LANGUAFOLKLORİSTİK AÇIDAN "KÖROĞLU" ANSİKLOPEDİSİ (VEYA AÇIKLAMALI SÖZLÜĞÜ) ÜZERİNE

Destanlar, ait oldukları dünyalar hakkında bize bilgiler vererek yine ait oldukları milletlerin fertlerine o kültürün tavır ve davranışlarını simgeleyerek anlatan öğreti metinleridir. Köroğlu Destanı, bütün Türk coğrafyasında ve Türklerle uzun asırlar beraber yaşamış milletlerde derin etkiler bırakmış bir destandır. Yunanca poiétiké kelimesinden türemiş ve "yapmak, üretmek, yaratmak" gibi anlamlara gelen poetika ise, genel olarak bütün sanat dallarını kapsamaktadır. Köroğlu Türk epik anlatımı ekseninde tüm Türk dünyasında semantik karşılıkları farklı olsa da aynı adla anılmaktadır. Köroğlu, geçmişi bugüne bağlayan bir abide olmasının yanında bugün dahi anlatıldığı ve dinlenildiği coğrafya göz önüne alındığında Türkler arasında kültür bütünlüğünü sağlayan en önemli faktörlerden biridir. Köroğlu destan geleneğinin çağdaş languapoetic ve languafolkloristic araştırma yöntemleriyle incelenmesi, Avrupa ve doğu destanları ile karşılaştırılması; tarihi- mitolojik, poetik- estetik özelliklerin bütünlük içinde öğrenilmesi, genel Türk filolojisinin problemlerinden sayılmaktadır. Edebiyat bilimi ve dilbilimi araştırma düzlemi olarak bu araştırmaları ikiye ayırmak mümkündür. Şöyle ki "Köroğlu"nda edebi sanatları süje, kurgulama ilkeleri, anlatım yapısı, şiir ve şiirsellik düzleminin temel prensipleri, edebiyat bilimi poetikası; dil- üslup yapısı, semantik ve semiyotik zenginlikleri, söylem çeşitliliği, aliterasyon, asonans, paralelizm türlerini dilbilim (veya dilbilgisi) poetikası açısından araştırılmaktadır. Aslında bu iki düzlem aynı amaca yönlendirilmiş, bilimsel, edebi- estetik yaklaşımlardır. Yöntemler farklı olsa da obje birdir ve her iki bakış, araştırma açısı bir fenomeni, Köroğlu poetikasını açıklığa kavuşturmaktadır. Köroğlu'yla ilgili farklı varyantlar göz önüne alındığında Köroğlu'nun bir destan kahramanı oluşunun yanı sıra bir hikâye ve masal kahramanı olarak anlatıdaki işlevini yerine getirdiği de anlaşılacaktır. Köroğlu destanı, dilsel, poetik ve kültürel özellikleri de "Köroğlu" ansiklopedisi veya sözlüğü içinde çalışma haline getirilmeli ve Köroğlu'nun languafolkloristiğe dayalı tüm özellikleri gözler önüne serilmelidir

On "Köroğlu" Encyclopaedia (or Expositional Dictionary) With Regard to Lingua Folkloristics

Epics are the tenets that explains the attitudes and behaviors of the related culture by describing the nature of the universe. The epic of Köroğlu is an epical work that left deep influences all over the Turkish world and over the nations lived together with Turks for long centuries. Poetika, originated from the world 'poietike' and meaning "make, produce, create" generally covers all branches of art. Koroglu is the main hero of epic with the same name in Turkish World as well as some other Turkic languages. Even today when taken into consideration of the wideness of its narreted and listened geographical area its importance from the view of maintaining the cultural integrity between Turks will be understood much better. Koroglu epic in the tradition of contemporary examination of research methods, European and Oriental Philology epics comparison; historical-mythical, poetik-aesthetic property of integrity in General is considered the problem of Turkish Philology, be learned. Literary science and Linguistics research plane, but it is possible to separate the two in this research.Let's put it this way, "Koroglu" self-editing literary arts subjects, principles of narrative structure, poetry and Poetics plane of basic principles, the science of literature Poetics; language-style structure, semantics and semiotics, discourse variety riches, alliteration, assonance, paralelizm types of Linguistics (or grammar) is being researched in terms of poetics. The fact that two planes the same goal-directed, scientific, literary-aesthetic approach. Methods are different, though both point of view, and an artifact research describes a phenomenon, the angle of the Koroğlu Poetics. When these variations about Koroğlu are studied, apart from Köroğlu's being an epic hero, it is going to be found out that he acts as a hero in stories, even a hero in fairy tales. The epic of Köroğlu, cultural and linguistic features of an encyclopedic work, poetik become should and must be shown to all features based on our languafolkloristic of Koroğlu

___

  • Alizade, Hümmet ( Düz.). Köroğlu, Bakü, 1941.
  • Alptekin, Ali Berat. "M. H. Tehmasib'in Köroğlu Destanı'nda Karşılaştığımız Bazı Kavram- lar Üzerine", Erciyes, C. 25, S. 299, 1994.
  • Bayat, Fuzuli. Köroğlu Destanı, İstanbul, 2009.
  • Boratav, Pertev Naili. Anadolu'da ve Türkmenler Arasında Köroğlu Destanının İzlerine Dair Yeni Notlar, İstanbul: Devlet Basımevi, 1956.
  • Boratav, Pertev Naili. "Köroğlu Hakkında". Oluş, S. 16, 247-249, 1991.
  • Boratav, Pertev Naili. "Köroğlu Kimdir?". Yurt ve Dünya, S.20,281-285, 1991.
  • Caferov, E. "Köroğlu Destanında Nağme", Motif, Akademi Dergisi (Azerbaycan Özel Sayısı), No: 1, İstanbul, 2011.
  • Ekici, Metin. Türk Dünyasında Köroğlu, İncele- me ve Metinler, Ankara: Akçağ, 2004.
  • Jirmunsky, V. M. Kadim Türk Şiirinin Esası: Ritmik- Sentaktik Paralelizm, No: 4, Mosko- va, 1964.
  • Jirmunsky, V. M. Türk Kahramanlık Destanları, St. Petersburg, 1979.
  • Karrıyev, B. A. Türk Halklarında Köroğlu Epik Anlatımı, Moskova, 1968.
  • Köroğlu, H. Oğuz Kahramanlık Destanları, Mos- kova, 1976.
  • Manas Ansiklopedisi, Bişkek, 1995.
  • Memmedov, T. Köroğlu Nağmeleri, Bakü, 1984.
  • Nerimanoğlu, Kamil Veli (Ed.). Kitab-ı Dede Kor- kut Ansiklopedisi, Bakü, 2000.
  • Nerimanoğlu, Kamil Veli. Azerbaycan Eposunun Poetik Sintaksisi, Bakü, 2008.
  • Rifat, Mehmet. Yaklaşımlarıyla Eleştiri Kuram- ları, İstanbul, 2008.
  • Yuri, Lotman. Struktura Teksta. Moskova, 1960.
  • Oğuz, M. Öcal "Folklorda Yeni Yöntemler ve Kö- roğlu". Millî Folklor. S. 36, 2000.