AYDIN KADIOĞLU ZEYBEĞİNİN KEMANA UYARLANMASI

Araştırmanın amacı, Aydın Kadıoğlu Zeybeğinin geleneksel davul-zurna icralarında bulunan karakteristiği yansıtıcı bir keman uyarlamasını ortaya koymak; bu uyarlamanın nasıl yapılacağına ilişkin gerekli adımları belirlemek; Aydın Kadıoğlu Zeybeği geleneksel davul-zurna icra karakteristiği ve uluslararası keman çalma tekniklerini bir arada kullanırken karşılaşılabilecek sorunlara çözüm önerileri geliştirmek; Aydın Kadıoğlu Zeybeğinin geleneksel üç davul-zurna icrasının detaylı notasyonunu ve bu notasyonun analizini yaparak kayıt altına almaktır. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada betimsel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeli benimsenmiştir. Ayrıca keman uyarlamasının geleneksel icralarda görülen karakteristik müzikal unsurları ne düzeyde yansıttığının tespitine yönelik 5’li likert tipine uygun bir görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırma sonucunda, Aydın Kadıoğlu Zeybeği üç davul-zurna icrasında 9/2’lik bileşik usulün 3+2+2+2 diziliminin kullanıldığı; icraların ana zurna, dem zurna ve davul olmak üzere üç partiden oluştuğu; ezginin neveser makamına geçki bulunan nikriz makamı ile oluştuğu tespit edilirken; karakteristik öğelerin dem ses, çarpma, çift çarpma, vibrato, glissando, ritardando, accelerando ve üçleme olduğu belirlenmiştir. Keman uyarlamasının müzikal analizinde nikriz makam seslerinin kullanıldığı; sağ elde detache, legato, staccato ve ricochet yay teknikleri kullanıldığı; sol elde çift tel çalma, pizzicato, glissando, çarpma, çift çarpma, trill, aksan ve flajöle kullanıldığı ve I-II-III-IV.konumlar kullanıldığı tespit edilmiştir. Alan uzmanlarının görüşleri neticesinde Aydın Kadıoğlu Zeybeği keman uyarlamasının, araştırma kapsamında belirlenen karakteristik öğeler doğrultusunda, geleneksel icralardaki karakteristiği yansıttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Keman, Keman Eğitimi, Uyarlama, Zeybek, Aydın Kadıoğlu Zeybeği

Adaptation of Aydın Kadıoğlu Zeybek to Violin

The aim of the research is to reveal a violin adaptation of Aydın Kadıoğlu Zeybek that reflects the characteristic musical auditory found in traditional davul and zurna performances; to determine the necessary steps on how to make this adaptation; to develop solutions to problems that may arise while using traditional sensations and international violin techniques together; to create the detailed musical notation of traditional Aydın Kadıoğlu Zeybek’s three davul-zurna performances and make the analysis of this notation. In this qualitative study, one of the descriptive research methods, the general survey model was adopted. In addition, an interview form suitable for the 5-Likert type was prepared to determine to what extent the violin adaptation reflects the characteristic musical elements seen in traditional performances. At the end of the research, the following results were found. 3+2+2+2 form of 9/2 odd meter was used in Aydın Kadıoğlu Zeybeği three davul-zurna performance. The performances consist of three parties which are the main zurna, drone zurna, and davul. It was determined that the melody was formed with the makam nikriz, which transitions to the makam neveser. It was determined that the characteristic musical elements are drones, grace notes, double appoggiaturas, vibratos, glissandos, ritardandos, accelerandos, and triplets. In the musical analysis of the violin adaptation, it was determined that; the notes of nikriz makam are used, detache, legato, staccato and ricochet bow techniques are used in the right hand, double string playing, pizzicato, glissando, grace notes, double apporriatura, trill, accent,and harmonics were used in the left hand and positions I-II-III-IV. As a result of the opinions of field experts, it was determined that Aydın Kadıoğlu Zeybeği violin adaptation reflected the characteristic musical elements in traditional performances.

Keywords:

