Evlenme örneğinde Dinî Ahkâmın Kur'ân ve sünnet ışığında güncellenmesi

Evlilik İslam dininin çok önem verdiği sosyal kurumlardan biridir. Bu nedenle Kur’an’da evlilik ahkâmının temel esasları belirlenmiş, Hz. Peygamber bunları uygulamaya koymuş, fakihler de buradan hareketle kendi dönemlerine uygun düzenlemeler yapmışlardır. İlk dönemlerde şifahi kültüre dayalı kırsal yaşam şartları hakim olduğundan düzenlemeler de büyük ölçüde sözlü beyana dayalı ve koca merkezli olmuştur. Zaman içinde değişen şartlar nedeniyle sonraki Müslüman idareciler bir takım yeni düzenlemeler yapmış olsalar da, bunlar ictihad kapısı kapalı olduğundan dinî ahkâm olarak değil, dünyevî kanun olarak görülmüş, bu nedenle de söz konusu idarecilerin değişmesiyle birlikte geçerliliklerini kaybetmişlerdir. Günümüz itibarıyla Müslümanlar, bir yanda Batıdan gelen dünyevî hukuk, diğer yanda asırlar öncesinin şifahi kültürüne ait dinî ahkâm arasında sıkışmış durumdadır. Onları bu durumdan kurtarmak için mevcut evlilik ahkâmının bir an önce güncellenmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur.

In the sample of marriage updating religious rules according to the Qur’an and sunna

Marriage is one of the most important social institutions of Islam. The Qur’an emphasized on basic and detailed rules of marriage, the Prophet implied these rules; and the jurists enacted law regarding this data according to their circumstances. In early period, because of the oral tradition of countryside life requirements, regulations were mostly male-centric. Although later Muslim rulers made some legal regulations due to new situations, these legislations were seen as secular laws because of the “closing the door of ijtihad” and were lost with the death of the rulers. Contemporary Muslims are squeezed between the secular law from the West and the old tradition of religious law. I argue that, it is unavoidable to rescue Mslims from this problem by updating marriage law in İslam.

PDF

___

Akgündüz, Ahmet, Osmanlı Kanunnameleri, İstanbul 1990-96.

Akyüz, Vecdi, Mukayeseli İbadetler İlmihali, İstanbul 1995.

el-Alusî, Şihabuddin Mahmud b. Abdullah, Ruhu’l-Meanî fi Tefsiri’l-Kur’âni’l-Azim ve’s-Seb’i'l-Mesani, Beyrut 1994.

el-Askalanî, İbn Hacer, el- İsâbe fi Temyîzi’s-Sahâbe, Mısır 1939.

Aydın, M. Akif, İslam-Osmanlı Aile Hukuku, İstanbul 1985.

______, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 1999.

A’zami, Muhammed Mustafa, Vahyedilişinden Derlenişine Kur’an Tarihi, (Trc. Ömer Türker-Fatih Serenli), İstanbul 2006.

Başpınar, Veysel, “Türk Medeni Kanunu İle Aile Hukukunda Yapılan Değişiklikler Ve Bu Konuda Bazı Önerilerimiz”, AÜHFD, Ankara 2003.

Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul 1985.

Bozkurt, Nebi-Küçükaşçı, M. Sabri, “Medine”, TDV İA, Ankara 2003.

el-Cassas, Ahmed b. Ali, Ahkamu’l-Kur’an, Kahire tz. Ceride-i İlmiye, İstanbul 1336.

Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, Ankara 1985.

el-Cezirî, Abdurrahman b. Muhammed, Kitabu’l-Fıkh ale’l-Mezahibi’l-Erbaa, Beyrut 1969.

Cin, Halil–Akagündüz, Ahmet, Türk Hukuk Tarihi, Konya 1989.

Cin, Halil, İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Konya 1988.

Çeker, Orhan, Nafaka Kanunu, İstanbul 1985.

Demirci, Muhsin, Kur’an’ın Temel Konuları, İstanbul 2000.

Döndüren, Hamdi, Delilleriyle Aile İlmihali, İstanbul 2008.

______, Delilleriyle İslam Hukuku, İstanbul 1983.

Dumlu, Ömer, Kur’an’da Bazı Kavramlara Bakış, İzmir 1999.

