‘Kur'ân’da Câhiliye kavramı

Bu makale, Kur’an-ı Kerîm’de semantik bir kavram çalışması örneği olup; farklı bir yaklaşımla “Câhiliye” kavram tahlilini ortaya koymaktadır. Öncelikle, dil hakkında özet bir bilgi verilip dilin en küçük birimi olan bu kelimenin ilk kullanımından itibaren hangi evrelerden geçtiği, günümüze kadar nasıl geldiği ve hangi anlamları yüklendiği, sonuç olarak Kur’ân’da hangi anlamda kullanıldığı izah edilmiştir. Buradan yola çıkarak, Cehl- Câhiliye kavramının tabiî, lügat, terim, mahallî ve günümüzde deyim ve ata sözlerde kullanılan anlamları örneklerle ele alınmıştır. Sonuç olarak belirtecek olursak; Kur’ân’da bu kavramın hangi anlamda kullanıldığının tespiti, bu çalışmamın asıl hedefidir.

The concept of Jahiliyyah in the Quran

This article, being an example of examining a concept in the Qoran semantically, puts forward the analysis of the concept of “Cahiliye/ignorance” from a different point of view. Firstly a summarized knowledge about the language being presented, which phases the concept of ignorance went through from its first usage up to now, how it came up to now, what meanings have been given to it, and as a result which meanings were given to it in the Qoran are explained. Moving from this on, the natural, dictinoraly, literal and local meanings of the concept of ‘Cehl-cahiliye’ and its meanings in the idioms and proverbs from the point of usage are handled with examples. Consequently, the specification of what meaning it is used at in the Qoran is the main goal of this treatise.

PDF

___

Aksan, Doğan, Her yönüyle Dil, Dergah Yay., İstanbul 1995.

Aktaş, Faruk, Kur’an’da Cehalet Kavramı, Ekin Yay., İstanbul, 2001.

Aydın, Mehmet, İslâm Felsefesi Yazıları, Ufuk Kitapları, İstanbul, 2000.

Buhârî, Muhammed b.İsmail (ö. 256/869), el-Camiü’s-Sahih, İstanbul, 1315.

Cevherî, İsmail b. Hammad (ö. 393/1002), es-Sıhah, Dâru’l-İlim, Beyrut, 1979.

Cubran, Mesud, er-Raid, Beyrut, 1967.

Cürcânî, Seyyid Şerif (ö. 816/1413), Ta‘rifat, Bahar Yay., İstanbul, 1997.

Çağrıcı, Mustafa, DİA, İstanbul, 1993.

Çakan, İsmail L., DİA, İstanbul, 1993.

Danışman, Nafiz, “Cahiliye Kelimesinin Mâna ve Menşei”, AÜİFD, Ankara, 1980.

Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, 1990.

Doğan, Mehmet, Temel Büyük Türkçe Sözlük, Bahar Yay., İstanbul, 1994.

Dönmez, İbrahim Kâfi, DİA, İstanbul, 1993.

Elmalılı, Hamdi Yazır (ö. 1361/1942), Hak Dini Kur’an Dili, Azim Yay., ts.

Eyüpoğlu, E. Kemal, 10. Yüzyıldan Günümüze Kadar Şiirde ve Halk Dilinde Atasözleri ve Deyimler, İstanbul, 1973.

Ezherî, Ebû Mansur Muhammed b. Ahmed (ö. 370/980), Tezhîbu’l-Luga, el- Mektebetü’l-Arabiyye, Kahire, 1964.

Fârâbî, Muhammed Ebu’l-Nasr (ö. 339/950), el-Medinetü’l-Fâzıla (trc. Nafiz Danışman), MEB. Yay., İstanbul, 1990.

Fayda, Mustafa, DİA, İstanbul, 1993.

Ferahidî, Ebû Abdi’r-Rahman Halil b. Ahmed (ö. 175/791), Kitabu’l-‘Ayn (I- VIII), (thk. Mehdî el Mahzûmî-İbrahim es-Samraî), Beyrut, 1998.

Gezgin, Ali Galip, Tefsirde Semantik Medot, Ötüken Yay., İstanbul, 2002.

Goldzıher, Ignaz Muslim Studies, State University of New York Pres Albany, New York, 1977.

Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan (trc. Süleyman Ateş), Ankara, 1975.

______, Kur’an’da Ahlâkî ve Dinî Kavramlar (trc. Selâhattin Ayaz), Pınar Yay., İstanbul, 1991.

İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik (ö. 218/833), es-Siretu’n-Nebeviyye, Beyrut, ts.

İbn Manzûr, Muhammed b. Mukerrim (711/1311), Lisânu’l-Arab, Beyrut, 1955.

Kaplan, Mehmet, Kültür ve Dil, Dergah Yay., İstanbul, 1993.

Kurtubî, Ebu Abdillah b. Muhammed (ö. 671/1272), el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, Kahire, 1967.

Mâturîdî, Ebû Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud (ö.333/944), Te’vilâtu Ehli’s-Sünne, Lünnan, 2004.

Mevdudî, Ebu’l-Â‘la (ö. 1949), Tefhîu’l-Kur’ân, İnsan Yay., İstanbul, 1986.

Müslim, Ebu’l-Huseyn Muslim b. Haccac el- Kuşeyrî (ö. 261/874), Sahîhu Müslim, Çağrı Yay., İstanbul, 1992.

Nesefî, Ebu’l-Berekât, Abdullah b. Ahmed. b. Mahmud (ö. 710/1310), Medâriku’t-Tenzîl Hakiku’t-Tenzîl (Tek cilt), Beyrut, 2008.

Öner, Necati, Klasik Mantık, AÜİF, Ankara, 1982.

Ragıb el-Isfehânî (ö. 502/1108), Ebu’l-Kasım, Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Beyrut, ts.

Râzî, Fahruddîn (ö. 606/1209), Mefâtihu’l Gayb, Akçağ Yay., Ankara, 1990.

Şemseddin, Sâmi, Kamus-i Türkî, Çağrı Yay., İstanbul, 1318.

Şenoğlu, Osman, Kur’ân’da Cehâlet Kavramı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), EÜİF, Kayseri, 1993.

Şevkânî, Muhammed b. Ali (ö. 1250/1834), Fethu’l-Kadîr, Dâru İbn Kesîr, Dimeşk- Beyrut, 1998.

Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr (ö. 310/922), Camiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, Mısır, 1958.

Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük (Yeni baskı), Ankara, 1988.

Yakıt, İsmail, Sadreddin Konevî’in Düşüncesinde İdrak ve Hakikat Bilgisi, Felsefe Arşivi; Sayı: 2, İstanbul, 1991.

Zebîdî, Muhibbuddin Muhammed Murtaza el-Hüseyin (ö. 1205/1790), Tacu’l- Arûs min Cevahiri’l-Kâmus, Mısır, 1306.

Zevzenî, Hüseyin b. Ahmed, Şerhu’l-Mu‘allakât, Dâru İhyâi’l-Arabî, Beyrut, ts.