Osmanlı Devleti’nin Son Zamanlarında Eğlencenin ve Kumarın Bir Çeşidi Olarak Tombala

Oyun ve eğlence olgusu yaşamın her devresinin önemli etkinlikleri arasında yer almaktadır.Osmanlı Devleti’nde bireysel ve toplu olarak oynanan birçok oyun vardı. Bu çalışmada Batılılaşmaile birlikte Osmanlı eğlence hayatında görülmeye başlanan tombala konusu irdelenmiştir. Tombalaoyununun Osmanlı sosyo-kültürel hayatındaki yeri ve süreç içerisinde geçirmiş olduğu gelişimiortaya çıkarmak bu çalışmanın temel amacıdır. Ayrıca kamu otoritesinin bu eğlence sektörükarşısındaki tutumu da incelenmeye çalışılmıştır. Tombalanın, özellikle Mütareke Dönemi’nde, sosyalyaşamda etkisinin artarak gelişmesinde Beyaz Rusların önemli bir etkisi vardır. Bu eğlence sektörüOsmanlı’nın son dönemlerine kadar varlığını sürdürmüştür.

Bingo as a Variety of Fun and Gambling in the Recent Times of the Ottoman Empire

The phenomenon of play and entertainment is one of the important activities of every period of life. There were many plays in the Ottoman Empire, played individually and collectively. In this study, the issue of bingo, which began to be seen in Ottoman entertainment life with Westernization, was examined. The main purpose of this study is to reveal the role of bingo in Ottoman socio-cultural life and its development. Moreover, the attitude of the public authority against this entertainment sector has been tried to be examined. The White Russians have an important influence on the increase of the impact of the Bingo in the social life, especially during the Armistice Period. This entertainment sector continued to exist until the late Ottoman period.

PDF

___

Bâb-ı Âlî Evrak Odası Evrakı (BOA, BEO) 4678/350804, 4679/ 350856.
Dâhiliye Nezâreti Emniyet-i Umumiye Asayiş Kalemi Evrakı (BOA, DH.EUM.AYŞ) 53/13.
Dahiliye Nezareti İdare-i Umumiye Evrakı (BOA, DH.İ.UM) 11-4/6-66.
Dâhiliye Nezâreti Dahiliye Kalem-i Mahsus Evrakı (BOA, DH.KMS) 60-1/61.
Dâhiliye Nezâreti Mektubî Kalemi Evrakı (BOA, DH.MKT) 1599/88, 1605/59, 1699/34, 1714/75, 1774/122, 1778/69.
Hariciye Nezareti Tercüme Odası Evrakı (BOA, HR.TO) 450/44.
Meclis-i Vükelâ Mazbataları (BOA, MV) 221/102.
Şura-yı Devlet Evrakı (BOA, ŞD) 2553/20, 2969/51, 2971/1.
Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Belgeleri (BOA, Y.MTV) 56/55.
Gazeteler
Alemdar
İkdam
İleri
Peyâm-ı Sabah
Vakit
Ana Britannica, Bingo Maddesi, C. 4, Ana Yayıncılık, 1986, s. 177-178.
BAKAR, Bülent, Beyaz Ruslar Esir Şehrin Misafirleri, Tarihçi Kitabevi Yayınları, İstanbul 2015.
BARAN, Tülay Alim, “Mütareke Döneminde İstanbul’daki Rus Mültecilerin Yaşamı”, http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-64-65-66/mutareke-doneminde-istanbuldakirus-multeicilerin-yasami, (15.10.2017).
“Başar, Ahmet Hamdi ”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994, s. 76.
BULUT, Fatma, I. Dünya Savaşı Yıllarında İzmir’de Eğlence Kültürü ve Toplumsal Yaşama Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir 2010.
CRISS, Bilge, İşgal Altında İstanbul, İletişim Yayınları, İstanbul 2004.
DAVIS, C. Claflin “Toplumsal Örgütlenme”, İstanbul 1920, Ed. Clarence Richard Johnson, M.A., İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları 2007.
DELEON, Jak, “Beyaz Ruslar”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C.2, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994, s. 177-179.
DUMONT, Paul, “Beyaz Yıllar”, İstanbul 1914-1923, Haz. Stefanos Yerasimos, çev. Cüneyt Akalın, İletişim Yayınları, İstanbul 2015, s. 215-239.
GÖÇMEN, Muammer, “Mütareke Yıllarında Beyaz Rusların İstanbul’daki Sürgün Hayatları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 20, Isparta 2008/1, s. 199-216.
KAPTAN, Özdemir, Beyoğlu Kısa Geçmişi Argosu, İletişim Yayınları, İstanbul 1998.
KARADOĞAN, Umut C., “İşgal Döneminde İstanbul ve Gelibolu’da Bolşevik Aleyhtarı Wrangel Ordusu”,http://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1213- published.pdf,s.136-139. (08.10.2017).
KING, Charles, Pera Palas’ta Gece Yarısı: Modern İstanbul’un Doğuşu, çev. Ayşen Anadol, Kitap Yayınevi, İstanbul 2016.
ÖZER, İlbeyi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Yaşam ve Moda, Truva Yayınları, İstanbul 2014.
SAKAOĞLU, Necdet, AKBAYAR, Nuri, Binbir Gün Binbir Gece: Osmanlı’dan Günümüze İstanbul’da Eğlence Yaşamı, Creative Yayıncılık, İstanbul 1999.
ŞAHİN, Feyza Kurnaz, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Harp Malûllerinin Sosyo-Ekonomik ve Sağlık Durumları (1877-1939), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar 2012.
TOPRAK, Zafer, “Mütareke Döneminde İstanbul”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 6, Ana Basım A.Ş., İstanbul 1994. s. 19-23.
TOPRAK, Zafer, “Mütareke İstanbul’unda Rus Kadınlar 1920-1923”, https:// www.academia.edu/14388965/Mütareke_İstanbulunda_Rus_Kadınlar_1920- 1923, (08.10.2017).
UTURGAURI, Svetlana, “Beyaz Ruslar ve Kemalist Türkiye”, 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi), 10-15.09.2007, C.7, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara 2012, s. 3249-3252.
ZAT, Vefa, “Gazino”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 3, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1994, s. 379-380.