MODERN PEYGAMBER TASAVVURU: REŞİD RIZA (1865-1935 ÖRNEĞİ)

Hz. Peygamber’in söz ve fiillerinin anlaşılması ve yorumlanması meselesi Hadis ilminin çağdaş meselelerinin en başta gelenlerinden birisidir. Bu mesele, her dönemde önemli olmakla beraber özellikle bir zihniyet dönüşümünün yaşandığı modern zamanlarda daha da ehemmiyetli hale gelmiştir. Ancak sözün sahibinin söze mukaddem olması, söz sahibinin nasıl tasavvur edildiğini öncelikle önemli kılmaktadır. Bu araştırma, modern Batı düşüncesi ve değerleri ile İslam’ı uyumlu hale getirmeye çalışan Çağdaş İslam düşünürlerinden Reşid Rıza özelinde ve onun tefekkür dünyası üzerinden “modern peygamber tasavvuru”nu tasvir ve tahlil etmektedir. Temel iddiası, konunun bir rivâyet meselesi olmaktan önce/öte bir zihniyet meselesi olduğu, şeklindedir. Bu nedenle öncelikle zihniyetin yapıtaşları konumundaki temel kavramlar üzerinden bir zihniyet tanımlaması ortaya konulmakta, sonra da bu zihniyetin peygamber tasavvurunu nasıl şekillendirdiğini ele alınmaktadır.

The Modern Conception of Prophecy: An Example of Rashid Rida (1865-1935)

The matter of understanding and interpreting the sayings and actions of Prophet Mohammad is one of the most outstanding contemporary issues of Hadith Science. This matter is always important, however, it is much more important in modern period which includes a kind of transformation of mind-set. Being privileged of word owner to word makes how the word owner described important. This research describes and analyse “modern conception of prophecy” upon the mentality of Rashid Rida who endeavours to establish coherence between modern Western thought and Islam. Its main idea is that the matter on this issue is at first pertaining to the mind-set than narration. Therefore, it firstly puts forward a definition of mind-set upon the basic concept, which are core elements of it, and then deals with how this mind-set shapes the the concept of prophecy.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel. (1421/2001). Müsned. Tahkik eden. Şuayb Arnavut, Beyrut: Müessesetü’r-risale.

el-Attas, M. N. (2016). İslam metafiziğine prolegomena. Çeviren: İlker Kömbe. İstanbul: Küre Yayınları.

Aydın, M. (2014). Moderniteye dışarıdan bakmak. İstanbul: Açılımkitap.

Beyhakî. (1424/2003). es-Sünenü’l-Kübrâ. Tahkik eden: Muhammed Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye.

Brown, D. (2009). İslam düşüncesinde sünneti yeniden düşünmek. Çeviren: Sabrin Kızılkaya, Salih Özer. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Brown, J. A. C. (2009). Hadith. Oxford-England: Oneworld Publication.

Buhâri. (1422). el-Câmiu’s-sahih. Tahkik eden: Muhammed b. Züheyr b. Nâsır enNâsır. Beyrut: Dâru tavkı’n-necât. Cevizci, A. (2017). Büyük felsefe sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.

Cündioğlu, D. (2015). Kur’an’ı anlama’nın anlamı. İstanbul: Kapı Yayınları.

Cündioğlu, D. (2013). Keşf-i kadim, İstanbul: Kapı Yayınları.

Çakın, K. (1998). Hadis inkarcıları. Ankara: Seha Yayınları.

Çalışkan, İ. (2013). Kur’an vahyinin Mekke yıllarında kelimelerle ve kavramlarla zihniyet inşası. Kur’an Nüzûlünün Mekke Dönemi Sempozyumu, Çorum Belediyesi Kültür Yayınları. s. 257-274.

Çavuşoğlu, A. (2016). Dil kültür zihniyet. Kayseri: Kimlik Yayınları.

Çelebi, İ. (2010). Sünnetullah. DİA. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. c. XXXVIII, s. 159-160.

Davutoğlu, A. (2018) Alternatif paradigmalar. İstanbul: Küre Yayınları.

Dawson, C. (2003). İlerleme ve din. Çeviren: Yusuf Kaplan-Aylin Doğan. İstanbul: Açılımkitap.

Dermenghem, E. (1958). Hz. Muhammed’in hayatı. Çeviren: Reşat Nuri Güntekin. İstanbul: İnkılap Kitabevi

Ebû Dâvûd. (ty). Sünen. Tahkik eden: Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. Beyrut: el-Mektebetü’l-asriyye.

Fazlurrahman. (2015). İslami yenilenme–makaleler III. Çeviren: Adil Çiftçi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Gencer, B. (2014). İslam’da modernleşme. Ankara: Doğubatı Yayınları.

Gönç-Şavran, T. (2011). Sosyolojide ilk dönem gelişmeler. Klasik Sosyoloji Tarihi içerisinde Editör: Serap Suğur. Anadolu Üniversitesi Yayınları.

Görgün, T. (2016). Anlam ve yorum. İstanbul: Külliyat Yayınları.

Görgün, T. (2013). İlahi sözün gücü. İstanbul: Külliyat Yayınları.

Görmez, M. (2011). Sünnet ve hadisin anlaşılması ve yorumlanmasında metodoloji sorunu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Guenon, R. (2016). Modern dünyanın bunalımı. Çeviren: Mahmut Kanık. İstanbul: İnsan Yayınları.

Hâkim en-Nîsâbûrî, (1411/1990). el-Müstedrek. Tahkik eden: Mustafa Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ılmiyye.

Hamid, Ş. (2018). İslami kendine özgülük. Çeviren: Çağla Taşkın. Ankara: Hece Yayınları.

