Rol Stresi İle Başa Çıkmada Duygusal Zekanın Rolü

Amaç – Günümüzün rekabetçi koşullarında insan kaynağının önemi her geçen gün daha çok ön plana çıkmaktadır. Başarılı örgütler bir taraftan nitelikli insan gücünü kendi saflarına katmaya çalışırken diğer taraftan da mevcut yetenekli çalışanlarını örgüt içerisinde tutabilme konusunda stratejik yaklaşımlar geliştirmektedirler. Bu çalışmanın temel amacı rol belirsizliği ve rol çatışmasının işten ayrılma niyeti üzerine etkisinde duygusal zekanın düzenleyici bir rolünün olup olmadığını incelemektir. Yöntem – Bu kapsamda araştırma değişkenleri açısından uygun sonuç verebileceği düşünülen Tokat İl Emniyet Müdürlüğü emrinde görevli 369 polisin katılımı ile veri toplama çalışması yapılmıştır. Bulgular – Verilerin analiz edilmesi ile rol belirsizliği ve rol çatışmasının işten ayrılma niyeti üzerinde etkili oldukları ancak duygusal zekanın bu etki de istatistiki olarak anlamlı sayılabilecek herhangi bir etkisinin bulunmadığı görülmüştür. Tartışma – Elde edilen bulgular literatürde rol belirsizliği ve rol çatışmasının işten ayrılma niyeti üzerinde etkilerini araştıran birçok çalışma ile benzer sonuçlar ortaya koymaktadır (Bedeian ve Armenakis, 1981: 421; Glissmeyer vd., 2007: 465; Lambert ve Hogan, 2009: 96; Çekmecelioğlu ve Günsel, 2011: 39). Rol belirsizliğinin rol çatışmasına kıyasla işten ayrılma niyeti üzerinde daha güçlü etkisi söz konusu iken rol çatışmasının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi oldukça düşük düzeydedir.

Role of Emotional Intelligence at Overcoming the Role Stress

Purpose – The importance of human resources gains attention much more in today’s competitive conditions. Succesful organizations on the one hand try to hire well qualified employees, on the other hand developing strategic approaches to keep such employees within the organizations. The main purpose of this study, testing the moderating role of emotional intelligence on the effect of role ambiguity and role conflict on the intention to quit. Design/methodology/approach – With this purpose a survey was applied with the participations of 369 police officers from Tokat Police Directorate which is being considered appropriate for research variables. Findings – With the analysis of the collected data, it has been found that role ambiguity and role conflict have effects on intention to quit. Besides that, emotional intelligence has no significant effect on the effects of role ambiguity and role conflict on intention to quit. Discussion – Findings are consistent with the many researches which investigate the effects of role ambiguity and role conflict on intention to leave (Bedeian & Armenakis, 1981: 421; Glissmeyer et al., 2007: 465; Lambert & Hogan, 2009: 96; Çekmecelioğlu & Günsel, 2011: 39). Role ambiguity is found more effective on intention to leave than role conflict.

PDF

___

Acker, G. M. (2004). The Effect Of Organizational Conditions (Role Conflict, Role Ambiguity, Opportunities For Professional Development, And Social Support) On Job Satisfaction And Intention To Leave Among Social Workers In Mental Health Care. Community Mental Health Journal, 40(1): 65-73.
Akar, C., & Yıldırım, T. (2008). Yöneticilerin Örgütsel Baglilik, İş Tatmini Ve Rol Stres Kaynaklari Arasındaki İlişkiler: Yapısal Denklem Modeliyle Beyaz Et Sektöründe Bir Alan Uygulamasi. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi, 10, 97 – 113.
Allen, D.G., Bryant, P.C., Vardaman, J.M. (2010). Retaining Talent: Replacing Misconceptions With Evidence-Based Strategies. Academy of Management Perspectives, 24(2): 48-63.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2004). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Ambrose, S. C., Rutherford, B. N., Shepherd, C. D., & Tashchian, A. (2014). "Boundary Spanner Multi-Faceted Role Ambiguity And Burnout: An Exploratory Study". Industrial Marketing Management, 43(6): 1070-1078.
Anafarta, N. (2015). Algılanan Örgütsel Destek Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: İş Tatmininin Aracılık Rolü. İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, (79): 112 – 130.
