Hint Müslümanlarının Osmanlı Devleti ve Türkiye’ye Yardımları (1911-1923)

Türkler ile Hint Müslümanları arasındaki yakın ilişkiler, kadim Türkdevletlerine kadar uzanan oldukça köklü bir tarihi geçmişe sahiptir; ancak19. yüzyılda Hindistan’ın İngiliz sömürgesi olmasından sonra, HintMüslümanlarının halifeliği elinde bulunduran Osmanlı Devleti’ne bağlılığıyeni bir anlam kazandı. Özellikle, II. Abdülhamit’in saltanat yıllarındakurulan dostluk köprüsü, Hint Müslümanlarının, 19. yüzyıl sonlarındanitibaren Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecinde her biri toprak kayıplarıylabiten savaşlarının hemen hepsinde Türklere maddi ve manevi yardımlarınavesile oldu. Hint Müslümanlarının yardımları, 20. yüzyılın ilk çeyreğindeOsmanlı Devleti’nin girdiği savaşlarda özellikle Trablusgarp Savaşı (1911-1912) ve Balkan Savaşlarında (1912-1913) sistematik bir hale geldi. Ne varki, I. Dünya Savaşı’nda (1914-1918) sömürge olarak bağlı oldukları İngiltereile Osmanlı Devleti’nin savaş hali nedeniyle, savaş süresince İngiliz savaşpolitikasına boyun eğmek zorunda kalan Hint Müslümanlarının yardımları İngiltere tarafından engellendi. Dahası İngiltere, Osmanlı Devleti’ne karşıaçtığı cephelerde Hintlilerle birlikte Hint Müslüman askerlerini de kullandı.Savaş süresince Hindistan’ı lojistik olarak kullanan İngiltere, ayrıca, esiraldıkları Osmanlı askerlerinin bir kısmını o dönemde Hindistan’a bağlıçeşitli bölgelere götürdü. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birliktehilafetin ve Türkiye’nin toprak bütünlüğünün korunması için İngilizlerdensöz alan Hint Müslümanları, özellikle de Türkiye Büyük Millet Meclisi’ninaçılmasından sonraki süreçte Türk Kurtuluş Savaşı’na (1919-1922) önemlimaddi destek sağladılar. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından sonra TBMMBaşkanı ve Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Türk milleti adına,gönderilen yardımlar için Hint Hilafet Komitesi aracılığıyla HintMüslümanlarına teşekkür ederken, uzun süren savaşlarda yanmış, yıkılmışTürkiye’nin imarı için bu yardımların sürdürülmesini de istedi. Buçalışmada, Hint Müslümanlarının 20. yüzyılın ilk çeyreğinde OsmanlıDevleti ve Türkiye’ye yardım ve destekleri ele alınacaktır.

Aid of the Indian Muslims to the Ottoman Empire and Turkey (1911-1923)

The close relations of Turks and Indian Muslims have a very old historical background that goes back to the ancient Turkish states. However, after India became under British colonial rule in the 19th century, the loyalty of Indian Muslims to the Ottoman Empire, which held the caliphate, gained a new meaning. Especially the bridge of friendship established during the reign of Abdulhamit II led to the Indian Muslims’ material and moral aids to the Turks since the end of the 19th century in almost all of the wars during the Ottoman Empire’s disintegration process, each of which ended with the loss of land. The aid of Indian Muslims became systematic in the wars of the Ottoman Empire in the first quarter of the 20th century, especially during the Tripoli War (1911-1912) and the Balkan Wars (1912-1913). However, during the World War I (1914-1918), the aids of Indian Muslims, who had to succumb to the British war policy during the war, was prevented by Britain due to their war with the Ottoman Empire. Moreover, Britain used Indian Muslim soldiers along with the Indians in the fronts it opened against the Ottoman Empire. Britain made use of India in terms of logistics during the war, and also took some of the Ottoman soldiers as captive and sent them to various regions of India. At the end of the World War I, Indian Muslims obtaineda promise from the British for the protection of caliphate and Turkey’s territorial integrity. Indian Muslims provided significant financial support to “The Turkish War of Independence” (1919-1922), especially in the process after the inauguration of the Turkish Grand National Assembly. After the triumph in the War of Independence, Mustafa Kemal Pasha, the Speaker of the Turkish Grand National Assembly and Commander-inChief, thanked, on behalf of the Turkish nation, the Indian Muslims through the Indian Committee of the Caliphate for the aids sent, and he also asked for the continuation of these aids in order to contribute to the reestablishment of Turkey, which was devastated then due to the lasting wars. In this study, the aids and supports of the Indian Muslims to the Ottoman State and Turkey at the first quarter of the 20th century will be discussed.

