Sınıf Öğretmenlerinin Özel Alan Yeterliklerini Kazanma Durumlarının Öğretmenlik Eğitimlerine ve Meslekî Deneyimlerine Göre İncelenmesi
Bu araştırmada, sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterliklerini kazanma durumlarının, aldıkları öğretmenlik eğitimine ve meslekî deneyimlerine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modelindeki araştırmanın örneklemini, 2019-2020 öğretim yılı güz yarıyılında, Gaziantep ili merkez ilçelerindeki 32 ilkokulda görev yapmakta olan 480 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Sınıf Öğretmenliği Özel Alan Yeterlikleri Öz-Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler, tek yönlü varyans analizi ve bağımsız gruplar t Testi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin özel alan yeterliklerini, öğretmenlik eğitiminden çok meslekî deneyimle kazandıkları belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca, öğretmenlerin özel alan yeterliklerini öğretmenlik eğitimi ile kazanma durumlarına ilişkin öz değerlendirme puanlarının cinsiyet ve kıdeme göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Özel alan yeterliklerini, meslekî deneyimle kazandığını belirten öğretmenlerin öz-değerlendirme puanları ise cinsiyete göre anlamlı farklılaşmazken, kıdeme göre meslekî deneyimi yüksek olanlar lehine anlamlı farklılık göstermektedir.
An Analysis of Elementary School Teachers’ Acquisition of Special Field Competencies as to Teaching Training and Professional Experience
It was aimed at analyzing elementary school teachers’ acquiring special field competencies (SFC) as to teaching training and professional experience. The survey model is employed and the sample group includes 480 elementary school teachers at 32 elementary schools in central districts of Gaziantep selected through randomized sampling in 2019-2020 Academic Years. The data were collected using “Elementary School Teaching SFC Self-Assessment Scale”, devised by the researchers. Independent samples t-test and one-way ANOVA were conducted in data analysis. In conclusion, it was determined teachers acquisition of SFC through professional experience more than teaching training. The acquisition does not differ significantly as to gender and seniority. Selfevaluation scores of teachers who stated that they gained special field competencies with professional experience did not differ significantly according to gender, but it is observed that a significant difference in favour of those with high professional experience according to seniority.
___
- Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63.
- Akdağ, I. ve Walter, J. (2005). Öğretmen adaylarnın mesleki yeterlilik duygusu. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 127-131.
- Avcı, Y. E. ve Cinoğlu, M. (2012). Sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin görüşleri (Kilis ili örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 108-128.
- Ayan, M. (2011). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği programlarının öğretmenlik mesleği genel alan yeterliklerini kazandırma düzeyi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Bandura, A. (Ed.). (1995). Self-efficacy in changing societies. New York: Cambridge University Press.
- Başkan, G. A., Aydın, A. ve Madden, T. (2006). Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemine karşılaştırmalı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 35-42.
- Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long, (Ed.), Testing structural equation models içinde (136- 162). Newbury Park, CA: Sage.
- Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10: A guide for social scientists. London: Routledge.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Coşkun, E., Gelen, İ. ve Öztürk, E. P. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140-163.
- Coşkun, E., Özer, B. ve Tiryaki, N. E. (2010). Türkçe öğretmen adaylarının özel alan yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 123-136.
- Çakır, Ö. (2005). Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İngilizce öğretmenliği lisans programı ve eğitim fakülteleri İngilizce öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları ve meslekî yeterlik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(9), 27-42.
- Çakır, Ö., Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
- Çakıroğlu, E. ve Çakıroğlu, J. (2003). Reflections on teacher education in Turkey. European Journal of Teacher Education, 26(2), 253-279.
- Çakmak, E. ve Civelek, F. (2013). Sınıf öğretmenliği lisans programının MEB özel alan öğretmen yeterlikleri açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 349-367.
- Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve meslekî yeterlilik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: PegemA Yayınevi.
- Demiral, H., Baydar, F. ve Gönen, İ. (2010, Mayıs). Sınıf öğretmenliği özel alan yeterlilikleri hakkında öğretmen adaylarının görüşleri. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- Fidan, M. (2012). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji özel alan yeterlikleri hakkındaki özyeterlik algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Hooper, D., Coughlan, J. ve Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
- Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
- Işık, A., Çiltaş, A. ve Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.
- Kahramanoğlu, R. ve Ay, Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının özel alan yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2(2), 285-301.
- Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının meslekî öz yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 73- 84.
- Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
- Kavas, A. B. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 13-21.
