Kamu Mali Yönetim Sisteminin Bütçe İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi (Eleştirel ve Normatif Bir Yaklaşım)

Bütçelerin siyasi, hukuki, iktisadi ve mali işlevleri vardır. Bu işlevlerin yerine getirilmesi için bazı ilkeler geliştirilmiştir. Bunlar bütçe ilkeleridir. Bu ilkelerin bir kısmı klasik bütçe ilkeleridir. Örneğin , genellik ilkesi, birlik ilkesi ve yıllık olma ilkesi gibi. Bir kısmı ise modern bütçe ilkeleridir. Mali saydamlık ilkesi, hesap verilebilirlik ilkesi ve etkinlik ilkeleri gibi. Türk kamu mali yönetim sisteminde genellik ilkesine aykırı uygulamalar arasında özel gelir ve ödenek işlemleri, şartlı bağış ve yardımlar, hazine saymanlıkları, döner sermaye ve fon bütçeleri bulunmaktadır. Bazı kurumlarının merkezi yönetim bütçesi dışına çıakrılması ise birlik ilkesine aykırılık oluşturmaktadır. Yıllık olma ilkesine aykırı uygulamalar ise ertesi yıla geçen yüklenme ve gelecek yıllara yaygın yüklenmelerdir. Bazı kamu kurumlarının ayrı bütçeleme sürecine tabi olması ve kurumsal düzenlemelerin yeterli olmaması, mali saydamlık ilkesi ile çelişmektedir. Hesap verilebilirlik ilkesinin gerçekleştirilmesinde rol ve sorumlulukların açık olmaması başlıca engeli oluşturmaktadır. Etkinlik ilkesinin gerçekleştirilmesi için kamu harcama yönetiminin daha rasyonel örgütlenmesi, kurumlararası eşgüdüm ve etkinliğe ilişkin bazı kavramların netleştirilmesi gerekmektedir.

Assesment of Public Financial Management System According to Budget Principles (a Critical and Normative Aproach)

Butgets they have political, legal, economic and financial functions, to carry out these functions some principles were developed. These are budget principles, some of which are classic budget principles such as generality principle, unity principle and annuality principle. Some of the budget principles are modern budget principles, such as financial transparency principle, accountability principle and efficiency principle. In Turkish public financial management system some of the implementations contrary to principle of generality are special revenue and special appropriation transactions, conditional donations and grants, treasury accountancies, butgets of funds and revolving funds. Exception of some of the public administrations from the scope of central government butget is contrary to principle of unity. The implementations contrary to principle of annuality are commitmens carried over to next year and subsequent years. Some of the public administrations are subject to separate budgetary process and their institutional arrangements are not adequate, these issues are contradictory to principle of fiscal transparency. Because of the roles and responsibilities are not clearly defined is the main obstacle against the accountability principle. To carry out principle of effectiveness, public expenditure management should be organized more rationally, the concepts related to effectiveness and coordination among the institutions should be made clear.

