Oya İnci BOLAT, Tamer BOLAT, Oya SEYMEN AYTEMİZ

Örgütlerde Esnek Çalışma Uygulamaları ve Buna İlişkin Olarak 4857 Sayılı İş Kanununda Getirilen Düzenlemelerin İncelenmesi

Son yıllarda geleneksel çalışma düzeninden farklı olarak, örgütlerde, sözleşmeler, görevler, çalışma zamanı, çalışma süresi ve mekânı açısından esnek uygulamalarla yaygın bir şekilde karşılaşılmaktadır. Bu kapsamda, esnek çalışma saatleri, kısmî süreli çalışma, iş paylaşımı, sıkıştırılmış iş haftası, vardiyalı çalışma ve uzaktan çalışma gibi uygulamalar en çok karşılaşılan esnek çalışma türleridir. Sözü edilen uygulamalardan kısmî süreli çalışma, çağrı üzerine çalışma, geçici iş ilişkisi ve sıkıştırılmış iş haftası uygulamaları 4857 sayılı İş Kanunu ile yasal bir çerçeve kazanmıştır. Bu düzenlemeler, çalışma hayatındaki taraflara çeşitli yararlar sağlamakla birlikte, gerek taşıdıkları belirsizliklerin ve tarafların bunlardan kaynaklanan çekincelerinin gerekse doğrudan veya dolaylı olarak neden oldukları bazı sorunların dikkate alınmasında yarar vardır. Bu çalışmada öncelikle, çeşitli esnek çalışma uygulamaları kavramsal açıdan ele alınmakta, bu uygulamaların ilgili taraflara sağladığı yararlar ve taşıdığı sakıncalar üzerinde ana hatları ile durulmaktadır. Daha sonra 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında esnek çalışma uygulamalarına yönelik olarak getirilen yasal düzenlemeler, ilgili yazında konuya ilişkin değerlendirmeler çerçevesinde incelenmektedir.

Flexible Employment Practices in Organizations and the Study of the Arrangements Brought by the Labour Law Nr. 4957 in This Respect

In recent years, different from traditional job environment, flexible employment practices in terms of contracts, tasks, working time, working period and place have been faced. In this framework, some alternative implementations such as flexible working hours, part-time working, job sharing, compressed work week, shifting and telecommuting are the types of flexible working most frequently seen. Part-time working, invitation-based working, worker leasing and compressed work week are newly organized legally the framework of Labour Law Nr. 4857. Although these types of practices have brought number of advantages to all sides inside business relations (employments, employees, unions etc.) both some indefinitenes and hesitations and some problems which they cause directly or indirectly have to be taken into consideration thoroughly. In this paper, firstly, different flexible working practices are taken into consideration as conceptually, and the advantages and disadvantages of these practices for the parties which are related to are explained. Then the new arrangements brought towards the flexible working practices in the framework of Labour Law Nr. 4857 are reviewed.

