Örgüt Kültürünün Personel Güçlendirme ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi

Amaç – Bu çalışmanın amacı, örgüt kültürü, personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki örüntülerini belirlemektir. Yöntem – Bu amaçla, İstanbul’da bir saha çalışması yürütülmüştür. Araştırma otel işletmesinde çalışan bireyler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın amacı ve hipotezleri bağlamında, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgular – Sonuçlara göre, hiyerarşi kültürünün güçlendirme ile negatif bir ilişkiye sahip olduğu; kuralcılık, girişimcilik, açıklık ve gelişim boyutlarının ise personel güçlendirme üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Tartışma – Klan kültürü ile personel güçlendirme arasında herhangi bir ilişki tespit edilememiştir. Diğer yandan, kuralcılık, girişimcilik, açıklık, klan ve gelişim kültürlerinin işten ayrılma niyeti üzerinde negatif bir etkiye, hiyerarşi kültürünün ise işten ayrılma niyeti üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçların ilgili literatüre ve uygulayıcılara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The Impact of Organizational Culture on Employee Empowerment and Intention to Leave

Purpose – The aim of this study is to identified the relationship patterns between organizational culture, employee empowerment and intention to leave. Design/methodology/approach – For this purpose, a field study was carried out in Istanbul. The research was carried out on individuals working in the hotel establishments. In the context of the research’s purpose and hypotheses, the correlation and regression analyzes were performed. Findings – According to the results, it has been determined that hierarchy culture, which is one of the organizational culture dimensions, has a negative relationship with strengthening practices. In addition, it was observed that prescriptivism, entrepreneurship, openness and development dimensions had a positive effect on employee empowerment. Discussion – No relation was found between clan culture and employee empowerment. On the other hand, it was concluded that prescriptivism, entrepreneurship, openness, clan and development cultures have a negative effect on the intention to leave, while hierarchy culture has a positive effect on the intention to leave. The results are thought to contribute to the related literature and practitioners.

