Bolşevik-İttihatçı İlişkilerinde Stambulskie Novosti Gazetesi ve Celaleddin Korkmasov

Jön Türk hareketinin liderleri henüz Avrupa’da sürgünde iken sosyalist akımların temsilcileriyle temas kurma fırsatına sahip olmuşlardı. Kurulan bu bağ, Rus solcuları da dahil ol mak bu hareketler arasındaki iş birliğini kolaylaştırmıştı. Bu işbirliğinin örneklerinden biri, 1909-1910 yıllarında İstanbul’da yayımlanan ilk haftalık Rusça gazete Stambulskie Novosti idi. Gazetenin genel yayın yönetmenliğini ise Kafkas kökenli olan C. A. Korkmasov (1877-1937) üstlenmişti. Korkmazov, İstanbul’da gazeteci olarak çalışmanın yanı sıra bazı Jön Türk siyasetçilerle (Ahmed Cevad, Hüseyin Cahid vb.) de etkileşim içindeydi. Gazeteye Jön Türk yayın organı Tanin’de çıkan haberler, temel teşkil ediyordu. Tanin, sosyalistler ve Jön Türklerin düşüncelerini harmanlayan bir yayın çizgisine sahipti. Gazetenin kapatılması ve Jön Türk hareketine karşı hayal kırıklığı, C. Korkmasov’u bir süre etkileşimden uzaklaştırdı. Ancak onun elde ettiği deneyim ve kurduğu bağlar, Sovyet Rusya ve Türkiye arasında 1921 yılında bazı antlaşmaların imzalanması sırasında yardımcı olmuştur.

Djelaleddin Korkmasov and the Weekly Stambulskie Novosti in Bolshevik-Unionist Relations

In their European expatriation, the leaders of the Young Turk movement had the opportunity to contact representatives of socialist movements. This connection contributed to the parallel development and even cooperation of these movements, including the Rus- sian left. One of the examples of such cooperation was the first Russian-language weekly newspaper Stambulskie Novosti (“Istanbul News”), published in 1909-1910 in Istanbul. Its editor-in-chief was Djelaleddin Korkmasov (1877-1937), who, relying on his Caucasian origin and the diaspora of Caucasus emigrants in the Ottoman Empire, was able not only to start work as a journalist in Istanbul, but also to establish cooperation with Young Turks politicians (e.g., Ahmed Djavad, Hussein Djahid, etc.). The newspaper’s materials were based on the publications of the Young Turk organ Tanin, which led to a synthesis of the ideas of socialists and Young Turks. The closure of the newspaper and disillusionment with the Young Turk movement for some time alienated Korkmasov from further interaction, but the contacts and experience gained then helped him later as Korkmasov was involved in drawing agreements between Soviet Russia and Republican Turkey in 1921.