PDF

___

4857 SAYILI İŞ KANUNU, Yayın Tarihi: 10.06.2003
ACAR, Ahmet Cevat (1992), "Alternatif Çalışma Düzenleri", İÜ. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı 1-2, ss. 69-82.
ALVERSON, Marchel (1998), "Welcome to the 'Virtual Wokplace"', Women in Business, 1998, 50 (6), ss. 21-24.
BOZKURT, Veysel (2003), "Sosyal, Kültürel ve Yapısal Özellikleriyle Sanal İşgücü", Uludağ Üniversitesi İİBFDergisi, Cilt: 18, Sayı: 2.
CANADIAN STUDIES ON TELEWORK, ETC. http://www.ivc.ca/studies/canadianstudies.htm, (Erişim Tarihi: 13.04.2005).
CASCIO, Wayne F. (1992), Managing Human Resources Productivity, Quality of Work Life, Profits, 3rd. ed., McGraw-Hill, Inc., New York.
CENTEL, Tankut (2003), "AB'ye Üye Olmayı İsteyen Türkiye, Esnek Çalışma Biçimlerine İlişkin Düzenlemeleri Görmezlikten Gelemez", TİSK İşveren Dergisi, Şubat 2003, TİSK İşveren Dergisi, Şubat 2003, http://www.tisk.org.tr/isveren_sayfa.asp?yazi_id=666&id=40, Erişim Tarihi:20.01.2006.
CRANDALL, N. Fredric, Marc J. WALLACE (1997), "inside the Virtual Workplace:Froging a New Deal for Work and Rewards", Compensation and Benefits Review, 29(1), ss. 27-36.
"Çalışma Sürelerinin Esnekliği ve Esnek Zaman Modeli", http://www.cmis.org.tr/dergi/2makale.htm, (Erişim Tarihi:20.01.2006)
DEMİRAL, Cavit (2005), "4857 Sayılı İş Kanununda Cinsiyet Ayrımcılığı Yasağı", E-Akademi Hukuk,Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi,Sayı 37, http://www.akademi.org/inc5İe.asp?konu=4857%20SAYILI%20İŞ%20KANUNUNDA%20C İNSİYET%20AYRIMCILIĞI%20YASAĞI%kimlik=1110268879&url=makaleler/cdemiral-l.htm, Erişim Tarihi:20.01.2006.
DUXBURY, Linda, Christopher HIGGINS and Donna COGHILL (2003), Voices of Canadians: Seeking Work-Life Balance, Human Resource Development Canada, Hull.
EMPLOYMENT POLICY FOUNDATION (2004), "Telework: Part of the Wrok-Life Balance Equation", ss. 1-8.
GÜLOGLU, Tuncay, "Yeni Teknolojilerin Çalışma İlişkilerine Etkileri", Bilgi Yönetimi, http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=l90, Erişim Tarihi:20.01.2006.
GÜMÜŞ, Mahir (2003-2004), "Çalışma Yaşamında Yeni Bir Dönem: 4857 Sayılı İş Kanunu'nun Getirdikleri", Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 1-2, ss. 59-68.
IŞIĞIÇOK, Özlem (2001), "Küreselleşme ve Çalışma Hayatında Esnekliğe İlişkin Genel Bir Değerlendirme", Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1-2, Bahar-Yaz Dönemi Nisan 2001, http://iktisat.uludag.edu.tr/dergi/9/06-ozlem/ozlemhtm, (Erişim Tarihi: 26.02.2003).
IŞIKLI, Alpaslan (2005), İş Hukuku, 6.b., İmaj Kitabevi, Ankara.
IVANCEVICH, John M. (1998), Human Resource Management, 7th ed., The Irwin/McGraw-Hill.
KARAKOYUNLU, Erdoğan (2003), "Ya Esneklik Olmazsa?" TİSK İşveren Dergisi, Şubat 2003, http://www.tisk.org.tr/isveren_sayfa.asp?yazi_id=663&id=40, Erişim Tarihi:20.01.2006.
KESER, Aşkın (2002), "Çalışma İlişkilerinde Farklı Bir Yaklaşım: Psikolojik Akit", Öneri, Ocak 2002, ss. 9-13.
KESER, Aşkın (2004), "Çalışmanın Değişen Anlamı ve Örgütsel Politikalar", http://www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID= 1316, (Erişim Tarihi: 05.04.2004).
KIREL, Çiğdem (1999), "Esnek Çalışma Saatleri Uygulamalarında Cinsiyet, İş Tatmini ve İş Bağlılığı İlişkisi", / Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:28, Sayı:2, ss. 115-136.
Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği, Yayın Tarihi:31.03.2004.
KUZGUN, İnci Kayhan (1996), "Hacettepe Üniversitesi Yan Zamanlı İşgücü Piyasasının Oluşturulması ve İşlerliği", Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cit:XIV, Sayı:l,ss. 149-163.
