Sosyal Bilgiler Öğretim Programları (1924-2005) Ve Ders Kitaplarında (2005-2010) Harita Okuma Becerisi

Sosyal bilgiler konularının işlenmesinde kullanılan en önemli araçlar- dan biri haritalardır. Haritalar, sosyal bilgilerin hemen hemen bütün konularını açıklamada yardımcı olan araçlardır. Bu çalışmada, harita okuma becerisinin Türkiye Cumhuriyeti tarihinde- ki (1924-2005) sosyal bilgiler öğretim programlarında ve 2005-2010 yıllarında kullanılan sosyal bilgiler ders kitaplarında nasıl yer aldığı araştırılmıştır. Araştırma sonuçları sosyal bilgiler öğretim programlarında harita okuma bece- risine ve haritalarla aktarılmaya çalışılan bilginin nasıl elde edileceğine ilişkin ayrıntılı açıklamaların olmadığını, ders kitaplarında haritaların öğretim progra- mına, öğrencilerin bilişsel düzeylerine ve harita çizim ilkelerine göre verilmedi- ğini, bu konuda herhangi bir model ve anlayışın bulunmadığını göstermiştir. Araştırma sonunda tespit edilen sorunlara dayalı olarak önerilere yer verilmiş- tir.

Map Literacy Skill In The Curricula Of Social Studies (1924-2005) And Textbooks (2005-2010)

Maps are one of the most important tools used in the processing of the subjects in social studies. Maps are tools assisting in the explanation of almost all subjects in social studies. In this study, we searched for how map literacy was included in the cur- ricula of social studies in the Republic of Turkey (1924-2005), and in the social studies textbooks used between 2005-2010. Study results demonstrated that there were no detailed explanations as to map literacy in social studies curricu- la and how the information intended to be transmitted through maps will be obtained, maps were not given in textbooks according to the curricula, and stu- dents’ cognitive levels and principles of map drawing, and there were no models and approaches on this subject. Recommendations were included based on the results found at the end of the study.

PDF

___

AKKUŞ, Akif (1990). Harita Bilgisi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları, Konya. Atlas (1993). MSB Harita Genel Komutanlığı Yayınları, Ankara.
BAYMUR, Fuat (1954). Coğrafya Öğretimi, İnkılâp Yayınları, İstanbul.
BUĞDAYCI İ. ve İ. Ö. BİLDİRİCİ (2009). “Harita Kullanımının Coğrafya Eğitimindeki Yeri”, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ankara.
DEMİRALP, Nurcan (2006). Coğrafya Öğretiminde Gösteri Yöntemi Kullanılarak Harita ve Küre Kullanım Becerilerinin Geliştirilmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
DOĞANAY, Hayati (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Aktif Yayınevi, İstanbul.
ERTÜRK, Selahattin (1986). Eğitimde Program Geliştirme, Yelkenkaya Yayınları, Ankara.
İlk Mekteplerin Müfredat Programı (1924). Maarif Vekaleti İlk Tedrisat Dairesi, Matbaa-i Amire, İstanbul.
İlk Mekteplerin Müfredat Programı (1926). Milli Matbaa, İstanbul.
İlkmektep Müfredat Programı (1930). Devlet Matbaası, İstanbul.
İlkokul Programı (1936). T.C. Kültür Bakanlığı Devlet Basımevi, İstanbul.
İlkokul Programı (1948). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
İlkokul Programı (1968). T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
İlkokul Programı Taslağı (1962). MEB İlk Öğretim Genel Müdürlüğü Program Geliştirme Bürosu Yayınları No: 1, Ayyıldız Matbaası, Ankara.
İlköğretim Okulu Ders Programları Sosyal Bilgiler (2000). Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
KARASAR, Niyazi (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
KOÇAK, Kemal (1996). “Eğitim Araçlarının Eğitimdeki Yeri ve Önemi”. Çağdaş Eğitim Dergisi, Kış 1996, S. 223, ss. 14-17.
KOLUKISA, Enver A. ( 2003). Coğrafyaya Giriş Matematik Coğrafya, Ankara.
MEB (1973). Ortaokul Sosyal Bilgiler, Fen Bilgisi ve Matematik Müfredat Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
MEB (1995). Ortaokul Programı, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4-5. ve 6-7. sınıflar), Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
MEB EARGED (2003). PIRLS Uluslar Arası Okuma Becerilerinde Gelişim Projesi 2001 Ulusal Rapor, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
MEB EARGED (2005). PISA 2003 Projesi Ulusal Nihaî Rapor, Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Orta Okul Programı (1949). Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
Ortaokul Programı (1938). Devlet Basımevi, İstanbul.
Ortaokul Programı (1962). Milli Eğitim Basımevi, Ankara.
ÖCAL, Adem. (2007). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde 6. Sınıf Öğrencilerinin Mekansal Biliş Becerilerinin İncelenmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
ÖZKAN, Özkan D. (2003). “Kimin Haritası?: Sosyal Bilimler ve Haritacılık”, 9. Harita Teknik Kurultayı, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ankara.
SIĞAN, Cuma (1997). İlkokulda Sosyal Bilgiler Dersinin Etkiliğini Azaltan Faktörlerin Araştırılması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Sosyal Bilgiler Kitap Setleri (4, 5, 6 ve 7. sınıflar) (2009). Milli Eğitim Yayınları, Ankara.
ŞAHİN YANPAR, T. ve S. YILDIRIM. (1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık, Ankara.
Tebliğler Dergisi (1998-2487). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı.
TOPRAK, Tekin (1992). İlkokul Ders Kitaplarının Öğretim Programlarına Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
ULUSOY, K. ve K. GÜLÜM (2009). “Sosyal Bilgiler dersinde Tarih ve Coğrafya Konuları İşlenirken Öğretmenlerin Materyal Kullanma Durumları”, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim fakültesi Dergisi, Ağustos 2009, S. 2, ss. 85-99.
ÜLGER, Fatma (2003). İlköğretim Okulu 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Kavramlarının Kazanılmışlık Düzeyi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
ÜNAL, Fatma (2008). İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Yurdumuzun Komşuları ve Türk Dünyası Ünitesinde Geçen Haritaların Kullanılabilirlik Düzeyi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
YALIN, Halil İ. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
www.hgk.mil.tr/hgk/genel/genelharitacilik.pdf, “Genel Haritacılık ve Haritaların Özellikleri”, 21 Şubat 2010.