Gölgesizler'de masal, efsane ve büyülü gerçekçilik

Büyülü gerçekçi metinlerde doğaüstü, efsanevi, masalımsı varlıklar ve olaylar bir açıklamaya yer verilmeden anlatılır ve anlatıldığı metnin bağlamında oldukları gibi kabul görür. İçinde olağanüstü ve folklorik öğelerin bulunduğu eserler büyülü gerçekçi metinler olarak okuma eğilimi vardır. Bunun sebebi ülkemizde henüz büyülü gerçekçiliğin yeterince tartışılmamış olması olabilir. Türk edebiyatının önemli yazarlarından kabul edilen Hasan Ali Toptaş'ın Gölgesizler adlı romanı; eleştirmenler tarafından postmodern bir eser olarak görülmüştür. Ancak bunun dışında, olağanüstü öğelerden, masallardan ve efsanelerden faydalanılarak yazılmış; gerçek dışı yaklaşımı dolayısıyla Seval Şahin gibi bazı eleştirmenlerce büyülü gerçekçi bir metin olarak da tanıtılmıştır. Her ne kadar Gölgesizler malzemesi bakımından büyülü gerçekçi bir metin sayılsa da, bu malzemenin ele almış tarzı bakımından büyülü gerçekçi metinlerden ayrı gibi görünüyor. Bu çalışmanın amacı, Hasan Ali Toptaş'ın büyülü gerçekçi olduğu iddia edilen Gölgesizler adlı romanını bu bağlamda ele almak; metinde geçen masal ve efsane gibi halk edebiyatı ürünlerinden nasıl faydalandığını gösterirken büyülü gerçekçi akım dahilinde okunup okunamayacağını tartışmaktır.

Fairy tale, legend and magical realism in Gölgesizler novel

In magical realist texts, marvelous, supernatural, mythical, legendry creatures, and events are narra-1 1 as everyday occurrences and elements of reality. In Turkey, there is a tendency to interpret texts which jontain supernatural and folkloric elements as magical realist text. The reason behind this tendency might be due to lack of studies conducted on magical realism. Gölgesizler, written by Hasan Ali Toptas who is one of the well-known authors of the Turkish fiction following 1990s, is accepted as a postmodern novel by critics. This novel, however,, is also considered as an example of a magical realist text, by critics like Seval Sahin, based on its approach to the unreal and its inclusion of supernatural elements. Even though Gölgesizler is considered to be a magical realist text with regard to its material, the handling of this material seems to be separated from other works with in the genre. The purpose of this study is to discuss that the work of Hasan Ali Toptas, Gölgesizler, should be interpreted other than a "magical realist" text while it will be shown that how fairy tales and legends in folk literature were utilized in Gölgesizler for its own purposes. By doing, this article will prove that it is not appropriate to regard Hasan Ali Toptas' work as a magical realist novel.

___

  • Ergin, Muharrem. Dede Korkut Kitabı, Atatürk Dil Kurumu Yayınları, Ankara:1994.
  • Garcia, Ayfer Teker. Latin Amerika Edebiyatında Büyülü Gerçekçilik, Ankara:Ürün Yayınları, 2010.
  • Önal, Mehmet Naci, "Bir Dobruca Masalı Mahmut Pehlivan", Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. S.43 Erzurum.
  • Özüm, Aytül. Angela Carter ve Büyülü Gerçekçilik,Ankara: Ürün Yayınları, 2009.
  • Kıran, Zeynel ve Ayse Kıran. Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2000.
  • Sodzawizny, Magdelena. "Türküye Masallarında Şamanizm Öğeleri" Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, 2003.
  • Toptaş, Hasan Ali. Gölgesizler, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2002.
  • Şahin, Seval. "Büyülü Gerçekçilikle Modern Anlayışı Kaynaştıran Bir Roman: Gölgesizler". Hürriyet Gösteri 38-40 (Mart 2003).