Önder BİLGİN, İhsan ÇAPCIOĞLU

Yaşlılara Yönelik Dini Sosyal Hizmet Uygulamaları Çerçevesinde Yaşlılık Ve Dindarlık İlişkisinin Tarihsel Gelişimi Ve Ülkemizdeki Durumu Üzerine

Dünya’da yaşlı dindarlığı konusundaki literatür, Hıristiyan kültürü merkezlidir ve bu literatürde genellikle kilise katılım oranları ile yaşlıların din darlık düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmektedir. Her geçen gün genişleme eğiliminde olan çalışmalarda dindarlık, mutluluk, yaşam doyumu, hayattan zevk alma, ölüm kaygısı ve maneviyat arayışı boyutları ele alınmaktadır. Yapılan araştırmalarda yaşlıların, orta yaş grubundakilere ve gençlere göre dinin inanç, ibadet, bilgi, duygu ve tecrübe boyutlarında daha yüksek katılım sergiledikleri tespit edilmektedir. Türkiye yaşlılığın dinsel, manevi boyutlarına ve diğer ilişkili değişkenlere bağlı olarak yapılan sosyal bilimsel din araştırma ları konusunda henüz emekleme aşamasındadır. Ülkemiz nüfusunun yaşlan- makta olduğu gerçeği göz önüne alındığında, yaşlılık araştırmalarında söz konusu boyutların ivedilikle incelenmesi gerekir. Bununla birlikte son yıllarda yapılan yaşlılık çalışmalarında dinin de yordayıcı değişkenlerden biri olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu makalede, yaşlılara yönelik dini sosyal hizmet uygulamaları bağlamında yaşlılık ve dindarlık ilişkisinin tarihsel gelişimini ve ülkemizdeki durumunu disiplinler arası araştırma yönelimlerinden hareketle incelenmektedir. Bu çerçevede, söz konusu ilişkiyle bağlantılı literatürün oluşu- mu ve gelişimi konusunda bilgiler verildikten sonra, disiplinler arası araştırma perspektifleri üzerinde durulmaktadır. Sonuç bölümünde ise, yaşlılık ve din- darlık ilişkisinin ülkemizdeki durumuna ilişkin önerilerde bulunulmaktadır.

Aging And Religiosity Relationship In The Context Of Religious Social Work Practices To Elderly People: On Its Historical Development And Current Turkey’s Situation

This article identifies the contributions of different perspectives, especi- ally religious studies and social work have made to the study of spirituality and religion in relation to aging. Definitions of religion and spirituality that particu- larly relate to late life are provided. The study of religiosity/spirituality and aging is situated in four historical phases ranging from sectarian origins, to pro- fessionalization and secularization, to renewed interest, to the current phase characterized by transcending boundaries. Topics of study include a wide range of religious and non-religious spiritual perspectives, cultural groups, and life domains. There is an expansion of interest in international research and colla- boration on religiosity and spirituality on aging as well. Future research possi bilities include functions of religion and spirituality for older adults, spirituality in relation to professional direct practice, professional ethics, macro level soci al work, and public policy. Finally, it has been founded that the state of the rese arch on aging and religiosity interrelationships in Turkey is at the creeping stage.

