1260-61 / 1844-45 Temettuat Kayıtları Işığında Tatlucak Köyünün Sosyal ve Ekonomik Yapısı

Temettuat Defterleri XIX. yüzyıl Osmanlı sosyal ve ekonomik tarihinin önemli kaynaklarındanbiridir. Vergi kaynaklarını yeniden tespit ederek halkın üzerindeki vergi yükünü hafifletmek ve vergidağılımında yaşanan adaletsizliği önlemek amacıyla hazırlanan temettuat kayıtları sosyo-ekonomikve demografik yapının da ortaya konulmasında önemli bilgiler sunmaktadır. Kayıtlarda anılandönemde bölgelerin mal-mülk, hayvan, arazi ve insanların şahsi mal varlıklarının kaydedilmesi ilesosyo-ekonomik hayat, nüfus ve tarımsal ekonomi ile ilgili bütün karakteristik özellikler ortayakonulmaktadır. Kayıtlarda ayrıca mükelleflerin adları, lâkapları, meslekleri hakkında da bilgialabilmek mümkün olmaktadır. Bu çalışmada, H.1260-1261/M.1844-1845 yılında Dinek KeskiniKazasına tabi Tatlucak karyesinin 710 numaralı temettuat defterinden faydalanılarak, sosyal veekonomik yapısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Toplam 20 hanesi olan karyede sakin olaninsanların geçimlerini büyük ölçüde tarım ve hayvancılıktan sağladıkları anlaşılmaktadır. Köydetarımsal manada buğday, arpa ve penbe (pamuk) üretimi yapılmaktadır. Hayvancılık alanında isedaha çok küçükbaş- büyükbaş hayvanlar ile yük ve binek hayvanları yetiştirilmektedir. Meslek dalıolarak ziraat erbabının fazlalığı dikkat çekmektedir. Bunun yanında, imam, hizmetkâr ve çoban gibimeslek kollarında görev yapan kimselerinde olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. Köyde vergimükellefi hane reislerinin tarım, hayvancılık ve meslek gelirleri ile birlikte ödemiş oldukları vergiçeşitleri tespit edilerek vergi yükleri de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

1260-61 / 1844-45 Social and Economic structure of Tatlucak Village in the Light of Temettuat Records

Temettuat registers are one of important sources of Ottoman’s social and economic history. Temettüat records have been prepared in order to reduce the tax burden on the people and to prevent injustice in the tax distribution by re-determining the tax sources. In addition, these records provide important information for the socio-economic and demographic structure. In the period referred to in the records, all characteristics of socio-economic life, population and agricultural economy are revealed by registering the properties, animals, lands and persons’ personal wealth of regions. In these records, it is also possible to get information about taxpayers' names, nicknames, and occupations. In this study, benefiting basically 710 numbered temettuat record of Tatlucak village which is within in the boundaries of Dinek Keskin district in year of H.1260-1261/M.1844-1845, it is tried to reveal social and economic structure. It is understood that people provide their livelihood largely from agriculture and animal husbandry in the village which consist of 20 families. In terms of agriculture, wheat, cotton and barley production is being done in the village. In the field of animal husbandry, mostly small cattles, bovine animals, draught animals and mount animals are grown. As field of profession, the surplus of agricultural staff is remarkable. Besides, it is understood from records that there are different field of professions like imams, servants and shepherds in the village. It is also tried to reveal the burden of tax of taxpayers by determining agriculture, husbandry and occupation revenue and kind of tax which is paid by them.

PDF

___

BOA, ML VRD.TMT,710.
Barkan, Ö. L., (1953). Tarihî demografi araştırmaları ve Osmanlı tarihi (Cilt: X). İstanbul: Türkiyat Mecmuası.
Bozkurt, N. (2011). T1844-1845 Tarihli Temettuat Defterine Göre Kütahya Sancağı Dazkırı Kazası Evciler Köyünün Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (19): 135-156.
Çadırcı, M, (1991). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, TTK Basımevi, Ankara,s.346.
Devellioğlu, F. (1996), "Temettü'-Temettüat", Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat (13. Baskı.) Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları,
Gül, A. (2009). Temettuat Defterlerine Göre Pasinler’in (Hasankale) Sosyal ve Ekonomik Yapısı . Karadeniz Araştırmaları, 6 (23): 77-98.
Güran, T. (2000). “19. Yüzyıl Temettuat Tahrirleri”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, Ankara,s.77-78.
Kankal, A. (1998).Kırıkkale Tarihine Dair Araştırmalar I: İskân, OTAM, Sayı: 9: 225-239
Kütükoğlu, M. (1995). “Osmanlı Sosyal ve İktisadî Tarihi Kaynaklarından Temettü Defterleri”, cilt LIX/225, Belleten, Ankara, s. 394-412.
Özer, İ. (2000). Temettuat Defterlerinde Somuncu Babanın Nesebi (1844),Akademik Araştırmalar Dergisi , s.4-5: 593-609.
Öztürk, S. (1996). Tanzimat döneminde bir Anadolu Şehri Bilecik. İstanbul, s. 174-175.
Öztürk, S. (2000). Temettuat Tahrirleri. Akademik Araştırmalar Dergisi Osmanlı Özel Sayısı,s. 537-591.
Kızılkan, A. Ö.(2008). Osmanlı Vergi Düzeninde Temettuat 198 Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:20, 57- 66,
Metin, R. (2018). 1260-61 / 1844-45 Temettuat Kayıtları Işığında Kazmaca Köyü, Studies of the Ottoman Domain Volume-Cilt: 8 / Issue-Sayı: 15 /s.193.
Serin,M .(1998). “Osmanlı Arşivi’nde Bulunan Temettuat Defterleri” T.C. Başbakanlık I.Millî Arşiv Şûrası (20–21 Nisan 1998) Tebliğler Tartışmalar, T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.s.717-728.
Şener A.“ Tanzimat Dönemi Vergi Reformları”, 150. Yılında Tanzimat, 1992, Ankara.s.102