İlköğretim I-V. sınıflar Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi

Evrenini ilköğretim I-V. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin oluş- turduğu bu araştırmada metinlerin kelime ve cümle uzunluklarının sınıflara göre farklılığı ve metinlerin okunabilirlik düzeyleri incelenmiştir. Araştırmada 2010- 2011 öğretim yılında Malatya ilinde okutulan I-V. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan şiir ve tiyatro dışındaki altmış beş düzyazı metnin kelime ve cümle uzun- lukları ile okunabilirlikleri ölçülmüştür. Çalışmaya sözü edilen metinlerin tümü alınmıştır. Metinlerin okunabilirlik düzeylerinin belirlenmesinde Ateşmanın Türkçe için Fleschten uyarladığı, kelime ve cümle uzunluğunu temel alan formül kullanılmıştır. Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kelime ve cümle uzunlukla- rı ile okunabilirlikleri, farklı sınıflardaki ders kitaplarına ve metnin bilgilendirici ya da öyküleyici olmasına göre sınıflandırılmıştır. Sınıf düzeylerine göre kelime ve cümle uzunluklarında farklılıkların olduğu ancak okunabilirlik düzeyi açısın- dan düzenli bir dağılım olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

An evaluation on texts of Ist-Vth classes Turkish course books in term of readability

The aim of this study is to determine the readability levels and word and sentence length of texts in I-V. grades Turkish textbooks. Taking this into account, readability of si xty five texts in five lesson books taught in 2010-2011 Teaching Year have calculated. Texts readability levels were determined by using Ateşman s formulabased on word and sentence lengthwhich was adapted into Turkish from Flesch s Reading Ease Formula. The length of word and sentence and the readibility of texts in Turkish coursebooks are classified according to coursebooks as different grades and to being of informative and narrative.According to grade levels, it has seen that there are differences in word and sentences lengths, but concluded that there is a regular range in the read- ability level.

PDF

___

Anderson, R., Davison, A. (1988). Conceptual and Empirical Bases of Readability Formulas, Linguistic Comlexity and Text Comprehension: Readability Issue Reconsidered, Hillsdale NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Ateşman, E. (1997). Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi, Dil Dergisi, S. 58, s. 7174.
Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Çeçen, M. A., Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Tür Ve Tema Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim, S.173, ss.39-49.
Çetinkaya, G., Uzun, L. (2010). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Özellikleri. Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (Editör: Hakan Ülper) (ss.141-153). Ankara: Pegem A Yayınları.
Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A., Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 206-219.
Dökmen, Ü., Dökmen Z. Y. (1988). İlkokul Kitaplarındaki Dilin ve Türkçeyi Kullanma Becerisinin Psikolojik Bir Yaklaşımla Değerlendirilmesi. Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı 1-3 Ekim 1986. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Fry, E. (2002). Readability Versus Leveling: Both Of These Procedures Can Help Teachers Select Books For Readers At Different Stages. The Reading Teacher Vol. 56, No. 3.
Göğüş, B. (1978). Türkçe ve Yazın Eğitimi. Ankara: Gül Yayınevi.
Güneş, F. (2000). Çocuk Kitaplarının Okunabilirlik Ölçütleri Açısından İncelenmesi. 1. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu (ss.334-349). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve TÖMER Dil Öğretim Merkezi Yayınları.
Güven, S. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabının Okunabilirliği ve Hedef Yaş Düzeyine Uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, Türkiye.
Hızarcı, H. S. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Yeni Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Okunabilirlik Düzeylerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Karasar, N. (2007).Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınevi.
MEB (2005).İlköğretim Türkçe Dersi 15. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları. Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Yönetmeliği (1995). 2434 Sayılı Tebliğler Dergisi http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2434_0.html 23. Ağustos 2011 tarihinde alınmıştır.
Özbay, M. (2003).Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi,Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
Solmaz, E. (2009). İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Düzeylerindeki Türkçe Metinlerde Cümle Uzunluğu, Kelime Uzunluğu ve Kelime Hazinesinin Okunabilirlik Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
Temizyürek, F. (2010). Türkiyede Okuma Seferberliği Çerçevesinde Seçilen Kitapların Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Açısından İncelenmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27: 645-654
Temur, T. (2002). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Bulunan Metinler ile Öğrenci Kompozisyonlarının Okunabilirlik Düzeyleri Açısından Karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara,Türkiye.
Tosunoğlu, M., Özlük, Y. Ö. (2011). Okunabilirlik ve İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Düz Yazı Metinlerinin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 189: 219-230.
Yalçın, A. (1996). Türkçe Ders Kitaplarının Planlanması ve Yazılması. Türk Yurdu, 107: 24-27.
Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, C.3, S.1.
İncelenen Kitaplar
Alacalı, O. ve Anaç, G. (2010). Türkçe 3 Ders Kitabı. Ankara: Dörtel Yayıncılık.
Çetin, M., Okumuş, M. ve Turan, Y. (2010). Türkçe 1 Ders Kitabı. İstanbul: Başarı Yayıncılık.
Hengirmen, M., Öziş, N. ve Öngay, N. (2010). Türkçe 5 Ders Kitabı. Ankara: Engin Yayıncılık.
Özbay, S., Doğan, M., Özkara, M., Aktaş, A., Demir, E. ve Köksal, K. (2010). Türkçe 4 Ders Kitabı. Ankara: Özgün Yayıncılık.
Palabıyık, K. ve Akıncı, Ş. (2010). Türkçe 2 Ders Kitabı. Ankara: Özne Yayıncılık.