Ebu Zehra, Muhammed, el-Ahvalü’ş-Şahsiyye, Kahire tz.

______, el-Milkiyye ve Nazariyyetü’l-Akd, Kahire tz.

Ekinci, E. Buğra, “Osmanlı Hukukunda İzinname ile Nikâh”, Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları, Sayı: 2, İstanbul 2006.

el-Gazalî, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, İhyau Ulumi’d-Din, Kahire 1312.

Gönültaş, Nuh, “Muhafazakarların ‘İkinci Evlilik Şehri”, Bugün Gazetesi, 16 Aralık 2010.

Güleç, Hasan, İslam Hukukunda Nafaka, İzmir 1996.

Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, (Çev. Salih TUĞ), İstanbul 2003.

Heyd, Uriel, “Eski Osmanlı Hukukunda Kanun ve Şeriat”, (çev. Selahaddin Eroğlu), AÜİFD, Ankara 1983.

el-Isfahanî, Ebu’l-Ferec, el-Eğânî, Beyrut 1995.

İbn Abdilber, Ebu Ömer Cemaleddin, el-İstîâ’b fî Ma’rifeti’l-Ashâb, Kahire 1415.

İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer, Haşiyetü Raddi’l-Muhtar aled’-Dürri’l- Muhtar, İstanbul 1984.

İbnü’l-Arabi, Muhammed b. Abdullah, Ahkamu’l-Kur’an, Mısır 1972.

İbn Aşur, Tahir, Makasıdü’ş-Şeriati’l-İslamiyye, Tunus 1978.

İbn Haldun, Abdurrahman b. Muhammed, Mukaddime, Beyrut 1900.

İbn Hazm, Ebu Muhammed b. Ali, el-Muhallâ, Kahire tz.

İbn Hişam, Ebu Muhammed Cemalüddin, es-Sîratü’n-Nebeviyye, Beyrut tz.

İbnü’l-Hümam, Kemaleddin Muhammed b. Aldulvehhab, Fethu’l-Kadir, Mısır 1898.

İbn Kesir, İsmail, el-Bidaye ve’n-Nihâye, Mısır tz.

İbn Kudame, Ahmed b. İsa, el-Muğnî, Mısır 1969.

İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmed, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesıd, Kahire 1975.

İbn Sa’d, Muhammed, et-Tabakatü’l-Kübra, Beyrut tz.

Karaman, Hayreddin, Anahatlarıyla İslam Hukuku, İstanbul 2007.

el-Kasanî, Alauddin, Bedaiu’s-Sanai’, Beyrut 1974.

Komisyon, İlmihal, TDV İSAM, İstanbul 1999.

el-Kettani, Muhammed Abdulhay, et-Teratibü’l-İdariyye, Beyrut tz.

Köse, Saffet, Çağdaş İhtiyaçlar ve İslam Hukuku, İstanbul 2004.

el-Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Cami’ li Ahkami’l-Kur’an, Beyrut 1993.

el-Mevsılî, Abdullah b. Muhammed, el-İhtiyar li Ta’lili’l-Muhtar, Kahire 1951.

el-Meydanî, Abdulganî, el-Lübab fi Şerhi’l-Kitab, Beyrut 1985.

Öztürk, Saygı, Sözcü Gazetesi, 29 Mayıs 2011.

er-Razî, Fahreddin, Mefatihu’l-Gayb, Beyrut 1995.

Savaş, Rıza, İlk Dönem İslam Toplumlarında Kadının Konumu, İzmir 2004.

es-Serahsî, Muhammed b. Ahmed, el-Mebsut, Beyrut tz.

es-Suyutî, Celaleddin, el-İtkan fi Ulumi’l-Kur’an, Beyrut 1992.

eş-Şafiî, Muhammed b. İdris, el-Ümm, Beyrut 1973.

eş-Şevkanî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadir, Kahire 1993.

Şeyh Nizam, Burhanpurlu, el-Fetava’l-Hindiyye, Mısır tz.

Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Türk Medeni Hukuku, İstanbul 1950.

ez-Zuhayli, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslami ve Edilletühü, Dımaşk 1985.