MELAHAT ÖNEREN, NURCAN ÇETİNER, TAYFUN ARAR, Gülşen YURDAKUL

The Effect of Proactive Personality on the Relationship Between Emotional Intelligence and Burnout Syndrome: A Case Study on Academic Staff Working in Public Universities of Aegean and Central Anatolia Regions

Purpose – Success in an ever-changing business environment requires employees not only to have knowledge and experience, but also to have the ability to predict their proactive behavior, and to have the ability to use their emotional intelligence to manage people in and around the workplace. In this study, the moderating effect of proactive personality on the relationship between emotional intelligence and burnout syndrome is investigated. Design/methodology/approach – In this concept, data obtained from 162 academic staff working for public universities in Aegean and Central Anatolia regions of Turkey are analysed. SPSS 21.0 program is utilized to analyse data accessed by snowball sampling method. Findings – The results show that there is moderate negative relationship between emotional intelligence and burnout syndrome. On the other hand, there is not found that statistically significant moderating effect of proactive personality on the relationship between emotional intelligence and burnout syndrome for the sample. Discussion – Future studies may be contributed to the literature by expanding the sample, comparing public-private universities, or examining related phenomena in different sectors.

PDF

___

Akgül, A. and Çevik, O., İstatistiksel analiz teknikleri: spss’te işletme yönetimi uygulamaları, Emek Ofset, Ankara, 2005.

Akın, A., Abacı, R., Kaya, M., and Arıcı, N. (2011), “Kısaltılmış Proaktif Kişilik Ölçeği’nin (KPÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği”, In ICES11 International Conference on Educational Sciences, June, 22-25.

Aktan, M. (2014), “Akademisyenlerin kişilik özellikleri nelerdir?”http://www.akademikpersonel.org/anasayfa/wp-content/uploads/2014/01/K%C4%B0%C5%9E%C4%B0L%C4%B0K.jpg Erişim: 05.04.2018.

Alarcon, G. (2009), “Relationships between Personality Variables and Burnout: A Meta-Analysis”, An International Journal of Work, Health & Organizations, 23(3), 244-263.

Aslan, Ş. and Özata, M., (2008), “Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin araştırılması: sağlık çalışanları örneği”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (30), 77-97.

Bateman, Thomas S. and Crant, J. Michael, (1993), “The proaktive component of organizational behavior: A measure and correlates”, Journal of Organizational Behavior, 14(2), 103-118.

Beierle, S. P., Kirkpatrick, B. A., Heidel, R. E., Russ, A., Ramshaw, B., McCallum, R. S., Lewis, J. M. (2018), “Evaluating and Exploring Variations in Surgical Resident Emotional Intelligence and Burnout”, Journal of Surgical Education, Article In Press, 1-8.

Büyükgöze, H. and Gelbal, S., (2016), “Lisansüstü eğitime yönelik tutumda proaktif kişilik ve akademik kontrol odağının rolü”, Eğitim Yönetimi Araştırmaları, (Ed: Beycioğlu K., Özer, N. Koşar, D. Şahin, İ.,), Pegem Akademi, Ankara https://www.pegem.net/UserFiles/File/pdff.pdf Erişim:30.03.2018

Cambridge Learner’s Dictionary English-Turkish, https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce-t%C3%BCrk%C3%A7e/proactive Erişim:11.03.2018

Candan, H. and İnce, M., (2014), “Mobbingden (bezdiri) tükenmişliğe giden yol: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı çalışanları üzerinde bir araştırma”, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 56-85.

Candan, H., (2016), “Türkiye’de akademisyenlerin işe gömülmüşlükleri ile performans ve tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma”, IOSR Journal of Business and Management, 18(3), Ver.II, 68-80.

Chan, D. W., (2006), “Emotional Intelligence and Components of Burnout Among Chinese Secondary School Teachers in Hong Kong”, Teaching and Teacher Education, 22(8), 1042-1054.

Cofer, K. D., Hollis, R. H., Goss, L., Morris, M. S., Porterfield, J. R., Chu, D. I., (2018), “Burnout is Associated with Emotional Intelligenece but not Traditional Job Performance Measurements in Surgical Residents”, Jornal of Surgical Education, 75(5), 1171-1179.

