Beyaz Yakalılar Bir Prekaryalaşma Sürecinde Mi?

Amaç – Prekaryalaşma post-fordist üretim sistemlerinin yaygınlık kazanması neticesinde değişen istihdam koşullarının etkisiyle ortaya çıkmıştır. Prekaryalaşma sürecinin temel göstergeleri istihdam koşullarındaki güvencesizlik ve esnekliktir. Prekaryalaşma toplumsal sınıf ayırt etmeksizin tüm emek gücü üzerinde etkilidir. Bu araştırmada prekaryalaşma sürecinin beyaz yakalı çalışanlar üzerindeki etkilerini açıklamak amaçlanmaktadır. Yöntem – Araştırmada nitel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Beyaz yakalı çalışanlar tarafından Yargıtay'a temyiz edilen toplam 50 davanın tam metinleri üzerinde analizler yapılmıştır. Verilerin analizi MAXQDA 2018 nitel veri analizi programı aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Beyaz yakalıların başta gelir güvencesiyle ilgili olmak üzere istihdam, vasıfların yeniden üretimi, temsil ve çalışma güvencesine ilişkin sorunlar yaşadıkları anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra iş ve ücret esnekliği nedeniyle istihdam ve gelir güvencesizliği sorunları yaşanmaktadır. Tartışma – Araştırmadan beyaz yakalıların prekaryalaşma süreci içerisinde oldukları anlaşılmaktadır. Ayrıca mavi yakalılar ve beyaz yakalılar arasındaki istihdam koşullarının benzeşmesi nedeniyle aralarındaki ayrımın giderek azalacağı öngörülmektedir.

Are White Collar Workers in a Precarization Process?

Purpose – Precarization has emerged due to changing employment conditions as a result of the prevalence of post-Fordist production systems. The main indicators of the precarization process are insecurity and flexibility in employment conditions. The effects of precarization are observed on the entire labor force, regardless of class. The aim of this study is to explain the effects of precarization process on white collar workers. Design/methodology/approach – Content analysis method, which is one of the qualitative research methods, was used in the study. Analyzes were carried on the full texts of a total of 50 cases appealed to the Supreme Court by white-collar workers. The analysis of data was carried out through MAXQDA 2018 qualitative data analysis program. Findings – White-collar workers experience problems related to employment, skill reproduction, representation and job security, especially with income security. In addition, they experience employment and income insecurity problems due to job and wage flexibility. Discussion – The result of the search it is understood that white collar workers are in a precarization process. It is also predicted that the distinction between blue collars and white collars will gradually create due to the similarity of employment conditions.