PDF

___

ABRAMOWITZ, L. (1992). Prayer as Therapy among the Frail Jewish Elderly. Journal of Gerontological Social Work, 19 (3/4), 69-75.
ADDAMS, J. (1910/1981). Twenty Years at Hull House. New York: MacMillan.
AKGÜL, M. (2004). Yaşlılık ve Dindarlık: Dindarlık, Hayattan Zevk Alma ve Mutluluk İlişkisi - Konya Huzurevi Örneği. Dini Araştırmalar, Sayı:19, Cilt: 7, ss. 19–56.
ARMANER, N. (1980). Din Psikolojisine Giriş. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
ARSLAN, M. (2009). Geleneksellik ve Yaşlı Dindarlığı: Taşrada Sosyal Hizmet Alamayan Yaşlıların Dindarlık Durumları Üzerine Uygulamalı Bir İnceleme. V. Ulusal Yaşlılık Kongresi, 7–8 Mayıs 2009, Sivas.
BUYACI, M. Y. (2002). Yaşlılarda Dini Hayat. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi).
CANDA, E. R. (1988). Spirituality, religious diversity, and social work practice. Social Casework, 69(4), 238-247.
CANDA, E. R. (2005). The Future of Spirituality in Social Work: The Farther Reaches of Human Nurture. Advances in Social Work, 6(1), 97-108.
CANDA, E. R., & Furman, L. D. (1999). Spiritual Diversity in Social Work Practice: The Heart of Helping. New York: Free Press.
ELLOR, J. W., Netting, F. E., & Thibault, J. M. (1999). Understanding Religious and Spiritual Aspects of Human Service Practice. Columbia, SC: University of South Carolina Press.
FILLINSON, R. (1988). A Model for Church-based Services for Frail Elderly Persons and Their Families. The Gerontologisi, 28(A), 483-486.
GÖRGÜN BARAN, A. (2003). Yaşlılık Sosyolojisi. ed. Velittin Kalınkara, Yaşlılık: Disiplinler arası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler içerisinde, Ankara: Odak Yayınevi.
GUY, R. F. (1982). Religion, Physical Disabilities and Life Satisfaction in Older Age Cohorts. International Journal of Aging and Human Development, 75(3), 225-232.
HOLLY NELSON-BECKER ve Edward R. Canda, Spirituality, Religion, and Aging Research in Social Work: State of the Art and Future Possibilities. Journal of Religion, Spirituality & Aging, Vol. 20(3) 2008.
JOSEPH, M. V. (1988). Religion and Social Work Practice. Social Casework, 69, 443-452.
KAYIKLIK, H. (2003). Orta Yaş ve Yaşlılıkta Dinsel Eğilimler. Adana: Baki Kitabevi.
KIMBLE, M. A., McFadden, S. H., Ellor, J. W., & Seeber, J. J. (Eds.). (1995). Aging, Spirituality and Religion: A Handbook. Minneapolis: Fortress Press.
KOENIG, H. G., Kvale, J. N. ve Ferrel, C. 1988. Religion, Health, and Aging: A Review and Theoretical Integration. Westport, CT: Greenwood.
KOENIG, T. (2005). Caregivers’ Use of Spirituality in Ethical Decision-making. Journal of Gerontological Social Work, 45(1/2). 155-172.
LEVIN, J. & Chatters, L. M. (2008). Religion, Aging, and Health: Historical Perspectives, Current Tends, and Future Directions. Journal of Religion, Spirituality and Aging, Vol. 20 (1-2), s. 177-180.
LOEWENBERG, F. M. (1988). Religion and Social Work Practice in Contemporary American Society. New York: Columbia University Press.
MARTY, M. E. (1980). Social Service: Godly and Godless. Social Service Review, 54, 463-481.
MINDEL, C. H., & Vaughan, C. C. (1978). A Multidimensional Approach to Religiosity and Disengagement. Journal of Gerontology, 33(1), 103-108.
MOBERG, David O. , 1990. Religion and Aging. In Kenneth Farraro, ed., Gerontology: Perspectives and Issues. NY: Springer.
MORANO, C, & King, D. (2005). Religiosity as a Mediator of Caregiver Well-being: Does Ethnicity Make a Difference?. Journal of Gerontological Social Work, 45(1/2), 69-84.
MURDOCH, V. (2005). Guided by Ethics: Religion and Spirituality in Gerontological Social Work Practice. Journal of Gerontological Social Work, 45(1/2), 131-154.
NAKASHIMA, M., & Canda, E. R. (2005). Positive Dying and Resiliency in Later Life: A Qualitative Study. Journal of Aging Studies, 19,109-125.
NASH, M., & Stewart, B. (Eds.). (2002). Spirituality and Social Care: Contributing to Personal and Community Weil-Being. London: Jessica Kingsley.
NETTING, F. E. (2004). Commentary on Typology of Religious Characteristics of Social Service and Educational Organizations and Programs. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 33(1), 135-139.
ÖZBAYDAR, Belma, 1970. Din ve Tanrı İnancının Gelişmesi Üzerine Bir Araştırma. İstanbul: İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
PARKER, M., Roff, L. Klemmack, D. L., Keonig, H. G., Baker, P., & Allman, R. M. (2003). Religiosity and Mental Health in Southern, Community-Dwelling Older Adults. Aging & Mental Health, 7(5), 390-397.
PATEL, N., Naik, D., & Humphries, B. (Ed.). (1997). Visions of Reality: Religion and Ethnicity in Social Work. London: Central Council for Education and Training in Social Work.
PIEPER, H. G. (1981). Church Membership and Participation in Church Activities among the Elderly. Activities, Adaptation and Aging, 7(3), 23-29.
SEEBER, J. J. (Ed.). (1990). Spiritual Maturity in the Later Years [Special issue]. Journal of Religious Gerontology, 7(1/2).
TAPLAMACIOĞLU, M. (1962). Yaşlara Göre Dini Yaşayışın Şiddet ve Kesafeti Üzerine Bir Anket Denemesi. A. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. X, ss. 141–151.
THIBAULT, J. M. (1995). Congregation as a Spiritual Care Community. In M. A. Kimble, S. H. McFadden, J. W. Ellor, & J. J. Seeber (Eds.). Aging, Spirituality and Religion: A Handbook. Minneapolis: Fortress Press.
TIRRITO, T. (2000). The Spirit of Collaboration: Social Work/the Church/Older Adults. Social Thought, 19(2), 59-76.
TOBIN, S. S., Ellor, J. W., & Anderson-Ray, S. (1986). Enabling the Elderly: Religious Institutions within the Service System. Albany: State University of New York Press.
TUFAN, İ. (2002). Antik Çağdan Günümüze Yaşlılık. İstanbul: Aykırı Yayıncılık.
TUFAN, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak. İstanbul: Anahtar Kitaplar.
VAN HOOK, M. V., Hugen, B., & Aguilar, M. (2001). Spirituality within Religious Traditions in Social Work Practice. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.