Crant, J. M., (2000), “Proactive behavior in organizations”, Journal of Management, June, 26(3), 435-462.

Çelik, E., and Topçuoğlu, P. (2017), “Proaktif kişiliğin öznel zindelik ile merak arasındaki ilişkide aracılık etkisi”, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (3), 1221-1240.

Çetin, F. and Basım, H.N. (2013), Örgütte bireysel farklılıkları, kişilik ve değerler, Ünsal Sığrı, Sait Gürbüz (Ed.), Örgütsal Davranış (s. 93-135), Beta Basım, İstanbul.

Çetin, F., and Varoğlu, A. K., (2009), “Özellikler bağlamında girişimcinin beş factor kişilik örüntüsü”, Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 51-66.

Erciş, A., Türk, B. (2016), “Etik Çerçevesinde Tüketim, Tüketici ve Çevre: Ekolojik Okuryazarlığın Moderatör Rolü”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 1-24.

Eren, N. Y. (2018), “Proaktif, Reaktif Olmak”, Sektörel Yayın Dünyası, http://www.sektorel.com/yazarlar/nilgun-yalim-eren/proaktif-reaktif-olmak Erişim: 05.04.2018.

Ergin, C. (1992), Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Frese, M., Kring, W., Soose, A., and Zempel, J., (1996), “Personal initiative at work: Differences between East and West German”, Academy of Management Journal, 39(1), 37–63.

Freudenberger, H. J., (2012), “The issues of staff burnout in the rapeutic communities”, Journal of Psychoactive Drugs, 18(3), 247-251. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/02791072.1986.10472354?needAccess=true communities. J Psychoactive Drugs 1986Jul-Sep; 18(3): 247-51. Erişim:09.03.2018.

Goleman, D., (1998), Duygusal zekâ neden IQ’dan daha önemlidir, (B. S. Yüksel), Varlık Yayınları, İstanbul.

Goren, L. (2018), “Ten Strategies for Building Emotional Intelligence and Preventing Burnout”, Access Link: www.aafp.org/fpm Access Date: 16.03.2019.

Göktepe, A. K.,&Hiperlink, (. (Firm). 2016), “Tükenmişlik sendromu: tüketmeyin, tükenmeyin”, Nesil Yayın Grubu, İstanbul. http://web.a.ebscohost.com/ehost/ebookviewer/ebook?sid=dad96ab6-8dfa-462a-a446-d519d7233945%40sessionmgr4006&vid=0&format=EB Erişim:09.03.2018.

Güllüce, A.Ç. and İşcan, Ö. F., (2010), “Mesleki tükenmişlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişki”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 7-29.

Gürbüz, N, (2004), “Duygusal zekâ gelişiminde İngilizce öğretmeninin rolü”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya, 1-7. https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/444.pdf Erişim:14.03.2018

Herece, F. and GökçeŞener, İ., (2017), “Duygusal zekâ ile tükenmişlik arasındaki ilişki: kamu sektöründe bir uygulama”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 3(3), 38-54.

İraz, R. and Ganiyusufoğlu, A., (2011). “Örgütlerde mesleki tükenmişlik ve akademisyenler üzerinde bir uygulama”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (21), 451-472.

Jafri, H., Dem, C., Choden, S. (2016), “Emotional Intelligence and Employee Creativity: Moderating Role of Proactive Personality and Organizational Climate”, Business Perspectives and Research”, 4(1), 54-66.

Karaçay, H. and Mıhçı, H. (1999), “Üniversite, Bilim Adamı ve Akademisyen: Kölelikten Özgürlüğe Doğru”, Toplum ve Hekim Dergisi, 14(4), 296-303.

Karadeniz, E. M. (2017), “Üstünlük vehmi ve örgütsel sinizm ilişkisi: akademisyenler üzerine bir çalışma”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.

Karamustafa, E. Y., (2016), “The relationship between emotional intelligence and transformational & transactional leadership styles and moderating role of gender: A study in Turkish energy sector”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Koçyiğit, M.,& Hiperlink, (. (Firm). (2016). “Etkili iletişim ve duygusal zekâ”. Eğitim Yayınevi, Konya. http://021090dfz.y.http.eds.b.ebscohost.com.proxy.kirikkale-elibrary.com/eds/ebookviewer/ebook?sid=5d32113a-0d75-4017-9098-c8c99a1afc6e%40sessionmgr104&vid=0&format=EB Erişim: 10.03.2018.