PDF

___

T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
Hariciye Nezareti Matbuat (HR. MA)
1121/28;
1164/65.
Hariciye Nezareti Siyasi (HR. SYS)
1975/1_57;
2035/26-26;
2077/12_8-11;
2213/24;
2239/3-53; 2
242/2_8-11;
2242/4_80, 3, 12;
2247/6_1-3;
2305/24_7-12;
2323/1-14.
Ahenk
Hâkimiyet-i Milliye
Atatürk’ün Bütün Eserleri (2005) C. 16, Kaynak Yayınları, İstanbul.
Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 Yıl, (2006) Der. Turgut Gürer, İstanbul.
Mustafa Kemal’in Gizli Teşkilatı, Atatürk’ün İstihbaratçısıydım (2010) Haz. Sami Karaören, İstanbul.
Osmanlı Belgelerinde Balkan Savaşları (2013) T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, C. I ve II, İstanbul.
Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi (2013) T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, C. I-II, İstanbul.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Hilal-i Ahmer İcraat Programları 1914-1928 (2013) Yay. Haz: Murat Uluğtekin-M. Gül Uluğtekin, Ankara.
AKGÜN Seçil Karal – ULUĞTEKİN Murat (2000) Hilâl-i Ahmer’den Kızılay’a, C. I, Ankara.
ARIKOĞLU Damar (1961) Hatıralarım, İstanbul.
AZİZ K. Kemal (2014) Hint Hilafet Hareketi (1915-1933), Yay. Haz: Necip Taylan, İstanbul.
BAYUR Yusuf Hikmet (1983) Türk İnkılâbı Tarihi, C. III, Kısım: 1, TTK, Ankara.
BAYUR Yusuf Hikmet (1987) Hindistan Tarihi, 3 Cilt, TTK, Ankara.
CÖHCE Salim (2006) Türk İstiklal Mücadelesi ve Hindistan, Tarihte Türk-Hint İlişkileri Sempozyumu Bildirileri, 31 Ekim-1 Kasım 2002, TTK, Ankara, s. 127- 215.
ERSOY Mehmet Akif (1984) Safahat, Haz: Ömer Rıza Doğrul, 18. bs., İstanbul.
GALİP Mübarek-Saadettin Y. Gömeç (2013) Hindistan’da Türkler, Ankara.
KAÇIRA Mustafa Kurtkan (2016) Birinci Dünya Savaşı’nda İngilizlerce Hindistan’a Gönderilen Türk Esirleri, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, C. 15, S. 29, s. 25-36.
KELEŞYILMAZ Vahdet (1999) Teşkilat-ı Mahsusa’nın Hindistan Misyonu (1914- 1918), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
KERİMOĞLU Hasan Taner (2012) Trablusgarp ve Balkan Savaşlarında Hint Müslümanlarının Osmanlı Devleti’ne Yaptığı Yardımlar, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, Sayı II/2, s. 161-181.
KESKİN Mustafa (1991) Hindistan Müslümanlarının Millî Mücadele’de Türkiye’ye Yardımları (1919-1923), Kayseri.
KHAN Ali Asghar (1993) Hint Müslümanlarının Türk Kurtuluş Hareketine Mali Yardımı (1919-1923), Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı: 8/1, s. 203-217.
KHAN Ali Asghar (1971) İstiklal Savaşında Hindistan Müslümanlarının Davranışı (1919-1923), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
KİŞİ Şule Sevinç (2020) Mübadele Sürecinde Hint Müslümanlarının Türkiye’ye Yaptıkları Yardımların Soruna Dönüşmesi (1923-1925), Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt XX, Sayı. 41, s. 541-578.
KOCABAŞOĞLU Uygur (2001) Türkiye İş Bankası Tarihi, İstanbul.
MÜDERRİSOĞLU Alptekin (1990) Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
ÖKE Mim Kemal (1991) Hilafet Hareketleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara.
ÖKE Mim Kemal (1988) Güney Asya Müslümanlarının İstiklal Davası ve Türk Millî Mücadelesi ‘Hilafet Hareketi’, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ÖZALP Kazım (1985) Millî Mücadele, C.1, 2 bs., TTK, Ankara.