PDF

___

Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2011). Gelişim Kültürü ve Lider Desteğinin Yenilikçi Davranış ve İş Performansına Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü. İş Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(4): 83-114.
Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde Gelişim Kültürü ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini Ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19(1): 105-135.
Allen, D., Shore, L. and Griffeth, R. (2003). The Role of Perceived Organizational Support and Supportive Human Resource Practices In The Turnover Process. Journal Of Management, 29(1): 99–118.
Barney, J. (1986). Organizational Culture: Can It Be a Source of Sustained Competitive Advantage? Academy Of Management, 11(3): 656-665.
Bayazıt, M. ve Kocaş, C. (2012). Örgütsel Kültür ve Pazar Odaklılık Performansı: “Kültür Tipi” Ve “Güçlü Kültür” Önermelerinin Türkiye’de Testi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 13: 1-50
Behling, O. and McFillen, J. (1996). A Syncretical Model of Charismatic/Transformational Leadership. Group & Organization Management, 21(2): 163-191.
Bhatnagar, J. (2012). Management Of Innovation: Role Of Psychological Empowerment, Work Engagement And Turnover Intention In The Indian Context. The International Journal of Human Resource Management, 23(5): 928–951.
Bluedorn, A. (1982). A Unified Model Of Turnover from Organizations. Human Relations, 35(2): 135-153.
Brymer, R. (1991). Employee Empowerment: A Guest-Driven Leadership Strategy. The Cornell H.R.A. Quarterly, 32(1): 58-68.
Cai, C. and Zhou, Z. (2009). Structural Empowerment, Job Satisfaction, And Turnover Intention Of Chinese Clinical Nurses. Nursing and Health Sciences, 11: 397–403.
Cameron, K. and Quinn, R. (2006). Diagnosing And Changing Organizational Culture, Revised Edition. JosseyBass, San Francisco.
Can, M. ve Koç, H. (2018). Tools of Motivation According to The Competing Values Framework in Organizational Culture Types: An Implementation in Accommodation Establishments. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 251-260.
Carmeli, A. (2005). The Relationship Between Organizational Culture and Withdrawal Intentions And Behavior. International Journal of Manpower, 26(2): 177-195.
Conger, J. and Kanungo, R. (1988). The Empowerment Process: Integrating Theory and Practice. The Academy of Management Review, 13 (3): 471-482.
Cotton, J. and Tuttle, J. (1986). Employee Turnover: A Meta-Analysis and Review with Implications For Research. The Academy Of Management Review, 11(1): 55-70.
Çalışkan, O. ve Tepeci, M. (2008). “Otel İşletmelerinde Ortaya Çıkan Yıldırma Davranışlarının İş Tatmini ve İşte Kalma Niyetlerine Etkileri”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2): 135-148.
Çarıkçı, i. ve Çelikkol, Ö. (2009). İş-Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(9): 153-170.
Çekmecelioğlu, H. (2006). İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarının İşten Ayrılma Niyeti ve Verimlilik Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: Bir Araştırma. İş, Güç: Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2): 153-168.
Çelen, A., Sökmen, A. ve Bıyık, Y. (2015). Örgütlerde Yeniden Yapılanma Sürecinin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi: Bir Banka Araştırması. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3): 30-50.
Çetin, F., Hazır, K. ve Basım, H. (2013). Destekleyici Örgüt Kültürü ile Örgütsel Psikolojik Sermaye Etkileşimi: Kontrol Odağının Aracılık Rolü. H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1): 31-52.
Danışman, A. ve Özgen, H. (2003). Örgüt Kültürü Çalışmalarında Yöntem Tartışması: Niteliksel-Niceliksel Yöntem İkileminde Niceliksel Ölçümler ve Bir Ölçek Önerisi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(2): 91- 124.
Danışman, A. ve Özgen, H. (2008). Örgütsel Alt Kültürler ve Kaynakları: Bir Sanayi Firmasında Görgül Bir Araştırma. ODTÜ Gelişme Dergisi, 277-304.
Doğan, S. (2006a). Personel Güçlendirme. Kare Yayınları, İstanbul.
Doğan, S. (2006b). Büyük Ölçekli İşletmelerde İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Güçlendirilmiş Bir İş Çevresi Yaratmaya Ne Kadar İstekli ve Hazır Olduklarının Tespitine İlişkin Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 13 (2): 165-189.
Ekmekçioğlu, E. ve Sökmen, A. (2016). Algılanan Örgütsel Desteğin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracı Rolü: Sınır Birimi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. International Review of Economics and Management, 4(2): 32-45.
Erdem, R. (2007). Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2): 63-79.
Görmen, M. (2012). Örgüt Kültürünün Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi, Ankara.
Gümüştekin, G. ve Emet, C. (2015). Güçlendirme Algılarındaki Değişimin Örgütsel Kültür ve Bağlılık Üzerinde Etkileşimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17): 1-26.
Gürbüz, G., Kumkale, İ. ve Oğuzhan, A. (2013). Bankacılık Sektöründe Personel Güçlendirme Uygulamalarının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Trakya Bölgesi Bankalarında Araştırma. Uluslararası Avrasya Ekonomileri Kongresi, 17-18 Eylül 2013, St.Petersburg, Rusya, 791-800.
Harris, K., Wheeler, A. and Kacmar, K. (2009). Leader-Member Exchange And Empowerment: Direct And Interactive Effects On Job Satisfaction, Turnover Intentions, And Performence. The Leadership Quarterly, 20: 371–382.
Hofstede, G. (1980). Motivation, Leadership, And Organization: Do American Theories Apply Abroad? Organizational Dynamics, 42-63.
Hofstede, G. (2000). Organizational Culture: Siren or Sea Cow? A Reply To Dianne Lewis. Strategic Change, 9: 135-137.
Hoy, W. and Miskel, C. (2013). Educational Administration Theory, Research, And Practice Ninth Edition. McGrawHill, New York.
Hwang, I. and Kuo, J. (2006). Effects Of Job Satisfaction And Perceived Alternative Employment Opportunities On Turnover Intention - An Examination Of Public Sector Organizations. Journal Of American Academy of Business, 8(2): 254-259.
Iverson, R. and Deery, M. (1997). Turnover Culture In The Hospitality Industry. Human Resource Management, 7(4): 71-82.
İstanbul Turizm İstatistikleri Raporu, (2017). Ocak-Eylül Dönemi İstatistikleri.
İşcan, Ö. ve Timuroğlu, M. (2007). Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1): 119-135.
