20089

Batı versiyonlarında Köroğlu

Bugün Adriyatik'ten Çin Seddi'ne kadar tüm Türk dünyasında ve komşu halklar arasında tanınan Köroğlu ile ilgili çok farklı anlatmalarla karşılaşmaktayız. Bu anlatmalarda Köroğlu'nun hayatı, kişiliği, ailesi, vb. gibi hususlarla ilgili olarak farklı bilgiler yer almaktadır. Tarihî kaynaklarda ise Köroğlu ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. Bunun nedeni Köroğlu'nun gerçek bir kişilik değil, bir anlatı kahramanı olmasında aranmalıdır. Köroğlu'nun tarihî bir kişilik olduğu görüşü, anlatıda yer alan bilgilerin araştırıcılar tarafından tarihsel bakımdan doğru olarak kabul edilmesinden kaynaklanmaktadır. Araştırıcıların büyük bir çoğunluğu her anlatının coğrafya bağlamında değişiklik gösterebileceği ve oraya adapte olabileceğini göz ardı etmişlerdir. Bu nedenle her anlatıda yer alan bilgiler tarihsel gerçeklik olarak kabul edilmiştir. Bu makalede çeşitli kaynaklarda yer alan anlatı kahramanı Köroğlu ile bilgiler değerlendirilmiştir. Destan çok geniş bir coğrafyada anlatıldığı için, makalede tüm anlatmalara yer verilmemiştir. Bu bağlamda sadece batı versiyonları incelenmiş ve bu anlatmalardan hareketle, destan kahramanı Köroğlu'nun kimliği hakkında bir sonuca ulaşılmıştır.

Köroğlu in western versions

Today, the entire Turkish world from the Adriatic and the Great Wall of China between neighboring peoples with recognized are encountering a very different narration. These narratives are different information of Köroğlu's life, personality, family, etc. There is insufficient information about Köroğlu in historical sources. The reason for this, Köroğlu is not real person, being the hero of a narrative must be sought. It is opinion abaout a historical person of Köroğlu due to the information in the narrative as historically accurate by the researchers. The vast majority of researchers have ignored each narrative can changes context of geography and there might be adapted. For this reason the informations each narrative has been accepted the historical inforination. This article evaluated Köroğlu hero of the narrative information in a variety of sources. Epic for a very wide geographic area described in the article do not include all the narratives. In this context, only the western versions of the investigated and these narratives movement, reached a conclusion about the identity of the Köroğlu hero of epic.

PDF

___

ALPTEKİN, Ali Berat (1986), "Köroğlu'nun Zuhuru ve Onun Bingöl ile Münasebeti"; Erciyes, 9 (108), 14-17.
ALPTEKİN, Ali Berat (1991), "Azerbaycan'da Halk Hikâyelerinin Efsaneleşmiş Şekilleri Var mıdır?", Erciyes, 14 (165), 9-12.
ALPTEKİN, Ali Berat (1999), Kirmanşah Hikâyesi,Ankara: Akçağ Yay.
ALPTEKİN, Ali Berat (2005), Evliya Çelebi Seyahatnamesinden Seçmeler, Ankara: Akçağ Yay.
ALTUN, Işıl (2007), Âşık Mevlüt Îhsanî'nin Aşk Konulu Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma, İstanbul: Doğukütüphanesi Yay.
ARSUNAR, Ferruh (1963), Köroğlu, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
BAKIRCI, Nedim (2009), "Köroğlu Destanlarında Köroğlu ve Binitinin Kıyafet (Şekil) Değiştirmesi", I. Uluslararası Köroğlu Bolu Tarih ve Kültürü Sempozyumu, 16-17-18 Ekim Bolu (yayımlanmamış bildiri).
BAŞGÖZ, İlhan (1986), "Köroğlu Düzeni", Folklor Yazıları, İstanbul, 176-180.
BAYAZ, Hüseyin (1981), Köroğlu Antep Rivayeti, İstanbul: Karacan Yay.
BORATAV, Pertev Naili (1984), Köroğlu Destanı, İstanbul: Adam Yay.
BORATAV, Pertev Naili (2002), Halk Hikâyeleri ve Halk Hikâyeciliği, Ankara: Tarih Vakfı Yay.
ÇOBANOĞLU, Özkul (2005), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yay.
DURBİLMEZ, Bayram (1993), Karslı Âşık Murat Çobanoğlu (Hayatı-Sanatı ve Eserleri), Kayseri (Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
EKİCİ, Metin (2004), Türk Dünyasında Köroğlu, Ankara: Akçağ Yay.
Evliya Çelebi (hzl. Mümin Çevik) (1984), Seyahatname 5, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
GÖKFİDAN, Suna (1991), Osmaniye'den Derlenmiş Efsane ve Masallar, Elâzığ (Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayımlanmamış Lisans Tezi).
GÖRKEM, İsmail (1986), "Köroğlu'nun Şiirlerinde Kahramanlık Unsurları", Erciyes, 9 (108), 18-22.
HEKİMOĞLU, Güzide (1996), Kadirli'den Derlenmiş Halk Hikâyeleri, Sivas (Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayımlanmamış Lisans Tezi).
İÇEL, Hatice (2010), Köroğlu'nun Bolu Beyi Kolu Üzerine Bir İnceleme, Konya: Kömen yay.
KAFTANCIĞÖLU, Ümit (1979), Köroğlu Kol Destanları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
KAPLAN, Mehmet-Mehmet Akahn-Muhan Bali (1973), Köroğlu Destanı, Ankara: Sevinç Matbaası.
KAYA, Doğan (1990), Şairnâmeler, Ankara: Salkım Söğüt Yay.
KOÇAK, Sevgi (1996), "Köroğlu'nun Erzincan Varyantı", Erciyes, 19 (227), 28-30,
KORKMAZ, M. Kürşat (2003), Çukurovalı Mehmet Demirci (Köroğlu)'nin Hikâye Anlatıcılığı Üzerine Bir Araştırma, Elâzığ (Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi).
Köroğlu Semineri Bildirileri (1983), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
OĞUZ, Öcal (2010), "Sözel Belleğin Tarihe Tanıklığı ve Âşıkların İnanılan Biyografileri", Millî Folklor, 22 (87), 5-12.
ÖNAL, Ülkü (2008), Ahıska Masalları ve Hikâyeleri, Ankara: Meneviş Yay.
ÖZTURAN, Hacı Ali (2009), Maraş Ağzı Köroğlu, Kahramanmaraş: Ukde Kitaplığı Yay.
SAKAOĞLU, Saim (1989), "16. Yüzyılda Türk Saz Şiiri", Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı III, (445-450), Ankara: TDK yay., 115-250.
SAKAOĞLU, Saim (2003), 101 Anadolu Efsanesi, Ankara: Akçağ Yay.
SAKAOĞLU, Saim-Metin Ergun (1998), Proben der Volksliteratur der Türkischen Stamme VIII, Ankara: TDK Yay.
SÜMER, Faruk (1997), Türk Cumhuriyetlerini Meydana Getiren Eller ve Türk Destanları, İstanbul: Ders Kitapları Anonim Şirketi.
TANYU, Hikmet (1987), Türklerde Taşla İlgili İnançlar, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
TEHMASİB, M. H (1975), Koroğlu, Bakı: Gençlik Yay.
TÜRKMEN Fikret-Mustafa Cemiloğlu (2009), Âşık Şevki Halıcı'dan Derlenen Halk Hikâyeleri, Ankara: TDK Yay.