Ahmet BARAN, Yavuz KILAĞIZ, Tevhid KAHRAMAN

Bulanık Ağırlıklandırma ve Bulanık Derecelendirme Tabanlı Bir Satın Alma Karar Destek Sistemi

Günümüzde tüketicilerin karşılatıkları önemli sorunlardan biri, bir çok alternatif arasında ihtiyaçlarına en iyi şekilde cevap verecek en uygun ürünü seçebilmektir. Karar verme sürecindeki bu problemi aşmak için tüketiciler genelde uzman yardımına ihtiyaç duymaktadırlar. Çok sayıda farklı model ve markadaki ürün arasından tüketicinin belirlediği kriterlere göre uygun seçimi yapmak, uzman için de zaman almakta ve işgücü kaybına neden olabilmektedir. Bazen de uzmanın sübjektif değerlendirmesi sonucu tavsiye edilen ürün, tüketicinin belirlediği kriterleri en iyi karşılayan ürün olmayabilmektedir. Bu çalışmada ise bulanık ağırlıklandırma ve bulanık derecelendirme kullanılarak, tüketicilere satın alma kararlarında yardımcı olacak bir karar destek sistemi geliştirilmiştir. Sistem önce, tüketiciden satın almak istediği üründe aradığı özellikleri ve bu özelliklerin önemlerini istemekte, daha sonra standart bulanık mantık aritmetiği kullanarak alternatif ürünleri tüketici tercihlerine göre ağırlıklandırmakta ve en büyük küme ve en küçük küme metodunu kullanarak tüketici isteklerine en uygun ürünleri, uygunluk derecelerine göre sıralamaktadır. Sistem Delphi 5 programlama dili ve Oracle veritabanı ile hazırlanmıştır.

Customer Decision Support System Based Fuzzy Weighting and Fuzzy Ranking

Nowadays one of the most important problems that the consumers have been facing is to select the most appropriate product that will be able to meet the . needs among the several alternatives. Consumers are in need of experts to solve this problem in decision process. To select the suitable one among the different makes and models for the criteria determined by the consumers take long time also for the experts and cause workforce loss. Sometimes the recommended product as a result of subjective evaluation of the expert may not be the products meeting the criteria of the consumers best. In this study a decision support system has been developed, which assistances to consumers buying process, using fuzzy weighting and fuzzy ranking methods. The system, firstly, asks features of product wanted to buy by consumer, and importances of these features and then weights the alternative products according to consumer preferences using standard fuzzy logic arithmetics and finally the best suitable products ranks according to suitability using maximizing sets and minimizing sets method. System has been prepared with Delphi 5 programming language and Oracle database.

PDF

___

BAYKAL, Nazife ve BEYAN Timur (2004), Bulanık Mantık İlke ve Temelleri, Bıçaklar Kitabevi, Ankara.
BUCKLEY, JJ. (1985), "Ranking Alternatives Using Fuzzy Numbers", Fuzzy Sets and Systems, Sayı 15, ss. 21-31.
CHEN, C. and KLEIN, CM. (1997), "An Efficient Approach To Solving Fuzzy MADM Problems", Fuzzy Sets and Systems, Sayı 88, ss. 51 -67.
CHEN, L.S. and CHENG, C.H. (2005), "Selecting IS Personnel Uses Fuzzy GDSS Based On Metric Distance Method", European Journal of Operational Research, Sayı 160, ss. 803-820.
CHEN, S.H. (1985), "Ranking Fuzzy Numbers With Maximizing Set And Minimizing Set", Fuzzy Sets and Systems, Sayı 17, ss. 113-129.
CHEN, SJ. and HWANG, C.L. (1992), Fuzzy Multiple Attribute Decision Making Methods And Applications, In: Lecture Notes In Economics And Mathematical Systems, Springer Press, Berlin.
DUBOIS, D. and PRADE, H. (1980), "Ranking Of Fuzzy Numbers In The Setting Of Possibility Theory", Information Sciences, Sayı 30, ss. 183-224.
ELMAS, Çetin (2003), Bulanık Mantık Denetleyiciler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
İSLAMOĞLU, A.Hamdi (2002), Pazarlama İlkeleri, Beta Yayınları, İstanbul.
LEE, E.S.; LI, R.L. (1988), "Comparison Of Fuzzy Numbers Based On The Probability Measure Of Fuzzy Events", Computers and Mathematics with Applications, Sayı 15, ss. 887-896.
NABİYEV, Vasif V. (2003), Yapay Zeka, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
RAJ, P.A.; KUMAR, D.N. (1999), "Ranking Alternatives With Fuzzy Weights Using Maximizing Set And Minimizing Set", Fuzzy Sets and Systems, Sayi 105, ss. 365-375.
RIBEIRO, R.A. (1996), "Fuzzy Multiple Attribute Decision Making: A Review And New Preference Elicitation Techniques", Fuzzy Sets and Systems, Sayi 78, ss. 155-181.
SIMONOVIC, S.P. (2001), Fuzzy Set Ranking Methods and Multiple Expert Decision Making, The University of Western Ontario, Ontario.
THE MATH WORKS INC. (1999), "Fuzzy Logic Toolbox User's Guide".
YÜKSELEN, C. (1994), Temel Pazarlama Bilgileri, Adım Yayıncılık, Ankara.
ZADEH, Lotfî (1965), "Fuzzy Sets"information and Control, Sayı 8, ss. 338-353.
ZIMMERMANN, H.J. (1987), Fuzzy Set, Decision Making and Expert System, Kluwer Press, Boston.