Hatiboğlu, İ. (2004). İslam dünyasının çağdaşlaşma serüveni. İstanbul: Hadisevi.

Hatiboğlu, İ. (2004). Çağdaşlaşma ve hadis tartışmaları. İstanbul: Hadisevi.

Hourani, A. (2014). Çağdaş Arap düşüncesi. Çeviren: Latif Boyacı, Hüseyin Yılmaz. İstanbul: İnsan Yayınları.

İbn Ebî Şeybe. (1409). el-Musannef. Tahkik eden: Kemal Yusuf el-Hût. Riyad: Mektebetü’r-rüşd.

İbrahim Abu Rabi. (2003). Modernlik ve çağdaş islam düşüncesi. Çeviren: Ünal Çağlar vd. İstanbul: Yöneliş Yayınları.

İlgen, A. (2014). Türk modernleşmesi. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Kalın, İ. (2017). Ben, öteki ve ötesi. İstanbul: İnsan Yayınları.

Kalın, İ. (2018). Barbar modern medeni. İstanbul: İnsan Yayınları.

Kara, İ. (2018). Müslüman kalarak avrupalı olmak. İstanbul: Dergâh.

Kara, İ. (2014). Türkiye'de İslâmcılık düşüncesi-I. İstanbul: Dergâh.

Kartal, A. (2015). Ebu'l-Hasan Harakani'nin (Ö.M. 1033) Peygamber tasavvuru. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. sy. 15, s. 161-175.

Kavak, Ö. (2011). Modern İslam hukuk düşüncesi –Reşid Rıza Örneği-. İstanbul: Klasik Yayınları.

Kavak, Ö. (2013). Reşid Rıza’nın hayatı ve eserleri. (Reşid Rıza, İttihad-ı Osmani’den Arap İsyanına içerisinde. Çeviren: Özgür Kavak), İstanbul: Klasik Yayınları. s. 1-38.

Kaya, M. (2011). Tasavvur. DİA. Türkiye Diyanet Vakfı. XXXX, 126-127.

Koç, T. (2016). Çevirenin önsözü. W. Montgomery Watt, İslami Hareketler ve Modernlik içerisinde. Çeviren: Turan Koç). İstanbul: İz Yayıncılık.

Lukacs, J. (2018). Modern çağın sonu. Çeviren: İbrahim Kapaklıkaya. İstanbul: Ketebe Yayınları.

Mahcupyan, E. (2000). Zihniyet yapıları ve değişim. İstanbul: Patika Yayınları.

Mertoğlu, M. S. (2011). Tefsiru’l-menâr. DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. c. XL, s. 297-299.

Müslim. (ty). el-Câmiu’s-sahih. Tahkik eden: M. Fuad Abdülbaki. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, Beyrut.

Özafşar, M. E. (2000). Hadisi yeniden düşünmek. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Özafşar, M. E. (2003). Hadisçilerin peygamber tasavvuru/anlayışı. Diyanet İlmi Dergi (Diyanet İşleri Reisliği Yıllığı), Peygamberimiz Hz. Muhammed (SAV) -Özel Sayı-, 307-330.

Özervarlı, M. S. (2008). Reşid Rıza. DİA. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. c. XXXV, s. 14-18.

Öztürk, M. (2015). Kur’an-ı Kerim meali. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Öztürk, M. (2014). Çağdaş islam düşüncesi ve Kur’ancılık. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Paçacı, M. (2013). Çağdaş dönemde Kur’an’a ve tefsire ne oldu?. İstanbul: Klasik Yayınları.

Reşid Rıza, M. (2012). el-Hılâfe. Kahire: Müessesetü Hindâvi.

Reşid Rıza, M. (1426/2005). el-Vahyu’l-Muhammedî, Beyrut: Dâru’l kütübi’lılmiyye.

Reşid Rıza, M. (1336/1947). Hulâsatu’s-sireti’l-Muhammediyye. Kahire: Daru’lmenâr, Kahire.

Reşid Rıza, M. (1315/1898). Mecelletü’l-menâr. Kahire: Dâru’l-Menâr.

Reşid Rıza, M. (2007). Muhâverâtü’l-muslih ve’l-mukallid. Kahire: Dâru’n-neşr li’lcâmi’ât.

Reşid Rıza, M. (2011). Tefsiru'l-menâr. Tahkik eden: İbrahim Şemseddin. Beyrut: Daru'l-kütübi'l-ılmiyye.

Sıddıki, M. (1990). İslam Dünyasında modernist düşünce. Çeviren: Murat FıratGöksel Korkmaz. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Taberânî. (ty). el-Mu’cemu’l-evsat. Tahkik eden: Tarık b. İvadullah b. Muhammed, Abdülmuhsin b. İbrahim el-Hüseyni. Kahire: Dâru’l-Harameyn. Taberânî. (1415/1994). el-Mu’cemu’l-kebîr. Tahkik eden: Hamdi b. Abdülmecid esSelefi. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.

Tirmizî. (1998). Sünen. Tahkik eden: Beşşâr Avvâd Maruf. Beyrut: Dâru’l-ğarbi’lİslami.

Uyanık, M. (2014). Bilginin İslamileştirilmesi ve çağdaş İslam düşüncesi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Ürkmez, A. (2013). Sünnet zihniyet ilişkisi. Malatya: Mengüceli Yayınları. Watt, W. M. (2016). İslâmî hareketler ve modernlik. Çeviren: Turan Koç. İstanbul: İz Yayıncılık.

Yıldırım, E. (2007). Bilginin sosyolojisi. Bursa: Ekin Yayınları.

Yıldırım, E. (2012). Hayali modernlik. İstanbul: Doğu Kitabevi.