Türkiye’nin Fırtına Afeti Etkilenebilirliøi ve Risk Çözümlemesi

Biyosferde hasar yapıcı ve zarar verici afetsel (afet boyutundaki) bir olayla sonuçlanabilen doğal süreç ya da olay, Doğal Afet olarak tanımlanır. Doğal Afetler, çoğunlukla, deprem, tropikal ve orta enlem siklonları ve fırtınaları, taşkın ve seller ile kuraklık gibi büyük ölçekli ve şiddetli doğal olay ve etmenleri içerir. Bu çalışmanın temel amacı, doğal bir afet olan fırtına afeti açısından riskli alanların (illerin) belirlenmesidir. Bu amaca yönelik olarak, fırtınalar afet türü için Zarar Görebilirlik, Zarar Görebilirliği ve Riski Arttırıcı Faktörler, Risk Modelleme, Riskin Azaltılması Faaliyetlerini içeren konular araştırılmıştır. Sonuçlara göre, sosyal ve ekonomik göstergeleri daha düşük olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tamamı, Doğu Anadolu Bölgesi, Akdeniz ve Ege kıyılarındaki (ör. İzmir, Antalya) bazı illerin etkilenebilirlik düzeyleri yüksek çıkmıştır. Nüfusun yoğun olduğu İstanbul, İzmir, Bursa ve Kocaeli ve Ankara gibi illerde de SEİ değerleri yüksektir. Ayrıca, İstanbul, İzmir ve Ankara başta olmak üzere Ege Bölgesinin neredeyse tamamı, Marmara bölgesinin önemli bir bölümü, Batı Karadeniz ve Akdeniz kıyıları fırtına afetine karşı riskli olarak değerlendirilmiştir.

Storm Disaster Vulnerability and Risk Analysis of Turkey

In Biosphere, disaster-wise natural processes or events resulting in harmful and damaging events are defined as Natural Disasters. Natural Disasters mostly include large scale and severe natural events and factors like earthquake, tropical and mid-latitude cyclones and storms, flood and drought. The main aim of the study is to determine risky areas (provinces) in terms of storm disaster, which is defined as a natural disaster. To this end, the subjects including Vulnerability, the Factors Increasing Vulnerability and Risk, Risk Modelling, Risk Reduction Activities were investigated. According to the results, vulnerability index values were high in all parts of South-eastern Anatolia Region, Eastern Anatolia Region, and some provinces (e.g. İzmir, Antalya) of Mediterranean Region. Also, particularly, İstanbul, İzmir and Ankara and most of the Aegean Region, vast majority of the Marmara Region, Western Black Sea and the Mediterranean shores of Turkey were calculated as high risky according to storm disaster.

