HbuXtriXFB4 (20.12.2015)
http://www.dailymotion.com/video/x14suwg_ leyla-ile-mecnun-erdal-bakkal-a-edilen-tumbeddualar_music (20.12.2015)
https://www.youtube.com/ watch?v=W3eS2jy68iA (20.12.2015)
https://www.facebook.com/BurakAksakFan/ posts/626782494068068?stream_ref=5 (20.12.2015)