KLASİK DÖNEM ARAP ŞİİRİNDE BELÂGAT (CİNÂS ÖRNEĞİ)

Bu çalışma, cinâs sanatının Türk ve klasik Arap şiirinde farklı dönemlerde yaşamış şairlerin beyitlerinden örnekler sunularak bu sanata dâir kullanımları ortaya koymayı hedeflemektedir. klasik Arap şiirinin vazgeçilmez unsurlarından olan edebî sanatlar, şairin ve şiirin belâgatini ortaya koyması açısından önem arz etmektedir. Köklü bir maziye sahip olan Klasik Arap şiiri hayal ve mana gücünün etkili bir şekilde tezahür ettiği bir edebî tür olarak birçok yönüyle araştırmalara konu olmuş, şekil ve muhteva yönüyle edebiyatla ilgilenenlerin beğenisini kazanmıştır. Söz sanatlarının ve kelime oyunlarının ustaca kullanıldığı beyitler okuyucunun zihninde ve ruhunda kalıcı bir etki bırakmıştır. Bu çalışmada ele alınan beyitler de bu kalıcı etkinin edebî sanatlardan sadece biri olan cinâs sanatı kullanılmak suretiyle nasıl tezahür ettiğinin ortaya konması, tekellüfsüz ve anlaşılır bir şekilde kullanılan cinâsın şiire kattığı ahengin anlaşılması bakımından önem arz etmektedir.

Eloquence in Arabic Poetry of Classical Period (Pun as an Example)

This study aims to present the use of pun by presenting samples from couplets of poets who lived in different periods of classical Arabic and Turkish poetry. Literary arts, which are indispensable elements of classical Arabic poetry, are important in terms of revealing the eloquence of poet and poetry. Classical Arabic poetry, which has a deep-rooted history, has been the subject of research in many aspects as a literary genre in which the imagination and meaning power is manifested effectively and has gained appreciation of those interested in literature in terms of form and content.The verses in which rhetoric and word games are used skillfully have a lasting effect on the mind and soul of the reader. The couplets dealt with in this study are important in terms of demonstrating how this lasting effect manifests itself by using only one of the literary arts, the pun and understanding the harmony of the pun which is used in a monopoly and comprehensible way.

PDF

___

el-Ahtal, Ğ. (1996). Şi‘ru’l-ahtal: Ebî Mâlik b. Ğiyâs b. Ğavs et-Tağlibî (4.b). Fahreddin Kabâve (thk.). Şam: Dâru’l-Fikr.

Akbaş, Y. F. (2017). Arapça belâgat. (1. Basım). İstanbul: Cantaş Yayınları.

Âkûb, Î. A. (2000). el-Mufassal fî Ulûmi’l-Belâgati’l-Arabiyye. (1. Basım). Halep: Câmiatu Haleb.

Atîk, A. (tsz). fi’l-Belâgati’l-Arabiyye, ilmu’l-bedî’ (1. Basım). Beyrut: Dâr’uNahdati’l-Arabiyye.

Ayyıldız, E. (2017). el-Ahtal'ın Emevilere methiyeleri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 57(2), 936-960. doi: 10.1501/Dtcfder_0000001545.

Bulut, A. (2013). Belâgat (1. Basım). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.

el-Cârim A. ve Emîn M. (2010). el-Belâgatu’l-vâdıha, (1. Basım). Pakistan: Mektebetu’l-Büşrâ.

Demirayak, K. (2012). Arap edebiyatı tarihi III (Emeviler Dönemi) (1. Basım). Erzurum: Fenomen Yayınları.

Demirayak, K. (2015). Arap edebiyatı tarihi (Osmanlı Dönemi) (1. Basım). Erzurum: Fenomen Yayınları.

Kazvînî, C. (2003). el-Îdâh fî ulûmi’l-belâga (1. Basım). Beyrût: Dâru’l-Kutubi’lİlmiyye.

Kılıç, H. ve Yetiş, K. (1993). Cinâs, TDV İslam Ansiklopedisi, VIII/13. İstanbul. Külekçi, N. (1999). Açıklamalar ve örneklerle edebî sanatlar (2. Basım). Ankara: Akçağ Yayınları.

Sevinç, Eyüp. (2015). Arap belâgat ilminin tarihi ve gelişim aşamaları, Bingöl Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 5, 329 – 335.

Saraç, M. A. Y. (2013). Eski Türk edebiyatına giriş: Söz Sanatları, (2. Basım), Eskişehir, T. C. Anadolu Üniversitesi Yayını.

Saraç, M. A. Y. (2014). Klasik edebiyat bilgisi, belâgat, (12. Basım), İstanbul, Gökkubbe Yayınları.