İş Doyumunun Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Gaziantep İlinde Özel Sektörde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma

Amaç – Teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte internet günlük hayatın önemli bir parçası durumuna gelmiştir. Ancak internetin yaygınlaşması ve işletmelerde de yoğun şekilde kullanılmaya başlanması neticesinde çalışan bireylerin iş yerinde sanal kaytarma davranışında bulunmaya başladıkları görülmüştür. Çalışanları sanal kaytarma davranışı sergilemeye yönlendiren pek çok faktör bulunmaktadır. Bu çalışma çerçevesinde iş doyumunun sanal kaytarma davranışı üzerinde etkisi olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem – Araştırma kapsamında bir anket formu oluşturularak, 21 Nisan 2019 ile 17 Temmuz 2019 tarihleri arasında Gaziantep ilinde özel sektörde çalışan 413 kişi üzerinde anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışanların iş doyumlarını ölçmek üzere Brayfield ve Rothe (1951) tarafından geliştirilen, Yoon ve Thye (2002) tarafından kısaltılan, Kuşluvan ve Kuşluvan (2005) tarafından Türkçe diline uyarlanan 5 maddelik iş doyumu ölçeği kullanılmıştır. Çalışanların siber aylaklık davranışlarını ölçmek üzere ise Blanchard ve Henle (2008) tarafından geliştirilen, Kalaycı (2010) tarafından Türkçe diline uyarlanan, 23 madde ve 4 boyuttan meydana gelen Sanal Kaytarma Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS-22 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Bu doğrultuda, faktör analizi, güvenilirlik analizi, regresyon analizi, Bağımsız Örneklem T Testi ve ANOVA Testi kullanılmıştır. Bulgular – Sanal kaytarma davranışı ölçeği üzerinde gerçekleştirilen faktör analizi neticesinde; arama yapma, bireysel işler, sosyalleşme ve haber takibi şeklinde isimlendirilen 4 faktör tespit edilmiştir. Çalışmanın ana amacı doğrultusunda gerçekleştirilen hipotez testleri neticesinde; iş doyumunun sanal kaytarma davranışı faktörleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, sanal kaytarma davranışı faktörleri ve iş doyumuna verilmiş olan yanıtların, katılımcıların çeşitli demografik özelliklerine göre farklılaşmakta olduğu bulgusu elde edilmiştir. Tartışma – İş doyumunun sanal kaytarma davranışı üzerinde anlamlı etkisi olmadığına ilişkin bulgunun, literatürdeki önceki çalışmaların bulgularıyla genel olarak paralellik göstermediği saptanmıştır. İş doyumunun sanal kaytarma davranışı faktörleri üzerinde anlamlı etkiye sahip olmamasının nedeni ise, internet kullanımının gündelik yaşamda ve iş yaşamında artık normal bir davranış şeklinde algılanıyor olması biçiminde değerlendirilmiştir.

The Effect of Job Satisfaction on Cyberloafing Behaviour: A Research on Private Sector Employees in Gaziantep

Purpose – Internet has become an important part of daily life with the advances in technology. However, it was seen that employees started to display cyberloafing behaviour in workplace, as the result of using Internet’s becoming widespread and beginning to be used intensively in companies. There are lots of factors directing employees to display cyberloafing behaviour, and within the scope of this study, it was aimed to research whether or not there is effect of job satisfaction on cyberloafing behaviour. Design/methodology/approach – In this regard, a survey questionnaire was prepared, and conducted on 413 employees working at private sector in Gaziantep between 21st of April, 2019 and 17th of July, 2019. In order to measure job satisfaction of emloyees, job satisfaction scale with 5 items developed by Brayfield and Rothe (1951), shortened by Yoon and Thye (2002), and adapted into Turkish by Kuşluvan and Kuşluvan (2005) was used. Moreover, in order to measure cyberloafing behaviours of employees, cyberloafing behaviour scale with 23 items and 4 dimensions developed by Blanchard and Henle (2008), and adapted into Turkish by kalaycı (2010) was used. Gathered data was analysed via SPSS-22 program.