Konakay, G., (2013), “Akademisyenlerde duygusal zekâ faktörlerinin tükenmişlik faktörleri ile ilişkisine yönelik bir araştırma: Kocaeli üniversitesi örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (1), 121-144.

Lee, S. M. and Peterson, S. J., (2000), “Culture, entrepreneuria lorientation, and global competitiveness”, Journal of World Business, 35 (4), 401-416.

Lumpkin, G.T. and Dess, G.G., (1996), “Clarifying the entrepreneurial orientation construct and linking it to performance”, The Academy of Management Review, Academy of Management, 21(1), 135-172.

Maboçoğlu, F. (2006), “Duygusal zekâ ve duygusal zekânın gelişimine katkıda bulunan etkenler”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Mete, F. and Akpınar, K. D., (2013), “Dil öğretimi ve duygusal zekâ”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt: 2, Sayı:5, 73-85.

Ortaş, İ., (2004),“Öğretim üyesi ya da bilim insanı kimdir?”, Pivolka, Yıl:3 Sayı:12, 11-16, http://www.elyadal.org/pivolka/12/PiVOLKA_12_03.pdf Erişim: 05.04.2018

Öztürk, A., (2006), “Okul öncesi öğretmenlerinin duygusal zekâ yetenekleri iş doyumları ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Pérez-Fuentes, M., Molero-Jurado, M., Gazques-Linares, J., Simon-Marquez, M. (2019), “Analysis of Burnout Predictors in Nursing: Risk and Protective Psychological Factors”, The European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 11(1), 33-40.

Platsidou, M. (2010), “Trait Emotional Intelligence of Greek Special Education Teachers in Relation to Burnout and Job Satisfaction”, School Psychology International, 31(1), 60-76.

Salovey, P. and Grewal, D., (2005), “The science of emotional intelligence”, Current Directions in Psychological Science 14(6), 281-285http://0211m0e55.y.http.journals.sagepub.com.proxy.kirikkale-elibrary.com/doi/pdf/10.1111/j.0963-7214.2005.00381.x Erişim: 14.03.2018.

Salovey, P. and Mayer J. D., (1990), “Emotional intelligence”, Cognition and Personality, 9(3), 185-211.http://0211m0e55.y.http.journals.sagepub.com.proxy.kirikkale-elibrary.com/doi/pdf/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG Erişim: 12.03.2018.

Schwartzhoffer, R. V., (2009), Psychology of burnout: predictors and coping mechanisms, Nova Science Publishers, Inc., New York. http://proxy.kirikkale-elibrary.com/MuseSessionID=0211t0em2/MuseProtocol=http/MuseHost=web.b.ebscohost.com/MusePath/ehost/ebookviewer/ebook/bmxlYmtfXzM1OTAxNF9fQU41?sid=f74c6d3d-ed44-4607-8612-c742227a4863@pdc-v-sessmgr01&vid=4&format=EB&rid=6 Erişim:16.03.2018.

Somuncuoğlu, D. (2005), “Duygusal zekâ yeterliliklerinin kuramsal çerçevesi ve eğitimdeki rolü”, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:11, 269-293.

Taşlıyan, M., Hırlak, B. and Çiftçi, G.E., (2014), “Akademisyenlerin Duygusal Zekâ, İş Tatmini ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(3), 63-80.

Uncuoğlu Yolcu, İ. and Çakmak, A. F., (2017), “Proaktif kişilik ile proaktif çalışma davranışı ilişkisi üzerinde psikolojik güçlendirmenin etkisi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 425-438.

Weisinger, H. (1998), “İş yaşamında duygusal zekâ”, (N. Süleymangil), MNS Yayıncılık, İstanbul.

Yürür, Ş. (2011), “Öğrenilmiş güçlülük, kıdem ve medeni durumun duygusal tükenmedeki rolü: kaynakların korunması teorisi kapsamında bir analiz”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (1), 107-126.