Appollis, V. P. (2010). The Relationship Between Intention To Quit, Pyschological Capital And Job Satisfaction In The Tourism Industry In The Western Cape (Doctoral Dissertation): Western Cape: University Of The Western Cape.
Aruna, M., Anita, J. (2015). Employee Retention Enablers: Generation Y Employees. SCMS Journal of Indian Management, 12(3): 94-103.
Aslan, S., Özata, M. (2008). Duygusal Zekâ Ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkilerin Araştırılması: Sağlık Çalışanları Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30, 77-97.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On Model Of Emotional-Social Intelligence (ESI) 1. Psicothema, 18(Suplemento): 13-25.
Bartol, K. M. (1979). Professionalism As A Predictor Of Organizational Commitment, Role Stress, And Turnover: A Multidimensional Approach. Academy Of Management Journal, 22(4): 815-821
Basım, H. N., Erkenekli, M., Şeşen, H. (2010). Birey Davranışındaki Kontrol Odağının Rol Çatışması Ve Rol Belirsizliği Algısı İle İlişkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Amme İdaresi Dergisi, 43(1): 145-165.
Bedeian, A. G., & Armenakis, A. A. (1981). A Path-Analytic Study Of The Consequences Of Role Conflict And Ambiguity. Academy Of Management Journal, 24(2): 417-424.
Bilgiç, R. (2010). İşe İlişkin Tutumlar, İş Rolü Algıları ve Algılanan Performans Arasındaki İlişki. Amme İdaresi Dergisi, 43(4): 67-86.
Bingöl, D. (2014). "İnsan kaynakları yönetimi". 9. Baskı. İstanbul: Beta.
Bluedorn, A. C. (1982). Managing Turnover Strategically. Business Horizons, 25(2): 6- 12.
Bozdoğan, B., & Çankaya, İ. (2012). Psikolojik Danışmanların Duygularla Başa Çıkma Yollarının İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2): 15-27.
Brief, A. P., & Aldag, R. J. (1976). Correlates Of Role Indices. Journal Of Applied Psychology, 61(4): 468-472.
Büyükyılmaz, O. (2013). Akademik Personel Açısından Psikolojik Sözleşme İhlali İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D., & Klesh, J. (1979). The Michigan Organisational Assessment Questionnaire. Unpubli shed manuscript, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan.
Ceylan, A., Ulutürk, Y.H. (2006). Rol Belirsizliği, Rol Çatışması, İş Tatmini ve Performans Arasındaki İlişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1): 48-58.
Chan, D.W. (2004). Perceived Emotional Intelligence And Self-Efficacy Among Chinese Secondary School Teachers in Hong Kong. Personality And Individual Differences, 36(8): 1781-1795.
Christian, J. S., & Ellis, A. P. (2014). The Crucial Role Of Turnover Intentions In Transforming Moral Disengagement Into Deviant Behavior At Work. Journal Of Business Ethics, 119(2): 193-208.
Cotton, J. L., & Tuttle, J. M. (1986). Employee Turnover: A Meta-Analysis And Review With Implications For Research. Academy Of Management Review, 11(1): 55-70. Cooper, R. K. (1997). Applying Emotional Intelligence In The Workplace. Training & Development, 51(12): 31-39
Çeçen, A. R. (2002). Duygular İnsan Yaşamında Neden
Çekmecelioğlu, H. G., & Günsel, A. (2011). Rol Stresi Kaynaklarının İş Tutumları Açısından Değerlendirilmesi: Kimya Sektöründe Bir Uygulama. Organizasyon Ve Yönetim Bilimleri Dergisi 3(1): 33 – 43.
Çetin, A., Güleç, R., & Kayasandık, A. E. (2015). Etik İklim Algısının Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Tükenmişliğin Aracı Değişken Rolü. Ejovoc (Electronic Journal Of Vocational Colleges): 5(2): 18-31.
De Weerdt, M., Rosi, G. (2012). The Bar-On Emotional Quotient Inventory (EQ-I): Evaluation Of Psychometric Aspects In The Dutch Speaking Part Of Belgium, Psychology-Selected Papers (pp. 145-172). Rijeka: Intech.
Demirkıran, M., & Erdem, R. (2014). Personel Devrinin Nedenlerine İlişkin Geliştirilen Modellerin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3): 289-311.
