Burçe ULUBİLGİN ÇUHADAR, Aykut Barış ÇEREZCİOĞLU

ALGORİTMALARIN YÖNLENDİRDİĞİ DİNLEME PRATİKLERİ: Sahte Bireyselleşme Bağlamında Kişiye Özel Çalma Listeleri

Bu çalışmada, dijital müzik medyalarının algoritmalara dayalı kişiye özel çalma listeleri, Deezer özelinde incelenerek bu listelerin “özgürlük” ve “kişiye özel olma” gibi özellikleri anlaşılmaya çalışılacaktır. Yeni medyalar, dinleyiciye kolaylık ve ucuzluk sağlamanın yanında müziğin üretim, dağıtım ve tüketim süreçlerini ile ticari müzik endüstrisinin işleyişini de etkiler. Çok sayıda ve farklı türde müziği barındırması ve dinleyiciye kolay, ucuz bir müzik dinleme deneyimi sağlaması ile günümüzün başlıca müzik dinleme aracına dönüşen dijital müzik medyaları, benzer motivasyonlar ile farklı yerellerdeki pek çok müzisyenin de müziğini dolaşıma sokacağı öncelikli alanlara dönüşür. Bu durum, dinleyicinin çok sayıda seçenek arasında kimi görüşe göre özgürleşmesinin önünü açarken farklı bir bakış açısı ile milyonlarca şarkı arasında neyi dinleyeceğini bilemeyen ve yönlendirmelere açık hale gelen bir dinleyici profiline neden olmaktadır. Yapay zekâ teknolojileri ve algoritmaların kullanıldığı kişiye özel çalma listeleri ise bu platformlar tarafından kararsız dinleyicinin yol göstericisi konumunda resmedilir. Bu yol gösterme haline müzisyenler, dinleyiciler ve yayıncıların duyduğu şüphe hali ise kişiye özel çalma listelerinin “kişiye özellik” durumunu sorgulamamıza ve kültür endüstrisi paradigmasının belirli unsurlarını yeniden gözden geçirmemize neden olur. Bu çerçevede çalışmamız gerek müzik incelemesi gerekse Kültürel Çalışmalar ve medya çalışmaları ile ortaklıklar sağlar.Çalışmada, dijital müzik medyalarının algoritmalara dayalı kişiye özel çalma listeleri, Deezer özelinde incelenerek alan çalışması verileri ile aktarılır. Bu listelerin “özgürlük” ve “kişiye özellik” durumlarındaki şüphe hali ise kültür endüstrisinin belirli parametreleri ve sahte bireyselleşme kavramları ile aktarılır.

Anahtar Kelimeler:

Dijital Müzik Medyaları, Streaming, Kültür Endüstrisi, Sahte Bireyselleşme, Yapay Zekâ

Music Listening Practices Directed by Algorithms: Discussing Personalized Playlists in the Context of Pseudo Individualization

In this study the personalized playlists of digital music media based on algorithms will be examined specifically for Deezer, and the features of these lists such as “freedom” and “personalized” will tried to be understood. The new media not only has provided convenience and affordability to the audience, but also affected the production, distribution and consumption processes of music and the functioning of the commercial music industry. Digital music media, which has become the main music listening tool today hosting many and different genres of music and providing an easy and inexpensive music listening experience to the listener, transform into priority areas where many musicians from different localities will bring their music into circulation with similar motivations. While this situation paves the way for the freedom of the audience among many options, according to some opinions, with a different perspective it causes a listener profile that does not know what to listen to among millions of songs and becomes open to direction. Personal playlists using artificial intelligence technologies and algorithms are depicted by these platforms as guide for the unstable listeners. The suspicion of musicians, listeners and broadcasters in this guiding state causes us to question the "personal" status of personalized playlists and in direction of ethnomusicology discipline which makes inferences in line with field data, causes us to reopen certain elements of the cultural industry paradigm that has been reached. In the study, personalized playlists of digital music media based on algorithms are examined specifically for Deezer and explained with fieldwork data. The suspicion of the "freedom" and "personal characteristics" of these lists is conveyed by the specific parameters of the culture industry and the pseudo individualization.

