BİST İmalat Sektöründeki Şirketlerin Fiyat/Kazanç Oranını Belirleyen Faktörlerin Analizi

Amaç – Bu araştırmanın amacı, 2015-2019 yılları arasında BİST 100 imalat sektöründe işlem gören şirketlerin fiyat/kazanç oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve söz konusu faktörlerin fiyat/kazanç oranına etkilerinin tespit edilmesidir. Yöntem – Fiyat/kazanç oranını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla, finansal verilerine kesintisiz olarak ulaşılabilen 70 imalat şirketinin 5 döneme ilişkin finansal oranları yıllık olarak değerlendirilmiştir. Panel veri analizi yöntemi kullanılarak tahmin edilen tesadüfi etkiler modeline, literatür paralelinde; cari oran, kaldıraç oranı, piyasa değeri/defter değeri oranı ve öz kaynak karlılığı değişkenleri ile literatürden farklı; net çalışma sermayesi devir hızı, aktif devir hızı ve kısa vadeli yabancı kaynaklar/toplam yabancı kaynaklar oranı değişkenleri dahil edilmiştir. Bulgular –Panel veri analizi sonucuna göre, fiyat/kazanç oranı ile kısa vadeli yabancı kaynaklar/toplam yabancı kaynaklar oranı, piyasa değeri/defter değeri oranı ve cari oranı arasında pozitif yönde; aktif devir hızı ve öz kaynak karlılığı arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Net çalışma sermeyesi devir hızı ve kaldıraç oranı ile fiyat/kazanç oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkili olmadığı tespit edilmiştir. Tartışma – Araştırmada, modele dahil edilen bağımsız değişkenlerin fiyat/kazanç oranını açıklama gücü %34,9 olarak belirlenmiştir. Buna göre işletmeye özgü ve/veya makroekonomik faktörlerin etkilerinin incelenmesinin bir katkı olacağı düşünülmektedir.

Analysis of the Factors Determining the Price/Earnings Ratio of Companies in the BIST Manufacturing Sector

Purpose – The aim of this research is to determine the factors affecting the price/earnings ratio of companies traded in the BIST 100 manufacturing sector between 2015-2019 and to determine the effects of these factors on the price/earnings ratio. Design/methodology/approach – In order to determine the factors affecting the price /earnings ratio, the financial ratios of 70 manufacturing companies whose financial data can be accessed without interruption for 5 periods were evaluated annually. Random effects model estimated using the method of panel data analysis, in parallel to the literature; the current ratio, leverage ratio, market value/book value ratio and return on equity variables with different variables from the literature; net working capital turnover rate, assest turnover and short-term liabilities/total liabilities ratio variables are included. Findings –According to the results of the panel data analysis, a positive relationship between the price/earnings ratio and the short-term liabilities/total liabilities ratio, the market value/book value ratio and the current ratio; a negative and significant was found between asset turnover and return on equity. . It has been determined that there is no statistically significant relationship between net working capital turnover and leverage ratio and price/earnings ratio. Discussion – In the research, the explanatory power of the price/earnings ratio of the independent variables included in the model was determined as 34.9%. Accordingly, it is thought that examining the effects of business-specific and/or macroeconomic factors will be a contribution.