PDF

___

Alias, M., Mohd-Rasdi, R., Ismail, M., & Abu Samah, B. (2013). Predictors of workplace deviant behaviour: HRD agenda for Malaysian support personnel. European Journal of Training and Development, (37), 161- 182.
Anandarajan, M., Devine, P., & Simmers, C. A. (2004). A multidimensional scaling approach to personal web usage in the workplace, in Personal web usage in the workplace: a guide to effective human resources management, M. Anandarajan & C. A. Simmers (Eds.), 61-78. U.S.A.: Information Science Publishing.
Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi, (467), 31-51.
Atkin, D., Jeffres, L., & Neuendorf, K. (1998). Understanding internet adoption as telecommunications behavior. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 42(4), 475-490.
Barlı, Ö. (2008). Davranış bilimleri ve örgütlerde davranış, 3. Basım. Ankara: Aktif Yayınevi.
Blanchard, A., & Henle, C. (2008). Correlates of different forms of cyberloafing: The role of norms and external locus of control. Computers in Human Behavior, 24(3), 1067-1084.
Brayfield, A. H., & Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35(5), 307-311
Chaudhuri, M. R. (2014). Job satisfaction: The eventual smidgeon for occupational consummation and contentment in profession. DLSU Business & Economics Review, 24(1), 73-83.
Chomal, N., & Baruah, P. (2014). Performance linked reward and job satisfaction: Banking sector. SCMS Journal of Indian Management, 11(4), 53-60.
Cook, A. W. (2017). Cyberloafing, job satisfaction, and employee productivity: A quantitative study. Unpublished Doctoral Dissertation. Northcentral University School of Business and Technology Management.
Çavuşoğlu, S., & Palamutçuoğlu, B. T. (2017). İş tatmininin sanal kaytarma üzerindeki etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 430-444.
Çivilidağ, A. (2017). İş yaşamında sanal kaytarmanın iş stresi, iş doyumu ile ilişkisi üzerine bir araştırma. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (59), 355-373.
Folami, L. B., Asare, K., Kwesiga, E., & Bline, D. (2014). The impact of job satisfaction and organizational context variables on organizational commitment. International Journal of Business & Public Administration, 11(1), 1-18.
Garrett, R. K., & Danziger, J. N. (2008). Disaffection or expected outcomes: Understanding personal internet use during work. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(4), 937-958.
Greenberg, J., & Baron, R. A. (2003). Behavior in organization: Understanding and managing the human side of organization, 8th Ed. New Jersey: Prentice Hall.
İnce, M., & Gül, H. (2011). The relation of cyber slacking behaviors with various organizational outputs: Example of Karamanoğlu Mehmetbey University. European Journal of Scientific Research, 52(4), 507-527.
Jackson, L. A., Ervin, K. S., Gardner, P. D., & Schmitt, N. (2001). Gender and the internet: Women communicating and men searching. Sex Roles, (44), 363-379.
Kalaycı, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin siberaylaklık davranışları ile öz düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi FBE, Ankara.
Kuşluvan, Z., & Kuşluvan, S. (2005). Otel işletmelerinde iş ve işletme ile ilgili faktörlerin işgören tatmini üzerindeki görece etkisi: Nevşehir örneği. Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 183-203.
Küsmez, D. (2018). Using internet during work hours and its relation with employee attitudes. Unpublished Master Thesis. Bahçeşehir University SBE, İstanbul.
Liberman, B., Seidman, G., Mckenna, K. Y., & Buffardi, L. E. (2011). Employee job attitudes and organizational characteristics as predictors of cyberloafing. Computers in Human Behavior, 27(6), 2192-2199.
Lim, V. K. (2002). The IT way of loafing on the job: Cyberloafing, neutralizing and organizational justice. Journal of Organizational Behavior, 23(5), 675-694.
Lim, V. K., & Teo, T. S. H. (2005). Prevalence, Perceived seriousness, justification and regulation of cyberloafing in Singapore: An exploratory study. Information & Management, (42), 1081-1093.
Locke, E. A. (1968). What is job satisfaction? Speech presented at the American Psychological Association Convention, August 30-September 3, American Psychological Association, San Francisco, California.
Manrique de Lara, P. Z., Tacoronte, D. V., Ding, J. M. T. (2006). Do current anti-cyberloafing disciplinary practices have a replica in research findings? A study of the effects of coercive strategies on workplace internet misuse. Internet Research, 16(4), 450-467.
Mastrangelo, P. M., Everton, W., & Jolton, J. A. (2006). Personal use of work computers: Distraction versus destruction. CyberPsychology & Behavior, (9), 730-741.
Özkalp, E., Aydın, U., & Tekeli, S. (2012). Sapkın örgütsel davranışlar ve çalışma yaşamında yeni bir olgu: Sanal kaytarma (cyberloafing) ve iş ilişkilerine etkileri. Çimento İşveren Sendikası Dergisi, 26(2), 18-33.
Örücü, E., & Yıldız, H. (2014). İşyerinde kişisel internet ve teknoloji kullanımı: Sanal kaytarma. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(1), 99-114.
Özler, D. E., & Polat, G. (2012). Cyberloafing phenomenon in organizations: Determinants and impacts. International Journal of Business and eGoverment Studies, 4(2), 1-15.
Robbins, S. P., & Judge, T. A. (2013). Örgütsel davranış, İ. Erdem (Çev.), 14. Basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Stanton, J. M. (2002). Company profile of the frequent Internet user. Communications of the ACM, 45(1), 55-59.
Şimşek, M. Ş., Akgemci, T., & Çelik, A. (2007). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde davranış. Ankara: Eğitim Kitabevi Yayınları.
Taş, Y. (2011). İş tatmini ve bilgi paylaşımı düzeyinin duygusal bağlılığa etkisi: Kocaeli Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 117-131.
Tutcu, A. (2018). Duygusal sermayenin iş ve yaşam doyumu üzerine etkisine ilişkin duyuşsal iyilik algısının aracılık etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi SBE, Gaziantep.
Türk, M. S. (2007). Örgüt kültürü ve iş tatmini. Ankara: Gazi Kitapevi.
Ünal, Ö. F., & Tekdemir, S. (2015). Sanal kaytarma: Bir kamu kurumunda ampirik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-118.
Vitak, J., Crouse, J., & LaRose, R. (2011). Personal internet use at work: Understanding cyberslacking. Computers in Human Behavior, (27), 1751-1759.
Weatherbee, T. G. (2010). Counterproductive use of technology at work: Information & communications technologies and cyberdeviancy. Human Resource Management Review, 20(1), 35-44.
Yaşar, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin denetim odağı ve bilgisayar laboratuvarına yönelik tutumlarının siberaylaklık davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi FBE, Ankara.
Yıldırım, F. (2018). Tükenmişlik düzeyinin sanal kaytarma davranışına etkisinde iş doyumunun aracılık rolü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 302-313.
Yılmaz, B. (2018). Seyahat acentesi çalışanlarının sanal kaytarma davranışları, iş motivasyonu ve iş tatmini arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Yoon, J., & Thye, S. R. (2002). A dual process model of organizationalcommitment: job satisfaction and organizationalsupport. Work and Occupations, 29(1), 97-124.