İslam hukuku açısından borcun geciktirilmesi halinde uygulanabilecek işlemler

Bu çalışmada alacağın/borcun zamanında teslim alınabilmesi için daha baştan borç verirken alınabilecek tedbirler, borcun ödenmesinin gecikmesi halinde anaparanın iadesini sağlamaya ve ortaya çıkan zararın giderilmesine yönelik işlemler ve şayet gerekli görülürse borçluya uygulanabilecek cezalar üzerinde durulmaktadır. Bu konuda daha önce söylenenleri kendi bakışımıza göre değerlendirerek, tazminat ve ceza boyutlarını ayırmak suretiyle bir çerçeve ortaya koymaya çalıştık. Önceki çalışmalarda mazeretsiz olarak borcun geciktirilmesi halinde uygulanabilecek işlemlerin genellikle tazminat açısından ele alındığını gördük, hâlbuki işin ceza boyutunun da söz konusu olduğuna dikkat çekmeye çalıştık.

Applicable proceedings in case of delaying the dept in terms of Islamic law

This study deals with the debt delay problem in terms of Islamic law; some kinds of measures that are possible to take guarantee the repayment of the dept, proceedings to ensure the return of principal and for the elimination of the damage caused by delay and some kinds of penalties applicable to the indebted person if it is deemed necessary to punish him/her. Evaluating the opinions declared on this subject by others earlier, we tried to introduce a framework according to our own outlook on this subject, separating the aspects of compensation and punishment of the subject. In previous studies we have seen that the case of debt delay problem is usually taken into consideration in terms of compensation but we want to draw attention to the aspect of the criminal of the dept delay case explaining some applicable penalties excluding financial penalties in order to avoid the forbidden interest.

PDF

___

Aclûnî, Keşfü’l-hafâ, Mısır, 2000.

Alâ İsmail el-Hamzâvî, el-Emsâlü’l-arabiyye ve’l-emsâlü’l-âmmiyye: mukârane dilâliyye, I, 94 (internetten indirdiğimiz nüshadır).

Ali Haydar, Düreru’l-hukkam, Beyrut 1991.

Aybakan, Bilal, Borçların İfası, İstanbul 1998.

Bayındır, Abdülaziz, “Faizsiz Sistemde Ödemeyi Geciktiren Borçluya Uygulanacak Maddi Ceza”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, cilt: 16, s. 331-346, Konya 2011.

Behûtî, Keşşâfü’l-kınâ, Beyrut, ty.

Benli, Abdullah, İslam Hukukunda Manevi Tazminat, (Doktora Erciyes üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri, 1997. tezi),

Dalgın, Nihat, Gündemdeki Tartışmalı Dini Konular 2, s. 415-480, Samsun 2010.

Ebu’l-Meâtî Hafız Ebu’l-Fütûh, en-Nizâmü’l-‘İkâbiyyü’l-İslâmî, yy., 1976.

el-Mevsuatü’l-fıkhiyye el-Küveytiyye, Küveyt, 1404-1427 h.

Erol, Erdem, İslam Hukukunda Cezai Şart, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000.

Esen, Hüseyin, İslam Hukukunda Mali Cezalar, İstanbul, 2006.

ez-Za’bî, Ömer Halid, Mümâtaletü’l-medîn fi teâmülâtihi’l-mâliyye fi’ş-şerîati’l- İslamiyye ve’l-kanun, 2011.

Haraşi, Şerhu Muhtasari Halil, Beyrut ty., V, 278;

http://www.hayrettinkaraman.net

http://www.islam-qa.com/ar/ref/83887/‫حكم%02إمامة%02المدين%02في%02الصالة‬

İbn Cerir er-Taberi, Tefsiru’t-taberi, Beyrut, 2000.

İbn Cüzey, el-Kavaninü’l-fıkhiyye, Beyrut ty.

İbn Hacer, ez-Zevacir an İkrafi’l-kebair, Beyrut, 1987.

İbn Hazm, el-Muhallâ, Beyrut ty., VI, 476-480.

İbn Kudame, el-Muğni, Kahire, 1968.

İbn Mâze, Burhanüddin Mahmud, el-Muhîtu’l-Burhânî, Beyrut, 2004.

İbn Teymiye, el-Fetava’l-kübra, Beyrut, 1987.

İbn Teymiye, el-Hisbe, Beyrut, ty.,

İbn Teymiye, Mecmuu Fetava, Riyad, 1997.

İsmail Özsoy, “Faiz”, TDVİA, Cilt: 12, İstanbul.

Karâfî, el-Furûk, (İbnü’ş-Şad’ın İdraru’ş-Şuruk’u ile birlikte) yy., ty.

Karaman, Hayrettin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul 1991.

Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye

Mevsıli, el-İhtiyar, Beyrut, 1937.

Nevevî, Ravzatu’t-tâlibîn, Beyrut, 1991.

Nevevi, Şerhu Müslim, Beyrut 1392h, 2. Bası.

Serahsi, el-Mebsut, Beyrut, 1993.

Seyyid Hüseyn Affânî, el-Cezâü min cins’i-l amel, Kahire, 1417/1996.

Vehbe ez-Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami ve edilletühü, 12. Bası, Dımaşk.

Yaran, Rahmi, “Türk Hukukundaki Temerrüt Faizinin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, I. Uluslararası İslam Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, s. 703-740, Konya 1997.

Yaran, Rahmi, İslam Hukukunda Borcun Gecikmesi, İstanbul, 1997.

Yıldırım, Adem, İslam Ceza Hukukunda Suça Misliyle Mukabele Prensibi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007.

Yücel, İrfan, “Vâdeli ve Taksitli Alış-Verişler Enflasyon ve Vâde Farkı”, Diyanet İlmi Dergi, 1996, cilt: XXXII, sayı: 3, s. 3-20.