PDF

___

AKDOĞAN, Abdurrahman. (1985), Kamu Maliyesi, Gazi Üniversitesi, İ.İ.B.F. Yayını, No : 67/34, Ankara.
AKDOĞAN, A., KIRBAŞ, S., EYÜPGİLLER S. (1986), Açıklamalı Maliye ve Vergi Terimleri Sözlüğü, Ankara.
AKSOY, Şerafettin. (1994), Kamu Maliyesi, Filiz Kitabevi, 2.Baskı, İstanbul.
ANIL, Haluk. (1982), Kamu Maliyesi ve Kaynak Kullanımında Etkinlik (Niteliksel Bir Yaklaşım), AİTİA, Maliye Fakültesi Yayını, No: 205/5, Ankara.
ARCAGÖK, Sait v.d. (2004), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda Öngörülen Düzenlemeler", Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı: 18, İlkbahar, ss. 3-9.
ARSLAN, Ahmet.(2004), "5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Harcama Sisteminde Yapılan Düzenlemeler", Maliye Dergisi, Sayı: 145, Ocak-Nisan, ss. 150-193.
ARSLAN, Ahmet.(2004), "5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Harcama Sisteminde Yapılan Düzenlemeler", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı : 25, Temmuz-Eylül, ss. 49-66.
ATİYAS, İzak, SAYIN Şerif. (2005), Devletin Mali ve Performans Saymanlığı, http://www.tesev.org.tr
AYDEMİR, Birol. (2005), Stratejik Yönetim ve Bütçe, 20. Maliye Sempozyumu Bildirisi, Pamukkale, 23 Mayıs, ss. 1-15.
BAYAR, Doğan. (2003), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Ne Getir(m)iyor?", Maliye Dergisi, Sayı: 144, Eylül-Aralık, ss. 47-61.
BAYAR, Doğan. (2004). "Kamu Yönetiminin Temel Kanunları", Maliye Dergisi, Sayı: 145, Ocak-Nisan, ss. 5-36.
BAĞBAŞLIOĞLU, Ahmet. (2004), "5018 sayılı Kanun Hükümleri Çerçevesinde Kamu Mali Yönetimimizde Yer Alanların Görev, Yetki ve Sorumlulukları" Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 25, Temmuz-Eylül, ss. 17-26.
BOYRAZ, Ebru. (2005), "Gelişmekte Olan Ekonomilerde ve Geçiş Ekonomilerinde Çok Yıllı Bütçe Uygulamalarında Kullanılabilecek Çıkarımlar", Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı: 22, İlkbahar, ss.22-27.
CANSIZLAR, Doğan. (1996), "ABD Kamu Mali Yönetim Sistemi", Maliye Dergisi, Sayı: 122, Mayıs-Ağustos, ss. 3-17.
COŞKUN, Gülay. (1978), Kamu Mali Yönetimi, TODAİ Yayını, No: 171, Ankara.
ÇOLAK, H. Bayram. (2005), "Harcama Öncesi Kontrol Sürecinde Maliye Bakanlığı'nın Rolü", Maliye Kılavuz Dergisi, Sayı: 29, Temmuz-Eylül, ss. 18-23.
EMİL, F. Ve YILMAZ, H. Hakan. (2004), Mali Saydamlık İzleme Raporu-II, Aralık, http://www.tesev.org.tr, ss. 1-17.
ERGİNAY, Akif. (1976), Kamu Maliyesi, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayını, No: 382, Ankara.
ERÜZ, Ertan. (2005), "Orta Vadeli Bütçe Sistemine Geçerken Vergi Politikamız", Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 289, Eylül, ss. 58-62.
GEDİKLİ, Bülent. (2001), Kamu Harcama Yönetiminde Kalite, CÇ Yeminli Müşavirlik Yayınları, No: 2000/1, Ankara.
GÜLEN, Fikret. (2005), "Hesap Verme Sorumluluğu ve Bağımsız Kurullar", http://www.tesev.org.tr.
İLBAŞ, Abdülkadir; İNAN, Atilla; ŞAHBENDEROĞLU, Vural. (2006), Açıklamalı, Gerekçeli, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, Ankara.
KARAKAŞ, Mehmet. (2004), "Kamu Yönetiminde Saydamlık", Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 185, Şubat, ss. 107-110.
KERİMOGLU, Baki. (2003), "Kamu Mali Yönetimi Yasa Tasarısı, Mali Kontrol, Sorumluluk, Görev Dağılımı", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 19, Ocak-Mart, ss. 23-27.