PDF

___

Acar, S. (2020), Kamu sağlık sektöründe beyaz yakalı taşeron çalışanlar: Fırat Üniversitesi Hastanesi örneği, Journal of Economy Culture and Society, 1-22, https://jecs.istanbul.edu.tr/tr/yazi/10-26650-jecs2019-0037- 34005F006D006A003400710075004F003800530059003100 (Erişim tarihi: 10 Ocak 2020).
Aktaş, A. S. (2006). Sınıf Analizleri ve Sınıf Şemaları: Türkiye Örneğine Ampirik Yaklaşım. Türkiye'yi Sınıf Gerçeğiyle Anlamak, İstanbul, SAV Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları, 44-59.
Alpman, P.S. (2019). Mekan, kimlik, sınıf: farklar neden bir arada barınamazlar? Kent Araştırmaları Dergisi, 10 (26), 373-401.
Altan, Ö.Z.; Kağnıcıoğlu, D.; Şişman, Y.; Sungur, Z. (2006). İşçi Profili Araştırması: Eskişehir Örneği, Türkiye'yi Sınıf Gerçeğiyle Anlamak. İstanbul: SAV Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları, 69-71.
Amin, S. (2009). Dünya yoksulluğu, yoksullaşma ve sermaye birikimi, Mülkiye Dergisi, 33(262): 89-97.
Aslan, A. ve Özeren, E. (2018). Neoliberal yönetimselliği bir plaza romanı üzerinden okumak: ofistekiler, Yönetim ve Organizasyon Araştırmaları Dergisi, 3(1): 5-26.
Bain, G.S. and Price, R. (1972). Who is a white collar employee, British Journal of Industrial Relations, 10(3): 325- 339.
Bauman, Z. (2019). Akışkan Modernite, (4. Baskı), Çavuş, S.O. (Çev.), İstanbul: Can Sanat Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 2000).
Bauman, Z. (2018). Retrotopya, (2. Baskı), Karatay, A. (Çev.), İstanbul, Sel Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi: 2017).
Bora, T. (2017). Beyaz Yakalıların İş Bulma ve Geçinme Stratejileri, Bora, T., Erdoğan, N., Üstün, İ. (Der.) Boşuna mı Okuduk? Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, İstanbul, İletişim Yayınları, 203-258.
Bora, T. ve Erdoğan, N. (2017). Cüppenin, Kılıcın ve Kalemin Mahcup Yoksulları. Yeni Kapitalizm, Yeni İşsizlik ve Beyaz Yakalılar, Bora, T., Erdoğan, N., Üstün, İ. (Der.) Boşuna mı Okuduk? Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, İstanbul, İletişim Yayınları, 13-44.
Boratav, K. (1995). İstanbul ve Anadolu'dan Sınıf Profilleri, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Bourriaud, N. (2009). Precarious constructions. answer to jacques rancière on art and politics. onlineopen.org, 1-8, (Erişim tarihi: 10 Ocak 2020).
Braverman, H. (2008). Emek ve Tekelci Sermaye, Çidamlı, Ç. (Çev.), İstanbul, Kalkedon Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1974).
Cohen, N. S. (2014). Bir Mücadele Alanı Olarak Kültürel İş: Freelance Çalışanlar ve Sömürü, Mosco, V., Fuchs, C. (Der.), Marx Geri Döndü: Medya, Meta ve Sermaye Birikimi, Ankara, Nota Bene, 44-81.
Çakır, M. (2018). Bilgi Toplumu Kuramları ve Prekarya Tartışmaları, Çakır, M. (Der.), Bilgi Toplumu Tartışmaları, İstanbul, Pales Yayınları, 19-114.
Çakır, G. (2015). Prekarya ne anlatmaktadır? DİSKAR, 4, 155-161.
Çelik, K. (2013). Genç olmak zor iş: Türkiye'de genç olmayı etkileyen bazı unsurlar. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-45.
Çiğdem, S. ve Erdoğan, E. (2019). Medya endüstrisinde yeni bir prekarizasyon süreci olarak freelance çalışma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 159-169.
Çoban, S. (2016). Çalışmanın yeni biçimlerini okumak: çalışma deneyimi olmayan üniversite mezunlarına yönelik kariyer sitelerindeki ilanlar. Sosyoloji Konferansları, 53, 327-355.
Çolak, E. (2015). Akademide güvencesiz çalışma: araştırma görevlilerinin deneyimleri. ViraVerita E-Dergi. 2, 23-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/viraverita/issue/22434/240077 (Erişim tarihi: 10 Ocak 2020)
Dedeoğlu, S., Bayraktar, S.S., Özgür Ç. (2019). Yoksulun umudu çocuk: Türkiye'de Suriyeli tarım işçisi çocuklar. Çalışma ve Toplum, 63, 2585-2610.
Deniz, A.Y. (2017). Beyaz Yaka Örgütlenmeleri ve Beyaz Yaka Kavramını İşgörenler Meselesi Üzerinden Yeniden Düşünmek, Bulut, Ç.K., Kutlu, D. (Der.) Sınıfın Suretleri: Emek Süreçleri ve Karşı Hareketler, İstanbul: Notabene Yayınları, 165-186.
