Türk Havayolu Taşımacılığı Sektörünün Tarihsel Gelişimi ve Devlet Müdahaleleri (1933-2006)

Bu çalışmada, Türkiye’de havayolu taşımacılığı sektörünün tarihsel gelişiminde devlet müdahalelerin rolü incelenmiştir. Devlet, hem Türk havayolu taşımacılığının iktisadi bir sektör olarak ortaya çıkışında hem de sektörün serbestleşmesi sonrasında en önemli aktörlerin başında gelmektedir. Devletin havayolu taşımacılığı sektöründeki müdahaleleri, sektörün oluşum yıllarından günümüze bir süreklilik ve değişimi içermektedir. Bu bağlamda, devletin havayolu taşımacılığı sektöründeki müdahalelerinde her dönem bir süreklilik olduğu ve fakat söz konusu bu müdahalelerin yasal düzenlemeler dışındaki araçları da içerecek bir biçimde kapsam, düzey ve yöntem açısından farklılaştığı görülmektedir. Bahse konu farklılaşan müdahaleler ise, sektörün istikrarının ve kurumsallaşmasının önündeki en önemli engellerdir.

State Interventions and Historical Development of Turkish Airline Industry (1933-2006)

In this study, the role of state interventions in the historical development of the Turkish airline transport sector was examined. The State is the most important actor both for the emergence of Turkish airline transport as an economic sector and after the liberalization of the sector. From the beginning of the air transportation sector in Turkey, state interventions in the airline transport sector contain a continuance and change. In this context, it is seen that there is always a continuance at the state interventions in the airline transport sector, but those interventions which include instruments other than legal regulations differentiate in terms of scope, level and method. Those diversified interventions are the main obstacles for stability and institutionalization of the sector.