KÜÇÜK, Ferit (2004), "Esneklik ve İnsan Kaynakları", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 8, ss. 89-102.
KÜMBETOGLU, Belkıs (2000), ""Ev İşçileri" ve Yeni Yasal Çerçeve", M.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl:2000, Cilt:XVI, Sayı: 1, ss. 249-268.
NAKTİYOK, Atılhan ve Ömer Faruk İŞCAN (2003), "İşgörenlerin Evden Çalışmaya İlişkin Tutumları: Bireysel Özellikler ve İş Sürükleyicileri Açısından Bir Uygulama", Akdeniz İİBF Dergisi, Cilt:3, Sayı:6, ss. 53-72.
ÖLÇER, Ferit (2004), "Telework: 21. Yüzyılın Yeni Çalışma Biçimi", Öneri, Cilt 6, Sayı 22, ss.145-165.
ÖZVERİ, Murat, "İş Hukukunun Esnekleştirilmesi", http://www.ttb.org.tr/isak/msg/ocakO 1/5 .htm, Erişim Tarihi:20.01.2006.
PALAS, Serap (2003), "Part-Time Work in Turkey", Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 5, Sayı 3, ss. 1-12.
POTENTIAL ADVANTAGES AND DISADVANTAGES-FOR TELEWORKERS, http://www.ivc.ca/proteleworkers.html, (Erişim Tarihi, 13.04.2005).
ROYAL BANK OF CANADA SURVEY-JAN 2002. http://www.ivc.ca/studies/RoyalBank.htm, (Erişim Tarihi:13.04.2005).
SABUNCUOĞLU, Zeyyat (2005), İnsan Kaynaklan Yönetimi (Uygulamalı), 2.b., Alfa Aktüel Bas.Yay.Dağ., Bursa.
SEYMEN, Oya Aytemiz, Hüseyin ÇEKEN (2004), "Küreselleşme ve Çok Uluslu İşletmelerin Çalışma İlişkileri Üzerindeki Etkileri: Makro ve Mikro Boyutta Bir Değerlendirme", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, ss. 53-67.
ŞAFAK, Can (2006), "4857 Sayılı İş Kanunu Çerçevesinde Kısmî (Part-Time) Çalışma", http://wvsw.googlexom/search?q=cache:tGPIhPYOgoj:www.kristalis.org.tr/kismi&2520calis ma.pdf+esnek+&C3&A7al&C4&BI&C5&9Fma-4857&hl=tr&lr=langtr,Erişim Tarihi: 20.01.2006.
ŞEN, Murat (2004), "Çalışma Yaşamında 4857 Sayılı İş Kanunu ve Getirdiği Yeniliklere Genel Bir Bakış", E-Akademi Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, Sayı 26, http://www.akademi.org/incele.asp?konu=ÇALIŞMA%20YAŞAMINDA%204857%20SAYI LI%20İŞ%20KANUNU%20VE%20GETİRDİĞİ%20YENİLİKLERE%20GENEL%20BİR% 20BAKIŞ&kimlik=1080817473&url=makaleler/mesen-5.htm, Erişim Tarihi:20.01.2006.
TARCAN, Erdoğan (2000), "Esnek İstihdamdaki Trend ve İşletmelerle Çalışanlar Üzerine Etkileri", G Ü.İ.İ.BİF. Dergisi, 3, ss. 1 -18.
TELEWORK POLICY, http://www.tbs-sct.gc.ca/pubs__pöl/hrpubs/tb_853/tele_workl_e.asp, (Erişim Tarihi: 13.04.2005).
TEMİR, Arif (2004), "Tam Zamanlı ve Esnek Çalışma Şekillerine Göre Hafta Tatili, Genel Tatil ve Ulusal Bayram Günlerinde Ücrete Hak Kazanma", http://www.alomaliye.com/arif_temir_tam_esnek_cal.htm, Erişim Tarihi:20.01.2006.
TOKOL, Ayseh (2001), Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Vipaş A.Ş, Bursa.
TUTAR, Hasan (2002), "Sanal Ofislerde Koordinasyon ve İletişim: Teorik Bir Çerçeve", Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, ss. 15-30.
UYARGİL, Cavide, Reha ULUHAN (2000), "2. Bölüm İş Analizi ve İş Dizaynı", İnsan Kaynakları Yönetimi, 2.b., Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, İstanbul, ss. 51-82.
ÜNAL, Ayşe (2004), "AB'de Geçici İstihdam ve Sendikaların Bakış Açısı", UÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 5, Sayı 7, ss. 121-131.
YALIM, Deniz (Ed.) (2005), "Yeni Çalışma Şekilleri", İnsan Kaynaklarında Yeni Eğilimler, Hayat Yayıncılık, İstanbul.
YALINPALA, Jale (2002), "Küreselleşmenin Emek Piyasası ve İstihdam Üzerindeki Etkileri", (Der.) Alkan Soyak, Om Yayınevi, Küreselleşme-İktisadi Yönelimler ve Sosyopolitik Karşıtlıklar, İstanbul, ss. 263-289.
WHAT IS TELEWORK?, http://www.ivc.ca/definition.htm, (Erişim Tarihi: 13.04.2005).