Keywords:

Digital Music Media, Streaming, Culture Industry, Pseudo Individualization, Artificial Intelligence,

PDF

___

Adorno, T. W. (1941). Popüler Müzik Üzerine, Toplumbilim Dergisi, çev. Evren Çelik, 69-75.
Adorno, T. W. (2003). Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken, Adorno: Kitle, Melankoli, Felsefe, Üç Aylık Düşünce Dergisi, 36, Yaz, 76-85.
Adorno, T. W. (2020) Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi, (çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel, Elçin Gen), İstanbul: İletişim Yayınları.
Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu, (çev. Nilgün Tutal, Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bennet, A. (2013). Kültür ve Gündelik Hayat, (çev. Nagehan Tokdoğan, Burcu Şenel, Umut Y. Kara), Ankara: Phoenix Yayınevi.
Bourdieu, P. (2015). Bilimin Toplumsal Kullanımları: Bilimsel Alanın Klinik Bir Sosylojisi İçin, (çev. Levent Ünsaldı), Ankara: Heretik Yayınları.
Cambridge Dictionary (t.y.) ‘Artificial Intelligence’, 29 Mayıs 2020 tarihinde, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/artificial-intelligence.
Çelik, A. Ş. (2012). Kültür Endüstrisi - Üç Yanlış Bir Doğru, İstanbul: Literatür Yayınları.
Deezer (2020). Company, 18 Nisan 2020 tarihinde, https://www.deezer.com/tr/company.
Deezer (2020). Features, 18 Nisan 2020 tarihinde, https://www.deezer.com/features.
Deezer (2020). Personal Datas, 30 Mayıs 2020 tarihinde, https://www.deezer.com/legal/personal-datas.
Dellaloğlu, B. F. (2018) Frankfurt Okulunda Sanat ve Toplum, Ankara: Say Yayınları.
Ekşisözlük (2019, 26 Eylül) ‘Deezer’, “nime” adlı kullanıcı yorumu, 21 Mayıs 2020 tarihinde,ss. 28, https://eksisozluk.com/deezer--1726570?p=28.
Erdoğan, İ. (2016). Popüler Kültürde Gasp ve Popülerin Gayri Meşruluğu, Üç Aylık Düşünce Dergisi, Popüler Kültür, Doğu Batı Yayınları, 4, 15, 69-100.
Feyereband, P. (1999). Yönteme Karşı, (çev: Ertuğrul Başer), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Khun, T. (2008). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, (çev. Nilüfer Kuyaş), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Kulak, Ö. (2016). Theodor Adorno: Kültür Endüstrisinin Kıskacında Kültür (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kulak, Ö. (2017). Theodor Adorno: Kültür Endüstrisinin Kıskacında Kültür, İstanbul: İthaki Kitap.
Kuyaş, N. (2008). Bilimsel Devrimlerin Yapısı, “Çevirmenin Sunuşu”, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
McDonald, D. (1953). Theory of Mass Culture: Excerpts from "A Theory of Mass Culture", Diogenes, 3, Yaz, 1- 17.
Öngen, O. (2018). Kültür Endüstrisinde Oyunculuğun Ekonomi Politiğine Eleştirel Bir Bakış, İstanbul Üniversitesi Yayınları Konservatoryum Dergisi, 1, 5, 1-18.
Proente (y.y., 26 Eylül) Big Data (Büyük Veri) Nedir?, 29 Mayıs 2020 tarihinde, https://proente.com/big-data- buyuk-veri-nedir/.
Rosenberg, A. (2014). Bilim Felsefesi Çağdaş Bir Giriş, (çev. İbrahim Yıldız), Ankara: Dipnot Yayınları.
Slideshare (2016, 24 Mart). Story of the algorithms behind Deezer Flow, 7 Nisan 2020 tarihinde, https://www.slideshare.net/recsysfr/story-of-the-algorithms-behind-deezer-flow.
Şafak, Halil İbrahim (2017, 9 Aralık). Makine Öğrenmesi Nedir?, Medium, 30 Mayıs 2020 tarihinde, https://medium.com/t%C3%BCrkiye/makine-%C3%B6%C4%9Frenmesi-nedir-20dee450b56e.
Tez, Mehmet (2019, Şubat 6) Playlist Bağımlılığı Spotify En İyi Playlistler, 17 Mayıs 2020 tarihinde, https://yellowbos.com/playlist-bagimliligi-spotify-en-iyi-playlistler/.
Yalçın, Ş. (2001). Khun ve Bilimsel Relativizm, Muğla Ü