PDF

___

BCA 030-0-018-001-002-37-42-5
BCA 030-0-018-001-002-48-69-19
BCA 030-0-018-001-002-13-52-06
BCA 030-0-018-001-002-36-38-18
BCA 030-0-018-001-002-56-56-15
BCA 030-0-018-001-002-142-16-2
BCA 030-0-001-000-000-62-384-5
BCA 030-18-01-02-146-24-17
BCA 030-0-001-000-000-6-35-8
BCA 030-0-001-000-000-127-826-1
BCA 030-0-018-001-002-145-113-15
BCA 030-0-018-001-002-154-75-16
BCA 230-0-000-000-000-61-26-5
Flight International
Dünya
Habertürk
Hürriyet
Milliyet
Radikal
Resmî Gazete
Vatan
Yeni Şafak
AKÇURA Gökhan (2002) Turizm Yıl Sıfır: Ivır Zıvır Tarihi, İstanbul, Om Yayınevi.
ALBAYRAK İlyas (1983) Dünden Bugüne Türk Havayolları (1933-1983), İstanbul, Cenajans Yayınları.
AS Efdal (2013) Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923- 1960), Ankara, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
ÇETİN Tamer ve BENK Serkan (2011) Regulation, Deregulation, and Competition in the Turkish Airline Industry, Tamer Çetin ve Fuat Oğuz (Ed.), Political Economy of Regulation in Turkey, içinde (s.193-214). New York, Springer.
ÇİZMECİ Yavuz (1994) Sultan Air Öyküsü. İstanbul, Kendi Yayını.
ELÇİN Sezin CENGİZ Süleyman ve SİREL Esin (2007) Türkiye İç Hatlar Yolcu Uçuşları Piyasasında Düzenleme, Serbestleştirme ve Rekabet, TEPAV (Ed.), Türkiye’de Rekabetçilik ve Düzenleme: Türkiye’de Rekabetçilik, Yatırım İklimi ve Rekabet Politikasının Rolü, (s.394-451). Ankara, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV).
GEREDE Ender ve ORHAN Gamze (2015) Türk Havayolu Taşımacılığındaki Ekonomik Düzenlemelerin Gelişim Süreci, Ender Gerede (Ed.), Havayolu Taşımacılığı ve Ekonomik Düzenlemeler: Teori ve Türkiye Uygulaması, (s.163-208). Ankara, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.
GÜNDOĞDU Muhammed (2009) Rekabet Hukuku Perspektifinden Havayolu Taşımacılığı Sektöründe Stratejik İttifaklar. Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara, Rekabet Kurumu Başkanlığı.
HASSU Metin (2004) Rekabet Hukuku ve Hava Taşımacılığı Sektörü, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezi, Ankara, Rekabet Kurumu Başkanlığı.
HIGHAM Robin D. S. (2013) Speedbird: The Complete History of BOAC, New York, I.B.Tauris.
HÜRTÜRK Kıvanç (2016) Türkiye’de Ticari Havacılık Tarihi II, İstanbul, Derlem Yayınları.
HÜRTÜRK Kıvanç ve KLİNE Stuart (2009) Türkiye’de Ticari Havacılık Tarihi, İstanbul, D Yayınevi.
KLINE Stuart (2002) Türk Havacılık Kronolojisi, Ankara, HAVAŞ.
KORALTÜRK Murat (2011) Erken Cumhuriyet Döneminde Ekonominin Türkleştirilmesi. İstanbul, İletişim Yayınları.
KOZLU Cem (2007) Bulutların Üstüne Tırmanırken: THY, Bir Dönüşüm Öyküsü, İstanbul, Remzi Kitabevi.
OKSAÇAN Halit Erdem (2016) Kadro Dergisi ve İktisadi Devletçilik, İstanbul, Agora Kitaplığı.
REKABET KURUMU (2012) Rekabet Raporu, Ankara, Rekabet Kurumu Başkanlığı.
SMITH Holroyd (1961) Report on T.H.Y.: Turkish State Airline: Made in the Framework of the Overall Study on the Operations of the State Economic Enterprises in Turkey, Paris, OECD.
THY (1987) THY 1987 Faaliyet Raporu, İstanbul, THY.
THY (2008) 75. Yılında THY (1933-2008), İstanbul, THY.
TOPRAK Zafer (2012) Türkiye’de Milli İktisat, 1908–1918, İstanbul, Doğan Kitap.
TÖREN Tolga (2007) Yeniden Yapılanan Dünya Ekonomisinde Marshall Planı ve Türkiye Uygulaması, İstanbul, Sosyal Araştırmalar Vakfı.
VLECK Jenifer van (2013) Empire of the Air: Aviation and the American Ascendancy, Cambridge, Harvard University Press.
AKSOY Şinasi (1993) Turkish Experience with Privatisation: An Overview and Evulation, Turkish Public Administration Annual, Cilt 17, Sayı 19, s.39-54.
BATTAL Ünal ve KİRACI Kasım (2015) Bankruptcies and Their Causes in the Turkish Airline Industry, The International Journal of Transport & Logistics, Cilt 15, s.1-11.
EKDİ Barış, ÖZTÜRK E. Ebru, ÜNLÜ Hasan Hüseyin, ÜNLÜSOY Kürşat ve ÇINAROĞLU Serpil (2002) Rekabet Kuralları ile Uyumlu Olmayan Mevzuat Listesi (I), Rekabet Dergisi, Sayı 9, s.49-76.
GEREDE Ender (2004) Uç Türkiye Uç: İç Hat Havayolu Taşımacılığındaki Gelişmeler, Dünya, 5 Ocak.
GEREDE Ender (2010) The Evolution of Turkish Air Transport Industry: Significant Developments and the Impacts of 1983 Liberalization, Yönetim ve Ekonomi, Cilt 17, Sayı 2, s.63-91.
GEREDE Ender (2011) Türkiye’deki Havayolu Taşımacılığına İlişkin Ekonomik Düzenlemelerin Havayolu İşletmelerine Etkisinin Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 9, Sayı2, s.505-537.
GÖKTEPE Hülya (2007) Hava Taşımacılığı Sektöründe Rekabet Hukuku Kurallarının Uygulanması, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s.213-240.
HAYTOĞLU Ercan (2018) Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ticari Havayolu Taşımacılığında İmtiyazlı İlk Şirket: Aero Espresso Italiana (1924-1935), Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl:14, Sayı:28, s.75-109.
HAZIM Şakir (1993) Hava Nakliyatının Faydaları, Kadro, s.55-56.
KAYIRAN Meltem (2016) Türkiye Varlık Fonu’nun Kuruluş Amaçları ve Yapısı Üzerine Bir Değerlendirme, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, Cilt 14, Sayı 56, s.55-90.
THE MORGAN GUARANTY BANK OF NEW YORK (1990) (Çev.) Coşkun Can Aktan, Morgan Guaranty Bank Özelleştirme Master Plan Özeti, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı1-2, s.495-519.
YALÇINKAYA Akansel (2018) Türkiye’de Bir Yönetim Danışmanı: Urwick Orr and Partners ve THY’ndaki Danışmanlık Faaliyetleri (1967-1971), İşletme ve Yönetim Tarihi Konferansı, İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
YURTOĞLU Nadir (2016) Sivil Havacılık Sektörü İçerisinde Yer Alan THY’nin Tarihi Gelişimi (1933-1960), Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt 12, Sayı 23, s.303-336.
DEMİR Nurullah (1997) Türk Sivil Havayolu Ulaştırmasında Yeniden Yapılanma ve Bölgesel Havayollarının Turizme Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi.
EMİR Ayşegül (2001) Havayolu İşletmelerinde Özelleştirme ve THY Anonim Ortaklığı’nda Özelleştirme Uygulamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
NERGİZ Abdullah (2008) Türkiye’de Sivil Havacılığın Gelişimi ve THY, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi.
ÖZSOY Gamze (2010) Türk Havayolu İşletmelerinin 2003 İç Hat Serbestleşmesine Verdikleri Stratejik Tepkiler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi.
TÜRK Yusuf Ziya (2014) Türkiye’de Özelleştirme Uygulamalarının Analizi, T.C. Kalkınma Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara, T.C. Kalkınma Bakanlığı.
ÇELİK Aziz (2013) Bir Grevfobi Öyküsü: Bütün Yönleriyle THY Grevi, http://t24.com.tr/yazarlar/bilinmeyen/bir-grevfobi-oykusu-butun-yonleriyle-thy-grevi,7030 (Erişim tarihi: 18.4.2018).
ÇETİN Ünsal (2013) Bir Serbest Piyasa Mahrumiyeti, http://www.hurfikirler.com/bir-serbest-piyasa-mahrumiyeti/ (Erişim tarihi: 20.12.2017).
EKDİ Barış (2013) Rekabet Oldu Da Ne Oldu?, http://www.rekabet.gov.tr/tr-TR/Rekabet-Yazisi/Rekabet-oldu-da-ne-oldu (Erişim tarihi: 20.4.2018).
SHGM (2006) Slot Koordinasyon Merkezi Hakkında Bilgi Notu, www.shgm.gov.tr/doc3/slot.doc (Erişim Tarihi: 20.12.2017).