İstanbul’daki Arnavutluk Kolonisi ve Osmanlı İmparatorluğu ile İlişkileri

Arnavutluk’un Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılışı, Arnavutların Türkiye’ye göçünü durdurmadı. Daha önce kendi topluluklarını kurmayı, ekonomik olarak güçlenmeyi ve Osmanlı idaresinin çeşitli görevlerine entegre olmayı başarmışlardı. Arnavut milletinin Balkan savaşları ve Birinci Dünya Savaşı’nda yaşadığı trajedinin ardından, Türkiye Arnavutları, Arnavutluk’a yönelik yapılan haksızlıklara karşı seslerini yükseltmek adına daha fazla organize olmaya başladılar ve “Türkiye’deki Arnavut Topluluğu Yardımlaşma Derneği” adlı bir dernek kurdular. Bu derneğin, Osmanlı hükümeti tarafından siyasi olmayan bir dernek olarak tanınmasının ardından, üyeleri Türkiye’nin farklı şehirlerine yayılmasının yanı sıra, Türkiye’deki Arnavut nüfusunun çıkarlarının korunacağı bir pasaport bürosu açılmasını talep ettiler. Osmanlı Devleti bu talebe karşı çıkmadığı gibi, iki hükümet arasında diplomatik temsilciliğin açılmasına yol açacak bir anlaşmanın imzalanmasını da talep etti. Bunlar, yıllar sonra Cumhuriyetçi Türkiye’nin yeni hükümetiyle gerçekleştirilen diplomatik ilişkilerin ilk adımlarını teşkil etti.

Albanian Colony of Turkey and Its Relations with the Ottoman Empire

Albania’s secession from the Ottoman Empire would not stop the emigration of Albanians to Turkey. They had managed to establish their colony earlier, to be economically empowered as well as to integrate into various posts of the Ottoman administration. After the tragedy suffered by the Albanian nation in the Balkan wars and the First World War, the Albanians of Turkey began to organize even more to raise their voice against the injustices that were taking place against Albania. On January 1, 1918, a group of Albanian personalities in Istanbul established a society named “Mutual Aid Society of Albanian Colony in Turkey”. After the recognition of this association by the Ottoman government as a non-political association, its members, in addition to expanding to different cities of Turkey, requested the opening of a passport office, through which the interests of the Albanian population in Turkey would be protected. The Ottoman Empire did not oppose this request, and furthermore demanded the signing of an agreement between the two governments that would lead to the opening of a diplomatic mission. These were the first steps in establishing diplomatic relations which were realized years later with the new government of Republican Turkey

___

ALPAN, Necip P. Tarihin ışığında Arnavutluk, Ulucanlar Maatbaası, Ankara: 1975.
CAMI, Muin ve Marenglen Verli, Barış Konferansı’nda Arnavutluk (1919-1920), Tirane: Kristalina-KH, 2015.
CASTELAN, Georges, Balkan Tarihi (XIV-XX), Çabej, Tiranë: 1996.
EGRO, Dritan, “İsmail Qemali’den dünyanın en etkili başbakanı Turhan Pashë Përmeti”, Panorama, 17 nëntor 2014.
KACELİ (Demirlika), Ilirjana, Kolonia Shqiptare e Turqisë dhe bashkëpunimi me delegacionet shqiptare në Konferencën e Paqes në Paris (Türkiye’nin Arnavut Kolonisi ve Paris Barış Konferansı’nda Arnavut heyetleriyle işbirliği), Instituti Albanologjik, Albanologjia 4, C. II, Prishtinë: 2014.
KACELİ (Demirlika), Ilirjana, “The Establishment of Albanian–Turkish Relations in the 1920’s”, Studime Historike, Tirane: 2013, nr. 3-4 (viti LXVII), Tiranë: 2014.
Kruja, Mustafa ve Paulin Markgjokaj, “Letërkëmbim (1947-1958) “,, Camaj-Pipa, Shkodër: 2006.
Historia e Shqipërisë (Arnavutluğun Tarihi), C. III, Botim i Akademisë së Shkëncave dhe Institutit të Historisë, 8 Nëntori, Tiranë: 1984.
Özcan, Halil, Atatürk Dönemi Türkiye Arnavut-İlişkileri (1920-1939), AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara: 2011.
Puto, Arben, Shqipëria Politike 1912-1939, Toena, Tiranë: 2009.
Shqipëria Përpara Konferencës së Paqes (Barış Konferansı Önünde Arnavutluk), C. I, Tipografia Cooperativa Sociale, Romë: 1919.
Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler: C. III: Mütareke Dönemi 1918-1922, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul: 1986.