PDF

___

İştirak (1910)
Stambulskie Novosti (1909-1910)
Akal, E. Milli Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal İttihat Terakki ve Bolşevizm. TÜSTAV, 2006.
Aliyev G. Z. Turtsiya v period pravlevleniya mladoturok 1908-1918. M.: Nauka, 1972.
Balkanskie Stranı, Moskova: OGİZ, 1946.
Carr, E. H. Russkaya Revolyutsiya ot Lenina do Stalina 1917-1929, Moskova, 1990.
Çoçiev, G. V. “Natsional’no-kul’turnaya i politiçeskaya deyatel’nost’ çerkesskih elit v Os- manskoy imperii v kontse XIX - naçale XX v.”, İzvestiya SOİGSİ, 2012, No 8 (47), s. 3- 12.
Hirst, S. J. “Anti-Westernism on the European Periphery: The Meaning of Soviet-Turkish Convergence in the 1930s”, Slavic Review, vol. 72, No. 1 (SPRING 2013), s. 32-53.
Hirst, S. J.; İşçi, O. “Smokestacks and Pipelines: Russian-Turkish Relations and the Persis- tence of Economic Development”, Diplomatic History, volume 44, issue 5, November 2020, s. 834-859.
Jeltyakov, A. D. “Vnutrennee polojenie Turtsii v 1909-1910 gg. pri mladoturkah v osveşçe- nii gazetı ‘Stambulskiye novosti’“, Tyurkologiçeskiy Sbornik, Moskova, 1984, s. 69-87.
Jukov, K. A. “Politiçeskaya i intellektualnaya atmosfera Stambula v 1911-1912 po jurnalists- kim materialam A. V. Tırkovoy-Williams”, Balkanistika. Altaistika. Obşee yazıkoznanie: Pamyati Al’binı Hakimovnı Girfanovoy (1957-2018). S. Petersburg, 2019, s. 459-508.
İdrisov, Y.M. “Dagestanskaya intelligentsia v treh rossiyskih revolütsiyah naçala XX v.” Tarih bilimleri adayı derecesi için yayınlanmayan doktora tezi özeti. Dağıstan Devlet Üniversitesi Rusya tarihi bölümü. Mahaçkala, 2007.
Karabekir, K. İttihat ve Terakki Cemiyeti, Yapı Kredi Yayınları, 2009.
Knight, E.F. Revolyutsionnıy perevorot v Turtsii (The Awakening of Turkey: A History of the Turkish Revolution) (Boguçarskiy’in önsözü ile). St. Petersburg, 1914.
Korkmas D., Skokovskaya M. Putevoditel’ po Konstantinopolyu i Ego Okrestnostyam. 2 Baskı, resimli. İstanbul: L. Babok i sınovya, 1919.
Koçik V. İ. “Pani resident”, Nezavisimoe Voennoe Obozrenie, 03.03.2006 https://nvo.ng.ru/spforces/2006-03-03/7_rezident.html
Lenin, V. İ. “Sobıtiya na Balkanah”, Polnoe sobranie soçineniy, t. 17, Mart 1908-Haziran 1909, Moskova: İzdanie politiçeskoy literaturı, 1968.
Murtazaliyev, A. M. “Vklad dagestanskoy diasporı v rasprostraneniye russkoy slovesnoy kul’turı”, Vestnik Dagestanskogo Nauçnogo Tsentra RAN, 2011., No 43, s. 124-127.
Nasledie Ariadnı Vladimirovnı Tırkovoy. Dnevniki. Pis’ma. [Sost. N.İ. Kanişeva]. Moskova, 2012.
Osmanov, A. İ. “Celal-Ed-Din Korkmasov - vıdayuşiysya gosudarstvennıy deyatel”, Mate- rialı nauçno-praktiçeskoy konferentsii, posvyaşennoy 130-letiyu so dnya rojdenia Na slujbe veçnosti’. Moskova, 2009. http://kumukia.ru/dzhelal-ed-din-korkmasov.html
Perinçek, M., Odabaşı, A. Stambulskie Novosti’de Jön Türk Devrimi. Türkiye’de Çıkan İlk Rusça Gazete. İstanbul: Kaynak Yayınları, 2013.
Ragimova, P. F. “Dagestanskiye iasporı v Osmanskoy imperii i Turtsii: istoria i sovremen- nost’“, Çeloveçeskiy Kapital, 2017, No 12 (108), s. 13-18.
Savçenko, V. “Dial’nost anarhistiv-sendikalistiv sered odeskih moryakiv (1906-1913 rr.)”, Krayeznavstvo, 2013, No 2, s. 174-181.
Sultanov, K. K. Ugol prelomleniya. Literatura i identiçnost: kommunikativnıy aspekt. Moskova: İMLİ RAN, 2019.
Tortika (Lobanova) M. V., “Kontseptsia ‘osmanizma’ v politiçeskih otsenkah bolgarskoy sotsial-demokratii”, Nauçnıye vedomosti. Seria İstoria. Politologiya. Ekonomika. İnformatika, 2013, No 1 (144), sayı 25, s. 63-70.
Trotskiy, L. D. “Klubok protivoreçiy”, Kievskaya Mısl’, No 345, 13 Aralık 1912, Soçineniya, Moskova, Leningad, 1926, cilt 6.
Trotskiy, L. D. “Novaya Turtsiya”, Kievskaya Mısl’ No 3, 3 Ocak 1909, Soçineniya, Moskova, Leningad, 1926, cilt 6, s. 6-13.
Tunaya, T. Z. Türkiye’de Siyasal Partiler. Cilt 1. İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908-1918. Hürriyet Vakfı Yayınları, 1988.