Öğretmen Adaylarına Göre Bazı Kriterler Açısından T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitabı

Öğretim programlarının amacına ulaşması için bazı araçlara ihtiyaç vardır. Öğretimin gerçekleşebilmesi için, öğrenmenin zamanında ve kalıcı olabilmesi ancak bu araçlar sayesinde gerçekleşebilir. Öğretim ortamlarında en yaygın kullanılan araç ders kitaplarıdır. Kitapları elde etmek ve kullanmak oldukça kolaydır. Daha baskın olan görsel medyanın etkisiyle bireyler okumaktan ziyade gözleriyle öğrenmeye başlamış ve görsel olgular önem kazanmaya başlamıştır. Ders kitabında yer alan metinler öğrencide anadilinin temel etkinliklerinden olan okuma becerisi kazandırabilecek nitelikte olmalıdır. Dolayısıyla bu metinlerin seçiminde bazı ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Bu ölçütlerden biri de okunabilirliktir. Çalışmada 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabının görsel tasarım ilkelerine ve okunabilirliğinin ölçülerek hedef yaş kitlesine uygun olup olmadığını saptamak amaçlanmıştır. Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesinde okuyan 80 sosyal bilgiler öğretmen adayı Alpan (2004) tarafından geliştirilen ve beş alt boyuttan oluşan Görsel Tasarım İlkeleri Ölçeği’ne göre 8. sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitabını incelemişlerdir. İnceleme sonucunda ders kitabının tipografik özellikler, metin düzenleyicileri, görsel unsurların tasarımı, sayfa tasarımı, kapak tasarımı ve üretime yönelik dış yapı özellikleri açısından yeterli olduğu saptanmıştır. Ders kitabının farklı bölümlerinden seçilen üç metne Ateşman (1997) tarafından Türkçe için geliştirilen Okunabilirlik Formülü uygulanmıştır. Çalışma sonucunda ders kitabından seçilen üç metinden bir tanesinin seviyesi çok zor, diğer iki metnin seviyesi de zor olarak saptanmıştır. Bu durum ders kitabında yer alan metinlerin hedef kitle için zor olduğunun göstergesidir.

Some Criteria According to Teacher Candidates the R.T. of Revolutions and Ataturkism Books

Some instruments are necessary in order to reach the goals in education programs. Implementing education, enabling timely and permanent learning can only be possible through the use of these instruments. The most frequently used instruments in teaching environments are textbooks; it is quite easy to reach and use them. Development in technology has bombarded people all around the world in terms of visuals. With the effect of visual media, which is more popular than the other media instruments, learning through eyes rather than reading has become more popular and visual phenomenon have started to become more important. The texts that are included in these course books should be in a quality that enables students to gain reading skills as it is the most basic part of a native language. As a result, several criteria should be taken into consideration while choosing these texts for the course books. One of these criteria is readability. In this study it is aimed to evaluate the readability of 8th grade Republic of Turkey Revolution History and Kemalism course book and to determine whether it is suitable for the target age-level and it in terms of visual design principals. A total of 80 teacher candidates studying at Artvin Çoruh University, Faculty of Education, analyzed 8th grade Republic of Turkey Revolution History and Ataturkism textbook according to the visual design principals scale; the scale was developed by Alpan and was made of five sub dimensions. Three texts were selected from different parts of the course book and the readability formula developed by Ateşman (1997) for Turkish language was used. Arithmetic mean of the obtained findings was calculated and it was determined that the textbook was sufficient in terms of typographic features, text organizers, design of visual elements, page design, cover design and external structure features for production sub-dimensions. According to the results, readability level of one of the three selected texts is found to be really difficult and readability levels of the other two texts are found out as difficult. This shows that the texts included in the course book are difficult fort he target population.