- Keskin, Y. (2013). Meslekî yeterliklerin kazanılma sürecinde öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi (Din kültürü ve ahlak bilgisi bölümü ile ilköğretim bölümü karşılaştırması). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 319-339.
- Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: Guilford Publications, Inc.
- Kök, M., Çiftçi, M. ve Ayık, A. (2011). Öğretmenlik mesleği özel alan yeterliklerine ilişkin bir inceleme (okul öncesi öğretmenliği örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 169-183.
- Köroğlu, M. (2015). Öğretmen adaylarının özel alan yeterlikleri ile öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Küçükahmet, L. (2007). 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya başlanan öğretmen yetiştirme lisans programlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 203-219.
- MEB. (1990). Milli Eğitimi Geliştirme Projesi İkraz Metni. Resmi Gazete, No: 20570. http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21340.pdf
- MEB. (2008). Öğretmenlik yeterlikleri, öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Ankara: MEB Yayınları.
- MEB. (2016). Aday öğretmen yetiştirme programı. http://oygm.meb.gov.tr/www/aday-ogretmen-yetistirme-programi17102016/ icerik/358
- Mulholland, J. ve Wallace, J. (2001). Teacher introduction and elemenmetary science teaching: Enhancing self-efficiacy. Teaching and Teacher Education, 17, 243- 261.
- Odabaş-Kararmaz, S. (2013). İlköğretim İngilizce öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği özel alan yeterliklerine ilişkin algılarının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Okçabol, R. (2004, Temmuz). Öğrenci, öğretmen, öğretmen adayı ve öğretim elemanı gözüyle öğretmen yetiştirme. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda sunulan bildiri, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
- Özbilen, F. M. (2012). Sınıf öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin görüşleri (Kars ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
- Özlük, Y. Ö. (2010). Türkçe öğretmenlerinin özel alan yeterliklerine ilişkin bir araştırma (Kırıkkale ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Blimler Enstitüsü.
- Ross, J. A. (1994). Beliefs that make a difference: The origins and impacts of teacher efficacy. https://eric.ed.gov/?id=ED379216 adresinden edinilmiştir.
- Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness-offit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
- Seferoğlu, S. S. (2004a). Öğretmen yeterlilikleri ve meslekî gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
- Seferoğlu, S. S. (2004b). Öğretmen adaylarının öğretmen yeterlilikleri açısından kendilerini değerlendirmeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 131-140.
- Selçuk, B. (2013). Türkçe öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve özel alan yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Muğla ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Srivastava, M. B. (1989). The impact of the teacher education programme of Lucknow University on pupil-teachers’ attitude and teaching efficiency. Yayımlanmamış doktora tezi, University of Lucknow, Institute of Development Studies.
- Sünbül, A. M. ve Arslan, C. (2006). Öğretmen yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi ve bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 1- 16.
- Şahin, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının uygulama öğretmenleri hakkındaki özel alan yeterlikleri algısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 473-486.
- Şengül, K. (2012). Türkçe öğretmenlerinin özel alan yeterlikleri: Bir durum belirleme çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Şişman, M. ve Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
- Tabachnick, B. C. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4. baskı). Needham Heights, MA: Allyn and Bacon.
- Taşgın, A. (2010). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Öğretme ve öğrenme süreci yeterlikleri öğrenmeyi, gelişimi izleme ve değerlendirme yeterlikleri). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TEDMEM (2014). Öğretmen gözüyle öğretmenlik mesleği rapor dizisi: 3. Ankara. http://portal.ted.org.tr/yayinlar/ogretmen_gozuyle_ogretmenlik_meslegi.pdf
- Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk Hoy, A. (2002, Nisan). The influence of resources and support on teachers’ efficacy beliefs. Annual meeting of the American Educational Research Association’da sunulan bildiri, New Orleans, LA.
- Wachiuri, R. N. (2015). A review on impact of teacher training programs on the attitude of teachers. Journal for Studies in Management and Planning, 1(9), 1-12.
- Wenner, G. (2001). Science and mathematics efficacy belief sheld by practicing and prospective teachers: A 5-year perspective. Journal of Science Education and Technology, 10(2), 181-187.
- Yükseköğretim Kurulu (1998). Fakülte-okul işbirliği. YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi hizmet öncesi öğretmen eğitimi. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.
- Yükseköğretim Kurulu (2017). Eğitim fakültelerinin müfredatı yenileniyor. http://www.iha.com.tr/ankara-haberleri/egitim-fakultelerindeki-lisans programlari guncelleniyor-ankara-1652701/