Dil, birçok tanımı ve işlevi olan bir kavramdır. Temel iletişim aracı ya da canlı bir varlık olma-sının yanı sıra dil, bir milletin gelişmesini, kültürünü ve kimliğini geleceğe taşımasını sağlayan en önemli vasıtadır. Dil, aynı zamanda kültürdür ve bu yönüyle bizi gelecekten geçmişe doğru bir yolculu-ğa çıkarma imkânına da sahiptir. Tarih boyunca, dillerin milletin hayatındaki etkisi çeşitli ideolojiler doğrultusunda kullanılarak toplumlar istenilen kalıplara sokulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, geniş bir coğrafyaya hâkim olan Ruslar, hâkimiyetleri altında bulunan farklı etnik gruplara mensup top-lulukları Ruslaştırma faaliyetleri esnasında, dil politikalarından etkin bir şekilde yararlanmışlardır. 1552 yılında Kazan Hanlığının ele geçirilmesiyle uzun yıllar Rus hâkimiyetinde yaşayan Kazan Tatar-ları da, gerek Çarlık Rusyası gerekse Sovyetler Birliği döneminde Ruslaştırma politikalarına yoğun bir şekilde maruz kalmıştır ve günümüzde de bu etki devam etmektedir. Ruslaştırma politikalarının en yoğun şekilde görüldüğü alanlardan biri de dil bağlamıdır. Yüzyıllar süren Rus etkilerinin yansıma-larını takip edebildiğimiz en temel kaynaklardan biri folklor ürünleridir. Folklor ürünleri vasıtasıyla halkın düşünce yapısını, dünya görüşünü, gelenek ve göreneklerini tanımak mümkündür. Milletlerin maruz kaldığı toplumsal, siyasi, coğrafi olayların folklor ürünlerine yansıdığı, folklor ürünlerinin yaşa-nan olayların doğrudan veya dolaylı tanıkları olduğu bilinmektedir. Toplumun dünya görüşünü, yaşa-nan olayları veya bu olaylara karşı tepkileri yansıtan toplumsal eleştiri aracı folklor ürünlerinden biri de fıkralardır. Bu çalışmada, Kazan Tatar fıkraları çerçevesinde Rusların uyguladığı dil politikalarının Tatar kültürüne yansımaları incelenecektir. Önemli folklor ürünlerinden biri olan fıkralar, mizahı açı-ğa çıkaran türlerin başında gelir, ancak mizah yalnızca gülmek için kullanılan bir araç değildir; halkın maruz kaldığı toplumsal olaylara veya bu olayların taraflarının tutumlarına karşı gösterilen tepkiyi de yansıtmaktadır. Zira gülme, en zararsız ve en doğal protestolardan biridir. Gülmeyi insanın yönetmesi, onu bazen silah, bazen da kalkan yapar; insanoğlu gülme vasıtasıyla karşısındakini yaralayabilir veya kendisini korumak amacıyla başkalarına gülerek rahatlayabilir. İçinde bulunulan durumun çaresizli-ğini insan yine güldürerek veya gülerek anlatabilir. Bu açıdan Kazan Tatar fıkraları ele alındığında, sosyal hayatla ilgili pek çok unsurun fıkralara yansıdığı görülebilir. Bunlardan birisi de dil politikaları bağlamında Kazan Tatarlarına Rus dilinin nasıl empoze edildiği ve bunun sonuçlarıdır.

Language is a term with many definitions and functions. Apart from being the basic communica-tion tool and a living creature, language is the most important agency that enables the development of a nation, and helps a nation to carry its culture and identity into the future. Language is also the culture; and with this aspect, it has the ability to take us to a journey from the future to the past. Throughout the history, the effects of languages on nations have been used in accordance with various ideologies, and societies have been tried to be put into demanded stereotypes. Within this scope, dominating a wide geography, Russians effectively benefited from the language policies during Russification activities they used for different ethnic groups that lived under Russian domination. With the conquest of Kazan Khanate in 1552, Kazan Tatars had lived under Russian domination for a long time, and they had been densely exposed to Russification policies both in Czarist Russia and in the Soviet Union periods; and this effect has still continued today. One of the fields in which Russification policies has been densely observed is the language context. One of the most fundamental sources through which we can moni-tor the reflections of Russian effects that have lasted for hundreds of years is folklore products. It is possible to recognize a community’s frame of mind, world perspective, traditions, and customs through folklore products. It is known that social, political, and geographical events that the societies have been subjected to reflect on folklore products; and, folklore products are direct or indirect witnesses of events that have occurred. One of the folklore products that social critic tool and reflect a society’s frame of mind, the events it has experienced, and their reactions against these events is anecdotes. In this study, the reflection of Russian language policies on Tatar culture will be analysed within the frame of Kazan Tatar anecdotes. As one of the important folklore products, anecdotes are among the main genres that uncover the humour; however, humour is not a tool which is only used to laugh. It also reflects social events that societies have experienced or the reactions that the societies have given to these events. La-ughing is one of the most harmless and natural protests. When humans manage laughing, it sometimes becomes a weapon sometimes becomes a shield; human beings can hurt the others through laughing or can use laughing in order to protect themselves and to make themselves relax. People can express the despair they have experienced again through laughing or making others laugh. From this perspective, when Kazan Tatar anecdotes are analysed, it can be said that many elements of social life are reflected in anecdotes. One of these elements is how Russian language is imposed on Kazan Tatars within the context of language policies and the results of this situation.