PDF

___

Akman, Ö. (2017). Compass metaphor of Mevlana in social studies. W. Wu, E. Koçoğlu ve Ö. Akman, (Ed.), New approaches in social studies education içinde (97-107). ISRES Publishing.
Akman, Ö. ve Koçoğlu, E. (2016). Investigation 8th grade students secondary school cognitive structure about principles of Atatürk through word association test. Journal of Education and Training Studies, 4(11), 151-162.
Alpan, G. B. (2004). Ders kitaplarındaki grafik tasarımın öğrenci başarısına ve derse ilişkin tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. A. Ü. TÖMER Dil Dergisi, 58, 171-174.
Becer, E. (1996). Bir kitabın grafik tasarımı: armonik kurallar, değerlendirme yöntemleri ve değişen koşullar. Türkiye’de ve Almanya’da İlköğretim ders kitapları. Ankara: Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu Yayın Dizisi No:11.
Cline, T. (1972). Readability of community college textbooks. Journal of Reading, 16(1), 33-47.
Çakır, U. (2016). Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük ders kitabı görsellerinin bazı özellikler açısından incelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 6-18.
Çepni, O., Oğuz-Haçat, S. ve Kılcan, B. (2014). Primary school students views of digital citizenship. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 183, 251-266.
Çepni, S. (2005). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Çilenti, K. (1991). Eğitim teknolojisi ve öğretim. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Demircioğlu, E. (2013). Dokuzuncu sınıf tarih ders kitabında yer alan görseller hakkında öğretmen görüşleri: Trabzon örneği. Turkish Studies, 8(7), 95-107.
Demirezen, R. (2014). 8. sınıf T. C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersinde yeni yaklaşımlar dikkate alınarak hazırlanan etkinliklerin öğretmen ve öğrenci açısından incelenmesi (eylem araştırması). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Doğan, Y. ve Tuğ, O. (2017). Uluslararası sınavlarda başarılı ülkeler ve Türkiye’nin sosyal bilgiler ders kitaplarının tasarım boyutu açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1, 56-79.
Durukan, E. (2014). Metinlerin okunabilirlik düzeyleri ile öğrencilerin okuma becerileri arasındaki ilişki. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 68-76.
Eğedemir, M. P. (2017). 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının görsel-metin ilişkisi açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Erdost, I. (2012). İlköğretim üçüncü sınıf Türkçe ders kitaplarının resim (illüstrasyon) ve içerik uyumuna ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Erginer-Özyurt, E. (2014). Ortaöğretimde vatandaşlık bilincinin oluşmasında T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersinin rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Geçit, Y. (2010). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının okunabilirlik derecesinin Türkçeye uyarlanmış flesh formülüne göre değerlendirilmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 903-910.
Ginesar, Ö. (2017). 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük ders kitabına yönelik sosyal bilgiler öğretmenlerinin algı ve tutumlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Hirschfelder, A. (1982). American Indian stereotypes in the world of children: A reader and bibliography. Metuchen, NJ: Scarecrow.
İlhan, G. O., Şeker, M. ve Kapıcı, H. Ö. (2015). Sosyal bilgiler 5. sınıf ders kitaplarında turizm kavramının yeri. International Journal of Field Education, 1(1), 42-62.
İşcan, A. ve Cımbız, A. T. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyum düzeyinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 250-272.
Kabapınar, Y. ve Mıratkan-Camkıran, T. (2012). Bilginin sunumu boyutunda 1981 ve 2006 yılı inkılap tarihi programlarına göre hazırlanmış ders kitaplarına bakmak. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 36, 147-168.
Karakaya, İ. (2011). Dokuzuncu sınıf matematik ders kitaplarındaki fonksiyon kavramıyla ilgili görsel objelerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karakuş, U. ve Oğuz-Haçat, S. (2013). Sosyal bilgiler dersi coğrafya konularında Google Earth kullanımı ve öğretmen görüşleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(12), 110-125.
Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karslı, E. (2013). Dördüncü sınıf fen ve teknoloji ders kitabının görsel ögelerin tasarımı ve sayfa tasarımı ilkelerine göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kılıç, A. (2003). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında resimleme-içerik ilişkisi üzerine bir inceleme, ilköğretim ikinci sınıf için Türkçe Kitabı’nın tasarım ve resimlemesi. Sanatta yeterlik eseri çalışma raporu, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Koçoğlu, E. (2012). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımının erişiye göre değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Koçoğlu, E. ve Akman, Ö. (2016). Eğitimde konsültasyon hizmetlerine ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(2), 715-729.
MEB. (2006). Türkiye Cumhuriyeti inkilap tarihi ve Atatürkçülük dersi 8. sınıf programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2018). Türkiye Cumhuriyeti inkilap tarihi ve Atatürkçülük dersi 8. sınıf programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2019). Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait e-içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamaları, http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/26172658_Kitap_Ynceleme_ deg_kriter.pdf adresinden 26.06.2020
Odo, D. M. (2018). A comprasion of readability and understandability in second language acquisition txtbooks for pre-service EFL teachers. The Journal of Asia TEFL, 15(3), 750-765.
Oğuz-Haçat, S. (2018). Opinions of middle school students on the justice concept within the framework of social studies education. International Journal of Higher Education, 2(2), 210-215.
Oğuz-Haçat, S. ve Demir, F. B. (2016). Sosyal bilgiler öğretim programının ve ders kitabının toulmın argüman modeline göre değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(USBES Özel Sayı II), 1572- 1602.
Pingel, F. (2010). UNESCO guidebook on textbook research and textbook revision. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization
Sefa, A. (2009). 7. sınıf ilköğretim matematik ders kitabının; görsel, duyuşsal ve akademik yönden incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. C. Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 49-54.
Tinkler, S. ve Woods, J. (2013). The readability of principles of Macroeconomics Textbooks. Economics Faculty Publications and Presentations, 8, 1-28.
Türker, H. ve Arslan, Ö. (2008). İlköğretim 8. sınıf Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretiminde belgesel filmlerin kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 92-104.
Tüzün, H. (2008). İlköğretim 8. sınıf T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük ders kitabında (MEB Yayınları) Atatürkçülük bölümünün görsel materyallerle öğretilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ulu-Kalın, Ö. (2011). Sosyal bilgiler 4. sınıf için tasarlanan “İnsanlar ve Yönetim” adlı ünitenin öğrencilerin akademik başarılarına ve kavram algılama düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ulu-Kalın, Ö. (2017). Analysis of 7th grade social studies cursebook according to different readability formulas. International Online Journal of Educational Sciences, 9(4), 976-987.
Ulu-Kalın, Ö. ve Koçoğlu, E. (2017). 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının farklı okunabilirlik formüllerine göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 2202-2220.
Ulusoy, M. (2009). Boşluk tamamlama testinin okuma düzeyini ve okunabilirliği ölçmede kullanılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 105-126.
Wen-Cheng, W., Chien-Hung, L. ve Chung-Chich, L. (2011). Thinking of the textbook in the ESL/EFL classroom. English Language Teaching, 4(2), 91-96.
Yıldırım, F. (2014). 8. sınıf T. C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğrenci çalışma kitabı hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Yıldırım, S., Akman, Ö. ve Alagöz, B. (2017). The level of history teachers use active learning methods andtechnics. International Education Studies, 10(12), 140- 152.
Yore, D. L. (1991). Secondary science teachers’ attitudes towards and beliefs about science reading and science textbooks. Journal of Research in Science Teaching, 28, 55-72.