HİLALİ AHMER İMDAT HEYETİNİN ERZURUM VİLAYETİNDEKİ FAALİYETLERİ

Birinci dünya savaşında Rus işgali ve Taşnak mezalimine katlanan vilayetlerin başında Erzurum geliyordu. Erzurum vilayeti ahalisi bir yandan düşman saldırıları, diğer yandan yokluk ve sefaletle mücadele etti. Şartlar dayanılmaz bir hal alınca yüz binlercesi başka vilayetlere göç etmek zorunda kaldı. Kurtuluşu takiben alınan önlemler vilayetin sorunlarını çözmeye yetmedi. Bu noktada Hilali Ahmer’in yardımları büyük önem kazandı. Temmuz-Aralık 1919 tarihleri arasında icra edilen yardım faaliyeti toplamda 25.079 liraya tekabül ediyordu. Hilali Ahmer Heyeti vilayete 107 ton giyim, sağlık ve erzak yardımı yaptı. Bunların dışında; Darüleytam, dispanser, eczane, acizhane ve fırınlar açılarak halka sürekli hizmet verebilecek müesseseler meydana getirildi. Ayrıca Bayezid’deki çalışmalar kapsamında Makü üzerinden erzak tedarik edilerek ahaliye ve özellikle aç ve sefalet içindeki Kafkas mültecilere yardım edildi. Böylece halka kışı daha rahat geçirmeleri için bir fırsat tanınmış oldu.

The Red Crescent Emergency Committee’s Activities in the Province of Erzurum

Erzurum was the first among the provinces that were subjected to Russian occupation and Dashnak atrocity in World War I. Inhabitants of the province of Erzurum struggled both with enemy attacks and also with poverty and misery. When conditions became unendurable, hundreds of thousands of them had to migrate to other provinces. Precautions taken after the liberation fell short of solving the problems of the province. At this juncture, the Red Crescent’s assistance gained great importance. Assistance activities between July and December 1919 corresponded to 25,079 liras in total. The Red Crescent Committee’s aid included 107 tons of clothing, medicine and foodstuff. Additionally, establishments capable of providing continuous service to people like orphanage, dispensary, pharmacy, alms-house and bakery were opened. Within the scope of activities in Bayezid, foodstuff was supplied over Maku and distributed to the public and especially to hungry and miserable Caucasian refugees. Thus, they were provided with an opportunity to spend the winter more comfortably.

PDF

___

Aksun, Z. A. (2005). Enver Paşa ve Sarıkamış harekâtı. İstanbul:Ötüken Yayınevi

Allen W.E.D.-Muratoff, P. (1966). Türk-Kafkas sınırındaki harplerin tarihi. Ankara: Genelkurmay Basımevi.

Arslan, N. & Tekir, Süleyman. (2015). Birinci Dünya Savaşı öncesi Türk-Rus sınırında Ermeni faaliyetleri. II. Uluslar arası Türk-Ermeni İlişkileri ve Büyük Güçler Sempozyumu, II. Cilt (6-8 Mayıs 2015 Erzurum), 1573-1587.

Ati, No: 99, 9 Nisan 1334/1918.

Ati, No:71, 12 Mart 1334/1918.

Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3 ncü Ordu Harekâtı II. Cilt. (1993). Ankara: Genelkurmay Başkanlığı Yayını.

Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA),

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-15, 22 Mart 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-13, 23 Mart 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-24, 7 Nisan 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-33.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-39, 18 Nisan 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-52, 30 Mayıs 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-58, 25 Mayıs 1334/1918

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-66.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-67, 20-18/12-73

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-74, 18 Temmuz 1334/1918.

BOA, DH.İ.UM 20-18/12-79, 29 Temmuz 1334/1918.

İlden, Ş. (1998). Sarıkamış. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.

Kızılay Arşivi (KA),

KA, 150/1.1.

KA, 1078/5.

KA, 150/1.2,1.

KA, 150/1.2.

KA, 150/1.4.

KA, 150/10.

KA, 150/10.1,2.

KA, 150/10.1.

KA, 150/11.

KA, 150/12.

KA, 150/15.

KA, 150/3.

KA, 150/4.

KA, 150/5.

KA, 150/6.

KA, 150/9.

KA, 153/8.

KA, 157/385.

KA, 262/7.

KA, 70/40.

KA, 71/99.

KA, 849/5.

KA, 849/5.

KA, 849/5.

KA, 94/132.

KA,150/13

KA,157/384.

KA,157/384.1.

Karabekir, K. (1990). Doğunun kurtuluşu. Erzurum: Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası.

Kılıç, S. (1998). Türk-Sovyet ilişkilerinin doğuşu, Dergâh Yayınları. Tanin, No: 3324, 13 Mart 1334/1918.

Tekir, S. (2016-Bahar). Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Rus işgal bölgelerinden yapılan göçler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI/32 43-65.

Yavuz, N. (1996). Rusya’nın barış dekretinin Kafkas Cephesi’ndeki olaylara etkisi. Atatürk Yolu Dergisi, V/17 83-87.