KERİMOGLU, Baki. (2004), "Muhasebat Genel Müdürlüğünün Yeni Kamu Mali Yönetim Sistemi İçindeki Rolü", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 25, Temmuz-Eylül, ss. 87-38.
KERİMOGLU, Baki. (2004), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Çerçevesinde Harcama Reformu, Kesin Hesap ve Parlamento Denetimi", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 23, Ocak-Mart,ss, 14-27.
KESİK, Ahmet. (2003), "Bütçe Yönetimi ile Borç Yönetiminin Ayrılmasının Konsolide Bütçeye Yansımaları", Maliye Dergisi, Sayı: 143, Mayıs-Ağustos, ss. 3-15.
KESİK, Ahmet. (2005), "Yeni Bütçeleme Anlayışı Açısından 2006 Yılı Bütçesinin Değerlendirilmesi-I", Yaklaşım Dergisi, Sayı: 156, Aralık, ss. 33-36.
KIZILKAYA, Eyüp. (2003), "Bir Bürokrasi Klasiği: Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Tasarısı", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 21, Temmuz-Eylül, ss. 27-39.
KIZILKAYA, Eyüp. (2004), "Kamuda Muhasebe Birliği Çalışmaları", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 25, Temmuz-Eylül, ss. 117-123.
KIZILTAŞ, Emine. (2003), "Çok Yıllı Bütçeleme" Bütçe Dünyası Dergisi, Sayı: 16, Sonbahar, ss. 13-18.
KÖSE, Ömer. (2003), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Tasarısının Değerlendirilmesi", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 20, Nisan-Haziran, ss. 51-70.
KULAKSIZ, Haydar. (2005), "Genel Yönetimin Mali Riskleri ve Risk Yönetiminde Mali Saydamlığın Önemi" Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 29, Temmuz-Eylül, ss. 68-74.
KURT, Halil. (1996), "Türk ve Fransız Kamu Mali Yönetim Sistemleri İçinde Yer Alana Saymanlıkların Çeşitli Açılardan Değerlendirilmesi" Maliye Dergisi, Sayı: 122, Mayıs-Ağustos, ss. 18-24.
KUZEY, Pelin. (2005), "Avrupa Kamu Yönetim İlkeleri", Maliye Dergisi, Sayı: 147, Ocak-Şubat, ss. 57-89.
MUTLUER, Kamil, ÖNER, Erdoğan, KESİK, Ahmet. (2005), Bütçe Hukuku Bilgi Üniversitesi Yayını, No: 99/7, İstanbul.
OYAN, Oğuz. (2005), "Kamu Mali Yönetimi Artık Düzgün İşleyecek mi?" Dünya Gazetesi, 25 Kasım.
POLAT, Necip. (2003), "Saydamlık, Hesap Verme Sorumluluğu ve Denetimin Etkinliği", Sayıştay Dergisi, Sayı: 49, Nisan-Haziran, ss. 65-80.
SARAÇ, Osman. (2005), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Yapılan Düzenlemelerin Değerlendirilmesi", Maliye Dergisi, Sayı: 148, Mart-Nisan, ss. 148-162.
SÖYLER, İlhami. (1996), "Ekonomideki Gizli KİT'ler (Döner Sermaye İşletmeleri) ve Bütçe Disiplini Açısından Değerlendirilmesi", Maliye Dergisi, Sayı: 121, Ocak-Nisan, ss. 39-43.
SÖYLER, İlhami. (1997), "Kamu Kesiminde Kaynak Savurganlığı ve Çözüm Yollan", Maliye Dergisi, Sayı: 125, Mayıs-Ağustos, ss. 60-72.
SÖYLER, İlhami. (2005), Devlet Mallarının Kamu Finansmanı Açısından Değerlendirilmesi Maliye Bakanlığı, A.P.K. Kurulu Yayını, No: 2005/368, Ankara.
TOSUN, Ertan. (2004), Bütçe Terimleri Sözlüğü, Devlet Bütçe Uzmanları Derneği Yayını, Ankara.
TUNCER, Selahattin. (2005), "Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasası", Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 289, Eylül, ss. 12-18.
ÜÇBAŞ, Abdurrahman. (2004), "5018 sayılı Kanun'un Kamu Maliyesine Getirdikleri", Mali Kılavuz Dergisi, Sayı: 25, Temmuz-Eylül, ss. 39-48.