Violin, Violin Education, Adaptation, Zeybek, Aydın Kadıoğlu Zeybeği,

PDF

___

Akpınar, M. (2002). Türk halk müziğinin keman ile seslendirilmesi üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 47-55.
Akyürek, R. (2002). Trabzon’da müzik eğitimcisi yetiştirmeye dönük lise ve yükseköğrenim kurumlarında ege türküleri yoluyla başlangıç düzeyindeki keman tekniklerinin öğrencilere kazandırılması ve bu yaklaşımın keman eğitiminde kullanılabilirliği (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Alimdar, S. (2016). Osmanlı’da Batı müziği. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Alpagut, U. (2001). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalında Türk halk ezgilerinin kemana uyarlanmasının keman eğitimi yoluyla müzik öğretmenliği eğitimine yansıyabilirliği (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Apel, W. (1974). Harvard dictionary of music. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University.
Aydın, A. F. (2013). Aydın kaba zurna ekiplerinin yöresel repertuvarında yer alan ağır zeybeklerin melodik ve ritmik özellikleri. Zeybek Ateşi 2.Ulusal Efe Kurultayı Türk Tarihinde Efe ve Zeybek Kültürü Sempozyumu, 250-265.
Beyter, E. (2013). Mehmet Erenler’in bağlama icrasının altı zeybek üzerinde analizi ve notaya aktarılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Haliç Üniversitesi, İstanbul.
Bieber, A. B. (1997). Adapting transcribing and arranging world music for western instrumental performance (Yayımlanmamış doktora tezi), Columbia University, New York.
Bulut, M. H. (2001). Sivas yöresi halaylarının kültürel çeşitlilik açısından incelenerek keman eğitiminde kullanılması (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Çınardal, F. C., Çınardal, L. & Çelik, A. (2017).Yöresel müzik kültürünün yaşatılmasında sivil toplum kuruluşlarının rolü: Kars ili örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 115-131.
Çit, U. (2014). Batı müziği keman eğitiminde Türk müziği eserleri ve etütleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
Demir, Z. (2013). Zeybek ezgilerinin notalanması ve bağlama ile icrasında tavır notasının gerekliliği. Zeybek Ateşi 2.Ulusal Efe Kurultayı Türk Tarihinde Efe ve Zeybek Kültürü Sempozyumu, 311-318.
Deverich, R. K. (2006). How did they learn? An overwiev of violin pedagogy with an emphasis on amateur violinists. Erişim Tarihi: 04 Mart, 2020, https://www.violinonline.com/images/christmas/historyofviolinpedegogy.pdf sayfasından erişilmiştir.
Donington, R. (1963). The interpretation of early music. London: Faber and Faber.
Efe, M. (2007). Geleneksel Türk sanat müziği kemani bestekârlarının eserlerindeki Batı müziğine ait müzikal unsurlar ve keman eğitiminde kullanılabilirliği (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Erkan, Ç. (2012). Türk müziğinde uluslararası sanat müziğindeki bir besteleme tekniğinin kullanımı: “uyarlama”. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, 2, 99-105.
Erzincan, M. (2006). Türk halk müziğinde uyarlama kavramı ve bağlamaya uyarlanan dört zeybek ezgisi üzerinde müzikal analiz (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Haliç Üniversitesi, İstanbul.
Feyzi, A. (2013). Keman öğretiminde ADDIE yaklaşımı esas alınarak hazırlanan öğretim modelinin uşşak ezgilerin kemanla seslendirilmesine etkileri (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Geminiani, F. (1751). The art of playing on the violin. Erişim Tarihi: 10 Mart, 2020, https://imslp.org/wiki/The_Art_of_Playing_on_the_Violin%2C_Op.9_(Geminiani%2C_Francesco)
Gülüm, O. & Albuz, A. (2019). Keman eğitiminde Türk halk müziği eserlerinin kullanılma durumuna yönelik öğretim elemanı görüşlerinin değerlendirilmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 42, 1-11. https://doi.org/10.32547/ataunigsed.486851
Gürel, M. (2011). Keman eğitiminde kullanılan süsleme tekniklerinin Türk müziği keman icrasındaki uygulama biçimi ve buna yönelik alıştırmaların oluşturulması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Hatipoğlu, V. (2013). Rast makamındaki kar-ı natık eserlerinden oluşturulan seyr-i natık örneğinin keman öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Hatipoğlu, V. (2016). Türk müziği keman öğretimine yönelik yeni kaynak hazırlamada beylik aranağmelerden oluşturulan çeşitlemelerin yeri ve öneminin değerlendirilmesi. Turkish Studies. 11 (19), 417-442. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11228
Haner, O. (2018). Türk müziği ezgi yapılarına dayalı keman eğitimi modeli (Yayımlanmamış doktora tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
Hinz, B. (1995). Transcribing for Greater Musicality. Music Educators Journal. 82 (1), 25-28, Erişim Tarihi: 3 Ağustos, 2018, https://www.jstor.org/stable/3398881
Juma, R. (2002). A guide to arabic violin technique for the classical violinist (Yayımlanmamış doktora deneme yazısı), University of Miami, Florida.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Koç, T. (2007) Bir yöntem olarak bölgesel müziklerin keman eğitiminde kullanımı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
Kurtaslan, Z. (2009a). Müzik öğretmeni yetiştiren kurumlarda ulusal keman eğitimi materyallerinin yeri ve önemi. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu, 23-25. Erişim Tarihi: 11 Mart, 2020, http://acikerisim.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/7024/258513.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Kurtaslan, Z. (2009b). Türk keman okulunun oluşum süreci ve temsilcileri. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26, 409-429.
Müezzinoğlu, A. (2012). Kemana uyarlanmış halk ezgilerinin keman eğitiminde kullanılması (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Neumann, F. (1991). The vibrato controversy. Performance Practice Review, 4 (1), 15-27. http://dx.doi.org/10.5642/perfpr.199104.01.3
Öztürk, O. M. (2006). Zeybek kültürü ve müziği. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Öztürk, O. M. (2014). Ağır zeybeklerin ritmik özelliklerinin geleneksel usûl teorisi bağlamında incelenmesi. Müzik-Bilim Dergisi, 5, 11-26.
Paftalı Bottazzini, Z. (2012). La Camoanella ve Zigeunerweisen: Kemandan viyolaya iki uyarlama (Sanatta yeterlilik), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
Parasız, G. (2009). Keman öğretiminde kullanılmakta olan çağdaş Türk müziği eserlerinin seslendirilmesine yönelik olarak oluşturulan hazırlayıcı alıştırmaların işgörüsellik ve etkililik yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
Say, A. (2010a). Adaptasyon. Müzik Ansiklopedisi içinde (c.1, s.557). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Say, A. (2010a). Uyarlama. Müzik Ansiklopedisi içinde (c.3, s.557). Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları.
Taşçı, G. (2012). Türk halk musikisi saz eserlerinin ortaöğretim mesleki keman eğitiminde kullanım olanakları yönüyle incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trakya Üniversitesi, Edirne.
Toker, H. A. (2020). Piyano için geleneksel Türk müziği albümü. Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları.
Vaughn, J. B. (2015). Tosca: an original arrangement for violin and piano (Yayımlanmamış doktora tezi), Florida State University, Florida.