Doğan, A., Demir, R., & Türkmen, E. (2016). Rol Belirsizliğinin, Rol Çatışmasının Ve Sosyal Desteğin Tükenmişliğe Etkisi: Devlet Ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Akademik Personelin Tükenmişlik Düzeylerinin Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1): 37 – 67.
Dougherty, T. W., Bluedorn, A. C., & Keon, T. L. (1985). Precursors Of Employee Turnover: A Multiple? Sample Causal Analysis. Journal Of Organizational Behavior, 6(4): 259-271.
Edizler, G. (2010). İnsan Kaynakları Yönetiminde 'Duygusal Zeka' Ölçüm Ve Modelleri'. Journal Of Yasar University, 18(5): 2970-2984.
Emberland, J. S., Rundmo, T. (2010). Implications Of Job Insecurity Perceptions And Job Insecurity Responses For Psychological Well-Being, Turnover Intentions And Reported Risk Behavior, Safety Science 48(4): 452-459.
Glissmeyer, M., Bishop, J. W., & Fass, R. D. (2007). Role Conflict, Role Ambiguity And Intention To Quit The Organization: The Case Of Law Enforcement Officers. In Decision Sciences Institute Annual Conference 38th Southwest (pp. 458-469).
Goleman, D. (1995). Duygusal Zeka: Neden IQ'dan Daha Önemlidir? Çev. B. S. Yüksel. İstanbul: Varlık Yayınları.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Gürel, E., & Tat, M. (2010). Çoklu Zekâ Kuramı: Tekli Zekâ Anlayışından Çoklu Zekâ Yaklaşımına. Journal Of International Social Research, 3(11): 336-356.
Haselton, M. G., & Ketelaar, T. (2006). Irrational Emotions Or Emotional Wisdom? The Evolutionary Psychology Of Affect And Behavior. Joseph P. Forgas (Ed.), Affect in Social Thinking and Behavior (21-37), New York: Psychology Press.
İşmen, A. E. (2001). Duygusal Zeka Ve Problem Çözme, M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 13: 111-124.
Jackson, S. R. (2012) An Empirical Analysis Of The Theory Of Reasoned Action On Understanding The Impact On Auditing Ethical Decisions, International Journal Of The Academic Business World, 6(2): 43-50.
Javed, M., Khan, M. A., Yasir, M., Aamir, S., & Ahmed, K. (2014). Effect Of Role Conflict, Work Life Balance And Job Stress On Turnover Intention: Evidence From Pakistan. Jouranl Of Basic And Applied Scientific Research, 4(3): 125-133.
Kang, S. M., Day, J. D., & Meara, N. M. (2005). Social And Emotional Intelligence: Starting A Conversation About Their Similarities And Differences. Emotional Intelligence: An International Handbook (pp. 91-105). Germany: Hogrefe.
Katz, D., Kahn, R. (1978). "The Social Psychology Of Organizations", New York: Wiley.
Kılınç, T. (1991). "Rol Çatışmasını Belirleyen Örgütsel Faktörler Ve Satış Elemanlarına Yönelik Sektörel Bir Araştırma". İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 20(1-2): 19-34.
Konakay, G. (2013). Akademisyenlerde Duygusal Zekâ Faktörlerinin Tükenmişlik Faktörleri İle İlişkisine Yönelik Bir Araştırma: Kocaeli Üniversitesi Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1): 121-144.
Lambert, E. G. (2001). To Stay Or Quit: A Review Of The Literature On Correctional Staff Turnover. American Journal Of Criminal Justice, 26(1): 61-76.
Larkin, I. M., Dias, L. B., Vega, A. L. (2016). Job Satisfaction, Organizational Commitment, And Turnover Intention Of Online Teachers In The K-12 Setting. Online Learning, 20(3): 26-51.
Lee, T. W., Mitchell, T. R., Holtom, B. C., Mcdaneil, L. S., & Hill, J. W. (1999). The Unfolding Model Of Voluntary Turnover: A Replication And Extension. Academy Of Management Journal, 42(4): 450-462.
Lyons, Thomas F. (1971). Role Clarity, Need For Clarity, Satisfaction, Tension, And Withdrawals. Qrganizationat Behavior And Human Performance, 6: 99-110.
Martin, T. N. (1979). A Contextual Model Of Employee Turnover Intentions. Academy Of Management Journal, 22(2): 313-324.
