GÜMÜŞHÂNEVÎ'NİN KUR’AN’A İKİ YÖNLÜ YAKLAŞIMI VE ÂYET YORUMLARI

Bu makalede Ahmed Ziyâuddin Gümüşhânevî’nin Câmiʻu’l-Usûl ve Câmiʻu’l-Usûl Zeyli ile Levâmiʻu’l-ʻUkûlisimli eserleri esas alınarak onun Kur’an’a bakışı ve âyetleri tefsiri incelenecektir. Bu eserlerin ilk ikisi tasavvuf,diğeri hadis alanına ilişkindir. Gümüşhânevî’nin tasavvuf eserlerindeki Kur’an’a yaklaşımı ve yorumu, hadisşerhindeki ile aynı değildir. Çalışmada bu farklılık göz önünde bulundurularak onun iki yönlü Kur’an’a yönelişive açıklamaları ele alınacaktır. Bunların ilki, sezgiyle ilgili olduğu için makalede “irfânî yaklaşımı ve yorumları”başlığıyla, diğeri zahiri ilimleri gerektirdiği için “beyânî yaklaşımı ve yorumları” başlığıyla işlenecektir.Gümüşhanevî’nin irfâni yaklaşım bağlamında ayetlere getirdiği yorumlar, Hak Dini Kur’an Dili tefsirinde ElmalılıMuhammed Hamdi Yazır’ın aynı ayete getirdiği yorumlarla karşılaştırılacaktır. Bu sayede onun irfânî yaklaşımıdaha net görülecektir. Bir şahsın birden çok yaklaşım ve yoruma sahip olması, farklı iki alanda söz söylemesiyleaçıklanabilir. Diğer bir deyişle alanın faklılaşmasıyla, Kur’an’a bakış ve âyet yorumları farklılaşabilmektedir.

GUMUSHANEVI'S TWO-DIRECTIONAL APPROACH TO THE QURAN AND VERSE COMMENTS

In this article, Ahmed Ziyâuddin Gumushanevi's view of the Qur'an and interpretation of verses will be examined on the basis of his works named Cami'u'l-Usûl and Cami'u'l-Usûl Zeyl and Levâmi'u'l-'Ukûl. The first two of these works relate to the field of mysticism and the other to the field of hadith. The approach and interpretation of Gumushanevi's Qur'an in the mystic works are not the same as those in the hadith book. In the study, considering this difference, his direction and explanation to the two-way Qur'an will be discussed. Their province is concerned with intuition and will be handled with the title of "irfânî approach and interpretation". The other will be processed with the title of "declarative approach and interpretation" because it requires profound knowledge. The interpretations Gümüşhanevi brought to the verses in the context of the irfânî approach will be compared with the interpretations he brought from the same verse by Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır. On this point his approach will be seen more clearly.The fact that a person has multiple approaches and interpretations can be explained by saying two different areas. In other words, the view of the Qur'an and interpretations of verses can be differentiated by the fragmentation of the field.

PDF

___

Albayrak, H. (1995), “Kur’an’ı Anlamak, Kur’an’ın Ne Olduğunu Anlamak”, 1. Kur’an Haftası Kur’an Sempozyumu 03-05 Şubat, Ankara: Fecr yay, ss. 165-176.
Altuntaş, A. (2014), “Ahmed Ziyȃüddîn Gümüşhȃnevî’nin Tefsir Anlayışı”, Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/3, ss.53-70.
Cerrahoğlu, İ. (1996), Tefsir Tarihi, Ankara: Fecr yay,.
Demirer, M. (2011), Ahmed Ziyâüddîn Gümüşhânevî ve Hadisçiliği, Konya: Aybil yay.
Erginli, Z. Metinlerle Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kalem yay., İstanbul 2006.
Erten, M. (2014), “Kur’an’da “Murâqabe” Kelimesi ve Ahmed Ziyaüddin Gümüşhanevî’de Murâqabe Anlayışı”, Uluslararası Ahmed Ziyaüddin Gümüşhânevî Sempozyumu, 03-05 Ekim 2013, Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi yay., ss. 453-460.
Gümüşhânevî, A. Z. (1978), Ruhu’l Arifin, Vuslat Ehli ve İlâhî Aşk, Çev. Rahmi Serin, İstanbul: Pamuk yay.
Gümüşhânevî, A. Z. (2005), Veliler ve Tarikatlarda Usûl , -Câmi‘u’l-usûl ve Câmi‘u’l-usûl zeyli tercümesi- Çev: Rahmi Serin ve Ramazan Nazlı, İstanbul: Pamuk yay.
Gümüşhânevî, A. Z. (t.y.), Câmi‘u’l-usûl fi’l-evliyâ ve envâ‘ihim ve evsâfihim ve usûli külli’t-tarîk ve mühimmâti’lmürîd ve şurûtı’ş-şeyh ve kelimâti’s-sûfiyye ve ıstılâhihim ve envâ‘i’t-tasavvuf ve elfe makāmât, y.y.
Gümüşhânevî, A. Z. (1875-1877), Levâmiu’l-ukûl, I-V, İstanbul: Dersaadet.
Gümüşhânevî, A. Z. (1997), Ramûz el-Ehâdis ( Hadisler Deryası), Çev.: Abdülaziz Bekkine, nşr., Lütfi DoğanCevat Akşit- Osman Nuri Çataklı, İstanbul: Gonca yay.
Gündüz, İ. (2013), Gümüşhânevî Ahmed Ziyaüddin (k.s.) Hayatı-Eserleri-Tarîkat Anlayışı ve Hâlidiyye Tarîkatı, İstanbul: Seha neşr.
Gündüz, İ. “Gümüşhânevî, Ahmed Ziyâuddin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, IVX, İstanbul 1996, 276-277.
Öztürk, M. (2003), “Geleneksel Te’vil Çeşitlemelerinin Epistemik Değeri”, Bilimname II, 2003/2.
Râzi, F. (1981/1401), Tefsiru’l-Fahri’r-Razi el-muştehir bi’t-Tefsiri’l-Kebir ve Mefâtihı’l-Gayb, Lübnan Beyrut: Daru’l-fikr.
Râzi, F. (1991), Tefsir-i Kebir Mefâtihu’l-Gayb, Çev.: Lütfullah Cebeci ve diğerleri, İstanbul: Akçağ yay.
Şahin, D. (2014), “Gümüşhânevî’nin Âyetleri Kullanma ve Açıklama Yöntemi”, I. Uluslararası Ahmed Ziyaüddin Gümüşhânevî Sempozyumu, 03-05 Ekim 2013, Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi yay., ss. 423-434.
Taberi, M. b. C. (2001/1422), Camiu’l-Beyan an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, tah: Muhsin et-Turkî, Kahire: Daru hicr.
Yazır, E. M. H. (1992), Hak Dini Kuran Dili, sad. İsmail Karaçam ve arkadaşları, İstanbul: Azim yay.