Joo, B. and Shim, J. (2010). Psychological Empowerment And Organizational Commitment: The Moderating Effect Of Organizational Learning Culture. Human Resource Development International, 13(4): 425–441.
Jönnson, G. (2012). After The Change How Work Role Changes Affect Job Satisfaction, Turnover Intention And General Health. Master’s Thesis. Stockholms Universitet Psykologiska Institutionen, Stockholm, İsveç.
Kaya, H. (2008). Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının Örgütsel Kültürünün Analizi ve Kurum Kültürünün Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Maliye Dergisi, 155: 119-143.
Kim, K. and Jogaratnam, G. (2010). Effects Of Individual And Organizational Factors On Job Satisfaction And Intent To Stay In the Hotel And Restaurant Industry. Journal Of Human Resources In Hospitality & Tourism, 9(3): 318-339.
Kitapçı, H., Kaynak, R. ve Ökten, S. (2013). Güçlendirmenin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kamu ve Özel Sektörde Mukayeseli Bir Araştırma. International Review Of Economics And Management, 1(1): 49-73.
Kitapçı, H., Kaynak, R. ve Ökten, S. (2013). Güçlendirmenin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Kamu Ve Özel Sektörde Mukayeseli Bir Araştırma. International Review Of Economics And Management, 1(1): 49-73.
Klagge, J. (1998). The Empowerment Squeeze-Views From The Middle Management Position. Journal Of Management Development, 17(8): 548-558.
Lok, P. and Crawford, J. (2001). Antecedents Of Organizational Commitment and The Mediating Role Of Job Satisfaction. Journal Of Managerial Psychology, 16(8): 594–613.
Lund, D. (2003). Organizational Culture and Job Satisfaction. Journal Of Business & Industrial Marketing, 18 (3): 219-236.
Lyness, K. and Judiesch, M. (2001). Are Female Managers Quitters? The Relationships of Gender, Promotions, And Family Leaves Of Absence To Voluntary Turnover. Journal Of Applied Psychology, 86(6): 1167-1178.
Moorhead, G. and Griffin, R. (1988). Organizational Behavior Managing People and Organizations, Ninth Edition. China Translation & Priting Services Limited, London.
Niehoff, B., Moorman, R., Blakely, G. ve Fuller, J. (2001). The Influence of Empowerment and Job Enrichment On Employee Loyalty In A Downsizing Environment. Group & Organization Management, 26 (1): 93- 113.
O’Reilly, C. and Chatman, J. (1996). Culture As Social Control: Corporations, Cults, and Commitment. Research in Organizational Behavior, (18): 157-200
Ogbonna, E. and Harris, L. (2000). Leadership Style, Organizational Culture And Performance: Empirical Evidence From UK Companies. Int. J. Of Human Resource Management, 11(4): 766–788.
Onay, M. ve Kılcı, S. (2011). İş Stresi ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar Ve Aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2): 363-372.
Özdevecioğlu, M. ve Akın, M. (2013). Yöneticilerin Örgüt Kültürü ve Örgütlerarası Vatandaşlık Davranışları Algılamaları. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2): 112-131.
Öztürk, M. ve Eryeşil, K. (2016). Lider-Üye Etkileşimi ve Örgütsel Destek Algılarının Çalışanların İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 19(2): 123-141.
Park, J. and Kim, T. (2009). Do Types Of Organizational Culture Matter In Nurse Job Satisfaction And Turnover Intention?. Leadership in Health Services, 22(1): 20-38.
Pelit, E., Güçer, E. ve Demirdağ, Ş. (2016). Kadın İşgörenlerin Karşılaştığı Sorunların İş Bırakma Eğilimlerine Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15): 43-65.
Pettigrew, A. (1979). On Studying Organizational Cultures. Administrative Science Quarterly, 24(4): 570-581.
Quinn, R. and Spreitzer, G. (1997). To Road To Empowerment: Seven Questions Every Leader Should Consider. Organizational Dynamics, Autumn: 37-49.
Ripley, R. and Ripley, M. (1992). Empowerment, The Cornerstone Of Quality: Empowering Management In Innovative Organizations In The 1990s. Management Decision, 30(4): 20-45.
Rosin, H. M. and Korabik, K. (1991). Workplace variables, affective responses, and intention to leave among women managers. Journal of Occupational Psychology, 64 (4), 317-330.
Sabuncuoğlu, E. (2007). Eğitim, Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Ege Akademik Bakış, 7(2): 613-628.
Schein, E. (1983). The Role Of The Founder In Creating Organizational Culture. Organizational Dynamics, Summer, 13-28.
Severt, D., Xie, L. and DiPietro, R. (2007). Associations Between Organizational/Individual Factors And The Intentions Of Employees: A Case Study Of University Foodservice. Journal Of Foodservice Business Research, 10(3): 25-56.
Sigler, T. and Pearson, C. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture And Perceptions Of Empowerment. Journal Of Quality Management, 5: 27-52.
Smart, J. and John, E. (1996). Organizational Culture and Effectiveness in Higher Education: A Test of the "Culture Type" and "Strong Culture" Hypotheses”. American Educational Research Association, 18(3): 219-241.
Şahin, F. (2011). Lider-Üye Etkileşimi İle İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerinde Cinsiyetin Etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2): 277-288.
Şeşen, H. (2014). Örgüt Kültürü. Ü, Sığrı ve S, Gürbüz (Ed.). Örgütsel Davranış. Beta Yayınları, İstanbul, 596- 623.
Takase, M. (2005). Nurses’ Job Dissatisfaction And Turnover Intention: Methodological Myths And An Alternative Approach. Nursing And Health Sciences, 7: 209–217.
Tanrıöver, Ü. (2005). The Effects of Learning Organization Climate and Self Directed Learning on Job Satisfaction, Affective Commitment and Intention to Turnover. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Thomas, K. and Velthouse, B. (1990). Cognitive Elements Of Empowerment: An "Interpretive" Model Of Intrinsic Task Motivation. The Academy Of Management Review, 15(4): 666-681.
TUİK, (2017). TUİK Haber Bülteni, Ağustos.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yıldırım, F. ve Karabey, C. (2016). Örgüt Kültürünün Yeniliğe Etkisinde Personel Güçlendirmenin Biçimlendirici Rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(2): 426-453.
Yücekaya, P. ve Polat, D.D. (2020). Örgüt Kültürü, Örgütsel Adalet ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (2), 1267-1284.
Yücel, İ. ve Koçak, D. (2016). Örgüt Kültürü İle Personel Güçlendirme Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 7 (12), 1-24.
Zopiatis, A., Constanti, P. and Theocharous, A. (2014). Job Involvement, Commitment, Satisfaction And Turnover: Evidence From Hotel Employees In Cyprus. Tourism Management, 41: 129-140.