Michael, B., Prince, A. F., Chacko, A. (2016). Impact Of Compensation Package On Employee Retention. International Journal Of Research In Commerce & Management, 7(10): 36 - 40.
Mobley, W. H. (1977). Intermediate Linkages in The Relationship Between Job Satisfaction And Employee Turnover. Journal Of Applied Psychology, 62(2), 237-240.
Moss, C. L. (2014). Role Conflict And Role Ambiguity As Predictors Of Burnout in Special And General Education Coteachers. (Doctoral Dissertation). Minnesota: Walden University College Of Social And Behavioral Sciences.
Nordenmark, M. (2004). "Multiple Social Roles And Well-Being A Longitudinal Test Of The Role Stress Theory And The Role Expansion Theory". Acta Sociologica, 47(2): 115-126.
Ongori, H. (2007). A Review Of The Literature On Employee Turnover. African Journal Of Business Management, 49 - 54
Parrot, W. G. (2001). Emotions in social psychology: Essential readings. Psychology Press.
Plutchik, R. (2001). The Nature Of Emotions Human Emotions Have Deep Evolutionary Roots, A Fact That May Explain Their Complexity And Provide Tools For Clinical Practice. American Scientist, 89(4), 344-350.
Polatcı, S., Boyraz, E. (2010). Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülüklerinin Kaynak Ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Önerisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4): 137-154.
Polatcı, S., Özyer, K. (2015) Rol Stresörlerinin Tükenmişlik Üzerindeki Etkilerine Yönelik Bir Araştırma. The Journal Of Academic Social Science Studies, 33, 29-40.
Price, J. L., & Mueller, C. W. (1981). A Causal Model Of Turnover For Nurses. Academy Of Management Journal, 24(3), 543-565.
Ram, N., Khoso, I., Shah, A. A., Chandio, F. R., & Shaikih, F. M. (2011). Role Conflict And Role Ambiguity As Factors In Work Stress Among Managers: A Case Study Of Manufacturing Sector In Pakistan. Asian Social Science, 7(2): 113-118.
Rizwan, M., Arshad, M. Q., Munir, H. M. A., Iqbal, F., Hussain, A. (2014). Determinants Of Employees Intention To Leave: A Study From Pakistan, International Journal Of Human Resource Studies, 4(3): 1-18.
Rizzo, J. R., House, R. J. Ve Lirtzman, S. I. (1970). "Role Conflict And Ambiguity In Complex Organizations", Administrative Science Quarterly, 15(2): 150-163.
Rogers, D. L., Molnar, J. (1976). Organizational Antecedents Of Role Conflict And Ambiguity In Top-Level Administrators. Administrative Science Quarterly. 21(4): 598 - 610.
Sabuncuoğlu, Z. (2012). İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta.
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition And Personality, 9(3): 185-211.
Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J., & Dornheim, L. (1998). Development And Validation Of A Measure Of Emotional Intelligence. Personality And Individual Differences, 25(2): 167-177.
Srikanth, P. B., & Jomon, M. G. (2013). "Role Ambiguity And Role Performance Effectiveness: Moderating The Effect Of Feedback Seeking Behaviour". Asian Academy Of Management Journal, 182: 105-127.
Suresh, L., Krishnaraj, R.(2015). A Study On The Importance Of Employee Retention in Pharmaceutical Sector in India, International Journal Of Pharmaceutical Sciences Review And Research, 32(1): 108-111.
Şahin, F. (2011). Lider-Üye Etkileşimi İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerinde Cinsiyetin Etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2): 277-288.
Tak, B., & Çiftçioğlu, B. A. (2008). Mesleki Bağlılık İle Çalışanların Örgütte Kalma Niyeti Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Görgül Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(4): 155-178.
Taylor, F.W. (1919). Principles Of Scientific Management. New York ve Londra: Harper And Brothers Publishers.
Tekingündüz, S., & Kurtuldu, A. (2015). İşten Ayrılma Niyeti, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık, Liderlik Ve İş Stresi Arasındaki İlişkilerin Analizi: Bir Hastane Örneği. Journal Of Human Sciences, 12(1): 1501-1517.
Tett, R. P., Meyer, J. P. (1993). Job Satisfaction, Organizational Commitment, Turnover Intention, And Turnover: Path Analyses Based On Metaanalytic Findings, Personnel Psychology, 46, 259-293.