19643

HAYRİYE MELEK HUNÇ’UN ESERLERİNE İSLÂMİ FEMİNİZM ÇERÇEVESİNDEN BİR BAKIŞ

Hayriye Melek Hunç, kadın hakları ve Çerkeslerle ilgili konularda çalışmalar yapmış ilk Çerkes kadın yazarlarından biridir. Emperyalist devletlerin kolonileştirdikleri ülkelerdeki dinî, kültürel ve geleneksel kurumlara yaklaşımı yazarın kadın kimliğiyle ulusal/dinî kimlik konularını yan yana düşünmesine neden olur. Hunç, bu dönemde kurucuları arasında bulunduğu cemiyetteki görev ve gazetelerdeki yazılarıyla İslam ve feminizme yönelik birbirine koşut entelektüel bir faaliyet içindedir. Batılılaşmanın etkisiyle dini ve geleneksel Osmanlı aile yapısına karşı çıkanları eleştirir. Yazarın roman ve öykü ve şiirlerinde de bu yaklaşımın vurgulandığı görülür. Bu makalede, yazarın eserlerindeki temel ideolojiyi oluşturan feminizm ile milliyetçilik, İslâmî feminizm çerçevesinden incelenecektir.

An Islamic Feminist Approach to Hayriye Melek Hunç’s Works

Hayriye Melek Hunç is one of the first Circassian women writers who worked on women's rights and Circassian issues. The approach of imperialist states to the religious, cultural and traditional institutions in the colonized countries causes the writer to think the identity of women and national/religious identity side by side. During this period, Hunç is engaged in a parallel intellectual activity towards Islam and feminism with her writings newspapers and her duties in communities. She criticizes those who oppose religious and traditional Ottoman family structure under the influence of Westernization. It is seen that the author emphasizes this approach in her novels and stories and poems as well. In this article, feminism and nationalism, which constitute the main ideology in the author's works, will be examined through an Islamic feminist approach.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi (2000). Kafkas. E. Ülgen ve F. Andı (Yay. haz.). Ankara: Türk Dil Kurumu.

Akagündüz, Ü. (2013). Kadın ve kadınlığa dair II. Meşrutiyet dönemi dergilerden yansımalar (1908-1918). Folklor/Edebiyat. 19 (73), 63-80.

Ana Britannica (1989). Mısır maddesi. İstanbul: Ana Yayıncılık. 16, 29-42.

Arslan, E. Z. A. (2008). Circassion organisations ın the ottoman empire 1908-1923.Yayımlanmamış doktora tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.

Badran, M. (2014). İslâmî feminizm: Nedir? Z. Ali (Der.). Ö. Elitez (Çev.). İslâmî Feminizm içinde. (ss. 37-50). İstanbul: İletişim Yayınları.

Berzeg, S. E. (1996). Kafkasya ve Çerkesler bibliyografyası. (1. b). Samsun: Nart Yayıncılık.

Berzeg. S. E. (1995). Kafkas diasporasında edebiyatçılar ve yazarlar sözlüğü. Samsun: Nart Yayıncılık.

Chochiev, G. (2014). Çerkez birliği ve onun yayın organı “İttihad gazetesi” (Kahire). Folklor/Edebiyat, 20 (78) , 225-237.

Çakır, S. (2013). Osmanlı kadın hareketi (4. b.). İstanbul: Metis Yayınları.

Çare, M. (2018). Bir Çerkes Ubıh yazar kadın portresi: Hayriye Melek Hunç. 3 Ekim 2019 tarihinde https://istanbulkulturleri.org/pdf/meral_care_hayriye_ melek_ hunc_.pdf adresinden erişildi.

Erdem T. (2014). 18. ve 19. yüzyılda Rusya’nın kuzey Kafkasya’yı kolonileştirmesinde kazakların işlevi. M. Hacısalihoğlu (Ed.). 1864 Kafkas Tehciri-Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün içinde. (ss. 137-171). İstanbul: YTÜ Üniversite Yayınları.

Göztepe, T. M. (2017). Müterake günleri. H. A. Günaydın (Yay. haz.). Ankara: Cümle Yayınları.

Grassi, F. L. (2017). Yeni bir vatan-Çerkeslerin Osmanlı imparatorluğu'na zorunlu göçü (1864). (Çev. Birgül Göker Perdisa). İstanbul: Tarihçi Kitabevi. Humm, M. (2002). Feminist edebiyat eleştirisi. Gönül Bakay (Yay. haz.). (1. b). İstanbul: Say Yayınları.

Hunç, H. M. (1325). Ân-ı za’f. Mehâsin içinde. 8, 369-370.

Hunç, H. M. (1325). Firar. Mehâsin içinde. 7, 521-529.

Hunç, H. M. (1325). İslâm kadını. Türk Yurdu içinde. 14 (11), 4305-4311.

Hunç, H. M. (1325). Şiir-i girizan. Mehâsin içinde. 11, 782-786.

Hunç, H. M. (1326). Zühre-i elem. Dersaadet: Arşak Garoyan Matbaası.

Hunç, H. M. (1911). Bir hikâye-i harb. Guaze içinde. 1, 3-4.

Hunç, H. M. (2007). Zeynep. (Yay. haz. Nurcan Toprak). İstanbul: Kırkambar Yayınları.

Karakışla, Y. S. (2001). Çerkes kadınları teâvün cemiyeti. Toplumsal Tarih Dergisi. 88, 39-43.

Kaya, A. (2011). Türkiye’de Çerkesler-diasporada geleneğin yeniden icadı (1. b). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Kreiten, I. H. (2009). A colonial experiment in cleansing: the Russian conquest of Western Caucasus, 1856-65. Journal of Genocide Research. 11. 213-241. Mutlu B. (2012). Asi ve duygulu bir ses: Hayriye Melek Hunç. (2. b). Ankara: Ürün Yayınları.

Mutlu, B. (2018). Tek ateşten gömlek, iki ayrı coğrafya: Ateşten Gömlek ve Zeynep romanlarında vatanın temsili olarak kadın. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 7, 684-694.

Öner, Ç. (2014). Şu bizim Çerkesler. (3. b). İstanbul: Can Yayınları. Richmond, W. (2018). Çerkes soykırımı. Erdoğan Boz (Çev.). Ankara: Koyu Siyah Kitap.

Said, E. (2017). Şarkiyatçılık. Berna Ülner (Çev.). (10. b). İstanbul: Metis Yayınları.

Saydam, A. (2014). Soykırımdan kaçış: Cebel-i elsineden memâlik-i mahrûsaya. M. Hacısalihoğlu (Ed.). 1864 Kafkas Tehciri-Kafkasya’da Rus Kolonizasyonu, Savaş ve Sürgün içinde. (ss. 71-117). İstanbul: YTÜ Üniversite Yayınları.

Shaarawi, H. (1987). Harem years: memoirs of an egyptian feminist (1879-1924).

M. Badran (Çev.). New York: The Feminist Press. Şoenu, M. F. (1993). Çerkes meselesi. İstanbul: Bedir Yayınevi.

Toumarkine, A. (2013). Hayriye Melek (Hunç), A Circassian Ottoman writer between feminism and nationalism. D. Köksal, A. Falierou) (Ed.). A Social History of Late Ottoman Women içinde. (ss. 317-338). Leiden-Boston: Brill.

Zihnioğlu Y. (2013). Kadınsız İnkılap Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği. (2. b). İstanbul: Metis Yayınları.