PDF

___

Afza, T., & Tahir, S. (2012). Determinants of Price-Earnings Ratio: The Case of Chemical Sector of Pakistan. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 2(8), 331-343.
Akdoğan, N., & Tenker, N. (2007). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
Akgüç, Ö. (2013). Finansal Yönetim. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
Akinwande, M. O., Dikko, H. G., & Samson, A. (2015). Variance Inflation Factor: As a Condition for the Inclusion of Suppressor Variable(s) in Regression Analysis. Open Journal of Statistics, 5, 754-767.
Aksoy, A., & Tanrıöven, C. (2014). Sermaye Piyasası Yatırım Araçları ve Analizi (5. b.). Ankara: Detay Yayıncılık.
Alford, A. W. (1992). The Effect of the Set of Comparable Firms on the Accuracy of the Price-Earnings Valuation Method. Journal of Accounting Research, 30(1), 94-108.
Amoaka-Adu, B., & Smith, B. (2002). Analysis of P/E Ratios and Interest Rates. Managerial Finance, 28(4), 48- 59.
Anderson, K. P., & Brooks, C. (2005). Decomposing the Price-Earnings Ratio. Journal of Asset Management, 456- 469.
Arslan, H., İltaş, Y., & Kayhan, T. (2017). Target P/E ratio determinants in the Turkish Stock Market:Earning volatility effect. Theoretical and Applied Economics, 24(4), 65-74.
Aydın, Y. (2012). Firma Değerleme Yöntemleri. Kırklareli Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 1(1), 87-110.
Azam, M. (2010). Factors Influencing the Price-earnings Multiples and Stock values in the Karachi Stock Exchange. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 2(5), 105-139.
Baltagi, B. H. (2021). Econometric Analysis of Panel Data. Switzerland: Springer. doi:10.1007/978-3-030-53953- 5
Baltagi, B. H., & Li, Q. (1991). A joint test for serial correlation and random individual effects. Statistics and Probability Letters, 11(3), 277-280.
Beaver, W., & Morse, D. (1978). What Determines Price-Earnings Ratios? Financial Analysts Journal, 34(4), 65- 76.
Benninga, S. Z., & Sarig, O. H. (1997). Corporate Finance: A Valuation Approach. New York: McGraw-Hill .
Bera, A. K., Sosa Escudero, W., & Yoon, M. (2000). Tests for the Error Component Model in the Presence of Local Misspecification. Journal of Econometrics, 1-23.
Brooks, C. (2008). Introductory Econometrics for Finance. New York: Cambridge University Press.
Canbaş, S., & Doğukanlı, H. (2017). Finansal Pazarlar: Finansal Kurumlar ve Sermaye Pazarı Analizleri. Adana: Karahan Kitabevi.
Constand, R. L., Freitas, L. P., & Sullivan, M. J. (1991). Factors Affecting Price Earnings Ratios and Market Values of Japanese Firms. Financial Management, 20(4), 68-79.
Craig, D., Johnson, G., & Joy, M. (1987). Accounting Methods and P/E Ratios. Financial Analysts Journal, 43(2), 41-45.
Çırak, R. (2018). Şirket Değerleme Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Damodaran, A. (2002). Investment Valuation: Tools ans Techniques for Determining the Value of Any Asset (2. b.). New York: John Wiley & Sons,Inc.
Dayag, A. J., & Trinidad, F. (2019). Price-Earnings Multiple as an Investment Assessment Tool in Analyzing Stock Market Performance of Selected Universal Banks in the Philippines. International Journal of Research in Business and Social Science , 8(4), 17-33.
Driscoll, J. C., & Kraay, A. C. (1998). Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data. The Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560.
Dutta, K. D., Saha, M., & Das, D. C. (2018). Determinants of P/E Ratio: An Empirical Study on Listed Manufacturing Companies in DSE. International Journal of Scientific and Research Publications, 8(4), 167- 174.
Farah Freihat, A. R. (2019). Factors Affecting Price To Earnings Ratio (P/E): Evidence From The Emerging Market. Risk Governance and Control: Financial Market and Institutions, 9(2), 47-56.
Fesokh, A. A., & Haddad, F. S. (2019). Determinants of Price Earnings Ratio in Manufacturing Industry in Jordan. Jordan Journal of Business Administration, 15(2), 227-236.
Gordon, M. J., & Shapiro, E. (1956). Capital Equipment Analysis: The Required Rate of Profit. Management Science, 3(1), 102-110.
Graham, B., & Dodd, D. L. (1934). Security Analysis. United States of America: McGraw-Hill Companies, Inc.
Gujarati, D. N., & Porter, D. C. (2009). Basic Econometrics. New York: McGraw- Hill/Irwin.
Güriş, S. (2018). Panel Veri Modelleri. S. Güriş içinde, Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi (s. 3-39). İstanbul: Der Yayınları.
Itemgenova, A., & Sikveland, M. (2020). The Determinants of the Price-Earnings Ratio in the Norwegian Aquaculture Industry. Journal of Commodity Markets, 17.
Jitmaneeroj, B. (2017). The impact of dividend policy on price-earnings ratio: The role of conditional and nonlinear relationship. Review of Accounting and Finance, 16(1), 125-140.
Johnston, J., & Dinardo, J. (1997). Econometric Methods (4. b.). Mc Graw-Hill. Kane, A., Marcus, A. J., & Noh, J. (1996). The P/E Multiple and Market Volatility. Financial Analysts Journal, 52(4), 16-24.
Karan, M. B. (2013). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
Konuralp, G. (2005). Sermaye Piyasaları Analizler, Kuramlar ve Portföy Yönetimi (2. b.). İstanbul: Alfa Basım Yayım.
Kumar, S., & Warne, D. (2009). Parametric Determinants of Price-Earnings Ratio in Indian Capital Markets. The IUP Journal of Applied Finance, 15(9), 63-82.
Lutfi, M., & Arsitha, J. (2016). The Analysis of Factors Affecting Price Earnings Ratio. Academic Journal of Economic Studies on the Company Shares Registered in Jakarta Islamic Index, 2(3), 55-63.
Mun, J. (2002). Real Options Analysis: Tools and Techniques for Valuing Strategic Investments and Decisions. New Jersey: John Wiley & Sons,Inc.
Nikbakht, E., & Polat, C. (1998). A Global Perspective of P/E Ratio Determinants: The Case of ADRs. Global Finance Journal, 9(2), 253-267.
O’Brien, R., & Patacchini, E. (2003). The Hausman Test for Correlated Effects in Panel Data Models under Misspecification. Paper Series in Economics and Econometrics University of Southampton, 2-32.
Öztürk, H. (2017). Borsa İstanbul’da ŞD/FAVÖK (Şirket Değeri/Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar) ve F/K (Fiyat/Kazanç) Çarpanları Üzerine Bir Analiz. Maliye ve Finans Yazıları(108), 87-103.
Öztürk, M. B. (2007). Fiyat/Kazanç Oranını Etkileyen Değişkenler Üzerine İMKB'de Ampirik Bir Uygulama. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(23), 275-284.
Peavy, J. W., & Goodman, D. A. (1985). How Inflation, Risk and Corporate Profitability Affect Common Stock Returns. Financial Analysts Journal, 41(5), 59-65.
Penman, S. H. (2001). Financial Statement Analysis and Security Valuation. New York: McGraw-Hill/Irwin.
Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working
Papers in Economics No.0435. University of Cambridge, Faculty of Economics and Politics.
Premkanth, P. (2013). Determinant of Price Earning Multiple in Sir Lankan Listed Companies. European Journal of Business and Innovation Research, 1(2), 44-56.
Rahman, M., & Shamsuddin, A. (2019). Investor Sentiment and the Price-Earnings Ratio in the G7 Stock Markets. Pacific-Basin Finance Journal, 55(C), 46-62.
Ramcharran, H. (2002). An Empirical Analysis of the Determinants of the P/E Ratio in Emerging Markets. Emerging Markets Review, 3(2), 165-178.
Reilly, F. K., & Brown, K. C. (2003). Investment Analysis and Portfolio Management (7. b.). Ohio: SouthWestern/Thomson Learning.
Sayılgan, G. (2019). Soru ve Yanıtlarıyla İşletme Finansmanı (8. b.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Sayın, H. C., & Karacaer, S. (2014). Değer Hisse Senetleri ve Büyüme Hisse Senetlerinin Tahakkuk Uygulamaları Açısından Farklılıkları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 39-63.
Sezgin, F. H. (2010). An Empirical Investigation Of The Relationship Among P/E Ratio, Stock Return And Dividend Yiels For Istanbul Stock Exchange. International Journal Of Economics And Finance Studies, 2(1), 15-23.
Tatoğlu, F. Y. (2020). Panel Veri Ekonometrisi: Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Turaboğlu, T. T., Topaloğlu, T. N., & Yaman, S. (2019). The Effects of Macroeconomic Indicators on Leveraged Forex Volume: Evidence from Turkey. Istanbul Business Research, 48(2), 160-175.
Ün, T. (2018). Panel Veri Modellerinin Varsayımlarının Testi. S. Güriş içinde, Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi (s. 73-101). İstanbul: Der Yayınları.
Üreten, A., & Ercan, M. K. (2000). Firma Değerinin Tespiti ve Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi. Ward, M. (1993). Re-rating your price earnings (P/E) multiple. South African Journal of Business Management, 24(2), 73-76.
White, C. B. (2000). What P/E Will the U.S. Stock Market Support? Financial Analysts Journal, 56(6), 30-38.
Yalçın, H. (2014). Şirket Değerlemesi (Teori ve Uygulama). İstanbul: Uygulama Yayıncılık.
Yüksel, S., Canöz, İ., & Adalı, Z. (2017). Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Fiyat-Kazanç Oranını Etkileyen Değişkenlerin Mars Yöntemi İle Belirlenmesi. Fiscaoeconomia, 1(3), 40-55.
Zarowin, P. (1990). What Determines Earnings-Price Ratios: Revisited. Journal of Accounting, Auditing and Finance, 5(3), 439-454.