Ekman, M. (2014). Birikimi Anlamak: Marx'ın İlkel Birikim Kuramının Medya ve İletişim Çalışmaları Açısından Önemi, Mosco, V., Fuchs, C. (Der.), Marx Geri Döndü: Medya, Meta ve Sermaye Birikimi, Ankara, Nota Bene, 83-118.
Erdayı, A. U. (2012). Beyaz Yakalı İşçilerde Örgütlenme: Türk Bankacılık Sektöründe Bir Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Erdoğan, N. (2017). Sancılı Dil, Hadım Edilen Kendilik ve Aşınan Karakter: Beyaz Yakalı İşsizliğine Dair Notlar, Bora, T., Erdoğan, N., Üstün, İ. (Der.) Boşuna mı Okuduk? Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, 6. Baskı. İstanbul, İletişim Yayınları, 75-115.
Günerigök, M. ve Oğur, K. (2018). Prekarya sosyolojisi. Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi. 1(2), 138-156.
Harvey, D. (1997). Postmodernliğin Durumu, Savran, S. (Çev), İstanbul, Metis Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1990).
Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin Kısa Tarihi, Onacak, A. (Çev.) İstanbul, Sel Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi, 2005).
Kaymas, S. (2014). Yeni medya ve bilgi toplumu: sürtünmesiz kapitalizm ağlarında işçi sınıfını yeniden düşünmek. LaborComm, Uluslararası İşçi ve İletişim Konferansı, 3-4 Mayıs 2014, Ankara, 37-47.
Kutlu, D. (2018). Prekarya ve Prekarya Bildirgesi Üzerine Birkaç Soru, Gözlem ve Görüş, Kutlu, D. (Der.), Sosyal Yardım Alanlar: Emek, Geçim, Siyaset ve Toplumsal Cinsiyet, İstanbul, İletişim Yayınları, 1860-1880.
Munck, R. (2013). The precariat: a view from the south, Third World Quarterly, 34(5): 747-762.
Newman, K. (1988). Falling From Grace: The Experience of Downward Mobility in The American Middle Class, New York, The Free Press.
Oğuz, Ş. (2011). Tekel direnişinin ışığında güvencesiz çalışma/yaşama: proleteryadan prekaryaya mı? Mülkiye Dergisi, XXXV(271): 7-24.
Öngen, T. (2009). Marks (sınıf) ve Weber (statü) çözümlemelerinde bir uğrak olarak meslek ve hekimlik. Toplum ve Hekim Dergisi, 24(2), 83-90.
Öngen, T. (1996). Prometheus'un Sönmeyen Ateşi: Günümüzde İşçi Sınıfı, İstanbul, Alan Yayıncılık.
Price, R. and Bain, G. S. (1976). Union growth revisited: 1948-1974 ın perspective. British Journal of Industrial Relations, 14(3): 339-355.
Scase, R. (2000). Sınıf Yöneticiler, Mavi ve Beyaz Yakalılar, Şarer, B. (Çev.), İstanbul, Raslantı Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1992).
Sennet, R. (2019). Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri. (14. Baskı), Yıldırım, B. (Çev.), İstanbul, Ayrıntı Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1998).
Sennet, R. (2015). Yeni Kapitalizmin Kültürü. (3. Baskı), Onocak, A. (Çev.), İstanbul, Ayrıntı Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 2006).
Sığrı, Ü. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri, (1. Baskı), İstanbul, Beta Basım.
Standing, G. (2019). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf, (5. Baskı), Bulut, E. (Çev.), İstanbul, İletişim Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 2011).
Standing, G. (2015). The precariat and class struggle. RCCS Annual Review, 7, 3-16.
Standing, G. (2013). Defining the precariat. https://www.eurozine.com/defining-the-precariat/ (Erişim tarihi: 10.05.2020)
Standing, G. (2011). The precariat and deliberative democracy: a note towards elements for a precariat charter. http://www.uninomade.org/the-precariat-and-deliberative-democracy/ (Erişim tarihi: 10.05.2020)
Vatansever, A. (2013). Prekarya geceleri: 21. yüzyıl dünyasında geleceği olmayan beyaz yakalıların rüyası. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık: 1-20.
Wayne, M. (2003). Marxism and Media Studies: Key Consept And Contemporary Trends, London, Pluto Press.
Weber, M. (2003). Sosyoloji Yazıları, (6. Baskı), Parla, T. (Çev.), İstanbul, İletişim Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 1985).
Wright, E.O. (2016). Is the precariat a class? Global Labour Journal, 7(2): 123-135.
Wright, M. (1969). White Colar The American Middle Classes, New York, Oxford University Press.
Yıldırım A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 11. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık.