ÖMER SEYFETTİN’İN HİKÂYELERİNDE II. MEŞRUTİYET ALGISI

II. Meşrutiyet’in ilânı Türk siyasî tarihinde olduğu gibi Türk edebiyatı tarihi bakımından da bir referans noktasını teşkil eder. Siyasal ve anayasal hususları odağında beliren hürriyet ve kardeşlik kavramları, dönemin sloganlaşan tabirleri olarak karşımıza çıkar. Bu kavramlar eşliğinde şekillenen algılamalar, edebiyat metinlerinin mahiyetlerine de etki eder. Bunun sonucunda II. Meşrutiyet’in temel izlek olduğu edebî metinler ortaya çıkmış olur. Türk Edebiyatında hikâye türünün öncül kalemlerinden olan Ömer Seyfettin, II. Meşrutiyet’in ilânı hem fikir yazılarında hem de hikâyelerinde değerlendirir. Onun hikâyelerinde beliren II. Meşrutiyet algısı, eleştirel boyutlara sahip bir bakış açısının ürünüdür. Bu eleştirel bakışı var eden hususiyetler arasında mizah, ironi ve gerçekçi değerlendirmeler mevcuttur. Onun hikâyelerindeki II. Meşrutiyet’in ilanı ve getirilerinin bir izlek olarak işlenişi, hürriyet beklentilerinin yoğunluğu kaynaklı olarak hürriyet ve Meşrutiyet kavramlarının tatbikî anlamda ülküleşen boyutlarından uzaklaşması yönündedir.

The Perception of the Second Constitutional Era in the Stories of Ömer Seyfettin

The declaration of the Second Constitutional Era constitutes a reference point for the history of Turkish literature as well as Turkish political history. The concepts of freedom and brotherhood that arose within the context of political and constitutional developments became sloganised phrases of the period. Perceptions shaped along with these concepts also influenced the nature of literary texts. As a result, texts of literature emerged in which the Second Constitutional Era was the basic theme. As one of the leading pens of the story genre in Turkish Literature, Ömer Seyfettin commented on the declaration of the Second Constitutional Era both in his articles and also in his stories. The perception of the Second Constitutional Era that emerges in his stories is the product of a perspective with critical aspects. Humour, irony and realistic evaluations are among the features that create this critical view.

PDF

___

Aka Erdem, N. (2016). Özne-iktidar ilişkisi bağlamında alev alatlı’nın romanlarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Ardahan Üniversitesi, Ardahan.

Akay, A. (1995). Michel Foucault – iktidar ve direnme odakları. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.

Akşin, S. (2015). 31 mart olayı. 4. bs.. Ankara: İmge Kitabevi.

Alangu, T. (2010). Ömer Seyfettin - ülkücü bir yazarın romanı. İstanbul: YKY.

Argunşah, H. (2017). Önsöz Ömer Seyfettin – hikâyeler 1, İstanbul: Dergâh Yayınları.

Arslan, H. (2015). Epistemik cemaat. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

Baykal B. S. (1942). Doksanüç meşrutiyeti. (Belleten 21-22. Sayılardan ayrı bs.) Ankara: TTK.

Demir, A. (2019). Mizahi kahramanın doğuşu: Ömer Seyfettin’in ‘Efruz Bey’i. TEKE Dergisi. 8/1. 392-404.

Deringil, S. (2002). İktidarın sembolleri ve ideoloji. İstanbul: Doğan Kitap.

Deveci, M. (2011). Bahtiyar Vahapzade’nin şiirlerinde kendilik bilinci. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. S. 31. 131-146.

Durmuş, M. (2014). Ömer Seyfettin’in anlatılarında kendilik bilinci ve öteki. Ankara: Karadeniz Dergi Yayınları.

Enginün, İ. (2012). Ömer Seyfettin’in Hikâyeleri. Yeni Türk Edebiyatı üzerine araştırmalar 1 (7. bs. s. 167-176) içinde. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Enginün, İ. (2017). Sunuş. Ömer Seyfettin – hikâyeler 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ercilasun, B. (2010). Meşrutiyet ve edebiyat. Ankara Üniversitesi DTCF Türkoloji Dergisi, 17/1.

Ersoy, M.A. (1991). Safahat - Süleymaniye kürsüsünden. İstanbul: İz Yayıncılık.

Gökyay, O. Ş. (2006). Dedem korkut kitabı. İstanbul: Kabalcı Yayınları.

Hegel, G. W. F. (1986). Tinin görüngübilimi.(çev. Aziz Yardımlı). Ankara: İdea Yayınları.

İnalcık, H. (2008). II. Meşrutiyet: Anayasa rejimi geliyor cumhuriyet’in yolu açılıyor. Doğu Batı. 45. 11-16.

Karpat, K.H. (2011). Sosyal ortam ve edebiyat: Ömer Seyfeddin’in edebî eserlerinde Jön Türk döneminin yansıması. Osmanlıdan günümüze edebiyat ve toplum. İstanbul: Timaş Yayınları,

Kavcar, C. (1984). Ömer Seyfettin’in Efruz Bey tipi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. C. 17/1. 359-375.

Koç, M. (2008). Ömer Seyfettin’in eserlerinde II. Meşrutiyet ve İttihat Terakki. Bilig, Güz 2008. 47 / 121-146.

Korkmaz, R. (2015). Yazınsal okumalar. İstanbul: Kesit Yayınları.

Namık Kemal. (2017). Vatan şarkısı. Namık kemal – hayatı, divanı, eserleri – Dr. Rıza Nur, Haz: Mehmet Soğukömeroğulları, İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.

Ömer Seyfettin, (2017b). Sivrisinek. Hikâyeler 2. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin, (2001). Millî tecrübelerden çıkarılmış amelî siyaset. Makaleler 1. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2014). Hürriyete lâyık bir kahraman. Hikâyeler 4. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2017a). Gayet büyük bir adam. Hikâyeler 1. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2017a). Hürriyet bayrakları. Hikâyeler 1. Haz: Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2017a). Yaşasın dolap. Hikâyeler 1. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2017b). Hürriyet gecesi. Hikâyeler 2. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Ömer Seyfettin. (2017c). Herkesin içtiği su. Hikâyeler 3. Haz: Hülya Argunşah. İstanbul: Dergâh Yayınları. Polat, N.H. (2015).

Ömer Seyfettin hakkında, bütün hikâyeleri. İstanbul: YKY. Rıza Nur (2017). Namık Kemal–hayatı, divanı, eserleri. Haz: Mehmet Soğukömeroğulları, İstanbul: Doğu Kütüphanesi Yayınları.

Şişmanoğlu Şimşek, Ş. (2014). İmparatorluğun “en uzun on yılı”nı yazmak: Ömer Seyfettin hikâyelerinde farklı “on temmuz”lar. Turkish Studies. Vol: 9/12. 665-683.

Uşaklıgil, H.Z. (2012). Saray ve ötesi. İstanbul: Özgür Yayınları.