___

Benson C., Twigg J., ve Rossetto T., Tools for Mainstreaming Disaster Risk Reduction: Guidance Notes for Development Organisations. Geneva: The ProVention Consortium, 2007.
Cannon T., “Vulnerability Analysis and the Explanation of ‘Natural’ Disasters”. Disasters, Development and the Environment içinde, ed. Varley, A. Londra: Belhaven Press, 1994: 13- 30.
Dao H., ve Peduzzi P., Global Risk and Vulnerability Index Trends per Year (GRAVITY). Phase IV: Annex to WVR and Multi Risk Integration. A technical report for: United Nations Development Programme, Bureau of Crisis Prevention & Recovery (UNDP/BCPR). United Nations Envi-ronment Programme and Global Resource Information Database. Geneva: UNEP/DEWA/GRID, 2003.
Deniz A., Özdemir E. T., Sezen İ., Coşkun M. “Investigations of storms in the region of Marmara in Turkey”. Theoretical and Applied Climatology 112 (2013): 61-71.
Donat M. G., Leckebusch G. C., Pinto J. G., Ulbrich U., “Examination of wind storms over Central Europe with respect to circulation weather types and NAO phases”, International Journal Of Climatology 30, (2010): 1289–1300.
Flanagan B. E., Gregory E. W., Hallisey E. J., Heitgerd J. L., ve Lewis B., “A social vulnerability index for disaster management”. Journal of Homeland Security and Emergency Management 8:1 (2011), Article 3.
IPA, “Regional Cooperation in South Eastern Europe for Meteorological, Hydrological and Climate Data Management and Exchange to Support Disaster Risk Reduction”. IPA/2009/199-922.
Koç T., Türkeş M., ve Çalışkan V., “Ocak 2004 Çanakkale kar fırtınasının oluşum ve etkilerinin coğrafi analizi”. Ege Coørafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu 27-29 Nisan 2005, Bildiriler Kitabı içinde, ed. M. Kirami Ölgen, İzmir, 2005a: 451-462.
Koç T., Türkeş M., Çalışkan V., Sarış F., İrdem C., Çavuş C., ve Sağlam A., “Çanakkale kar fırtınası afetinin sosyal ve ekonomik etkilerinin değerlendirilmesi”. Sivil Savunma 181, (2005b): 5-10.
McDonald J., ve Mehta K. C., A Recommendation for an Enhanced Fujita Scale (EF-Scale), Revision 2. Texas Tech University, Wind Science and Engineering Research Center, 2006.
Morrow B. H., “Identifying and Mapping Community Vulnerability”. Disasters 23: 1 (1999): 1-18.
Ngo E. B., “When Disasters and Age Collide: Reviewing Vulnerability of the Elderly”. Natural Hazards Review 2 (2001): 80-89.
Peduzzi P., Dao H., Herold C., Mouton F., “Global Risk And Vulnerability Index Trends per Year (GRAVITY) Phase III: Drought analysis (Technical report for: United Nations Development Programme Bureau of Crisis Prevention & Recovery [UNDP/BCPR]”, Geneva: 2003. Erişim tarihi 9 Kasım: https://www-fourier.ujfgrenoble.fr/~mouton/Publis_HDR_applis/ew_gravity3.pdf
Sahin S., ve Türkeş M., “Contemporary surface wind climatology of Turkey”, Theoretical and Applied Climatology 113: 1-2 (2013): 337-349.
SANHO, South African Tide Tables. Tokai: Naval Hydrographer, South African Navy Publishing Unit, 2009. ISBN 97809584817-4-8.
Türkeş M., “Influence of geopotential heights, cyclone frequency and Southern Oscillation on rainfall variations in Turkey”. International Journal of Climatology 18 (1998a): 649-680.
Türkeş M., A Preliminary Assessment of the Western Black Sea Floods in May 1998, Turkey. Unpublished Study, Ankara: State Meteorological Service, 1998b.
Türkeş M., “Hava, iklim, şiddetli hava olayları ve küresel ısınma”. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüøü 2000 Yılı Seminerleri içinde, Teknik Sunumlar, Seminerler Dizisi 1, 2001: 187- 205.
Türkeş M., “2004 Kışı ve ‘İnsan Kaynaklı’ Meteorolojik Afetler Üzerine Bir Değerlendirme”, 2023 42 (2004): 76-79.
Türkeş M., Klimatoloji ve Meteoroloji. İstanbul: Kriter Yayınevi, 2010.
Türkeş, M. ve Çeşmeci, H., “Bursa’da lodos fırtınasının oluşumu ve afet boyutunda etkileri”. IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, 2008: 563-573.
Türkeş M. ve Deniz Z. A., “Klimatolojik/meteorolojik ve hidrolojik afetler ve sigortacılık sektörü”, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 7 (2010): 996-1020.
Ulbrich U., Fink A., Klawa M., Pinto J. G., “Three extreme storms over Europe in December 1999”, Weather 56 (2001): 70-80.
UNDP/BCPR, Reducing Disaster Risk: A Challenge for Development. New York: John S. Swift Co., 2004.
UNDRO, Natural Disasters and Vulnerability Analysis: Report of Expert Group Meeting (9-12 July 1979), Geneva. Erişim tarihi: 9 Kasım 2018. https://archive.org/details/naturaldisasters00offi
Wernli H., Dirren S., Liniger M. A., Zillig M. “Dynamical aspects of the life cycle of the winter storm ‘Lothar’ (24–26 December 1999)”, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society 128: 580 (2002): 405–429.
WMO, Strengthening Multi-Hazard Early Warning Systems and Risk Assessment in the Western Balkans and Turkey: Assessment of Capacities, Gaps and Needs (Regional Programme on Disaster Risk Reduction in South East Europe Activity 2, Phase I Report), Geneva, 2012. Erişim tarihi 9 Kasım 2018:
http://www.wmo.int/pages/prog/drr/projects/SEE/documents/SEEPhase%20I%20- %20FinalReport.pdf