ÖZAYDIN Zuhal (2003) The Indian Muslims Red Crescent Society’s Aid to the Ottoman State During the Balkan War in 1912, Journal of the International Society for the History of Islamic Medicine (JISHIM), Vol. 2, No. 4, October, s. 12-18.
ÖZCAN Azmi (1992) Pan-İslamizm Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877-1914), İstanbul.
ÖZCAN Azmi (1998) Hindistan Tarihi, İslam Ansiklopedisi, C. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, s. 75-81.
ÖZCAN Azmi (1998) Osmanlı Hindistan Münasebetleri, İslam Ansiklopedisi, C. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, s. 81-85.
POLAT Ü. Gülsüm (2012) Hint Askerlerinin Singapur’daki İsyanı (1915), Tarih İncelemeleri Dergisi, C. XXVII- 2, s. 483-498.
QURESHİ M. Naeem (1998) Hindistan Hilafet Hareketi, İslam Ansiklopedisi, C. XVIII, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, s. 109-111.
RAN Nazım Hikmet (1986) Kuvayi Milliye, 2. bs., Ankara.
SADIQ Mohammad (2018) Türk Devrimi ve Hindistan Özgürlük Hareketi, Çev. Funda Keskin Ata, TTK, Ankara.
SELEK Sabahattin (2000) Anadolu İhtilali, C.1, 9. bs., İstanbul.
SEZER Cemal ve Ömer Metin (2013) Balkan Savaşlarından Millî Mücadeleye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Yardım Faaliyetleri (1912-1922), Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt 32, Sayı 54, s. 167-182.
SONYEL Salahi R. (1986) Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C. II, TTK, Ankara.
SONYEL Salahi R. (1987) Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, C. I, 2. bs., TTK, Ankara.
SOYAK Hasan (1973) Rıza Atatürk’ten Hatıralar, C. I ve II, İstanbul.
SOYLUER Serdal (2008) Balkan Savaşları Sırasında Hint Müslümanlarının Osmanlı Devleti’ne Yardım Kampanyalarının Osmanlı Basınına Yansımaları, Şarkiyat Mecmuası, Sayı: 13, s. 91-118.
ŞAHİN H. Hilal (2019) Osmanlı Devleti ile Hindistan Müslümanlarının Tarihi Bağı ve Hindistan Hilafet Hareketi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 24, s. 731-754.
UÇAROL Rifat (2006) Siyasi Tarih (1789-2001), 6. bs., İstanbul.
URAL Selçuk (2006) Mütareke Döneminde İngilizlerin Elindeki Türk Esirleri ve Ortaya Çıkan Sorunlar, Atatürk Yolu Dergisi, S. 37-38, s. 187-210.
YASAMEE Feroze A. K. (2018) Abdülhamit’in Dış Politikası, Düvel-i Muazzama Karşısında Osmanlı 1878-1888, İstanbul.
AKSÖZ Abdülkadir (2020) Hint Müslümanlarının Milli Mücadele’ye Maddi Yardımları, GZT İnternet Sitesi, 9 Ekim 2020, https://www.gzt.com/mecra/hint-muslumanlarinin-millî-mucadeleyemaddi-yardimlari-3137327(Erişim Tarihi: 9 Ekim 2020)
HÜLAGÜ Metin (2018) Hint Müslümanlarının İş Bankası Öyküsü, Süper Haber TV İnternet Sitesi, https://www.superhaber.tv/hint-muslumanlarinin-isbankasi-oykusu-makale-138541 (Erişim Tarihi: 21 Mart 2020)
PAKMAN Bülent (2013) Myanmar’da Türk Esirler, Pakman World Kişisel İnternet Blogu, https://bpakman.wordpress.com/turk-dunyasi/turk-esirlerin-yurekburkan-drami/myanmarda-turk-esirler/ (Erişim Tarihi: 21 Mart 2020)
ŞİRİKÇİ Ömer Can (2013) Hindistan Müslümanlarının Milli Mücadele’de Türkiye’ye Yardımları, Türk.Org.Au İnternet Sitesi, https://www.turk.org.au/hindistan-muslumanlarinin-millî-mucadeledeturkiyeye-yardimlari/ (Erişim Tarihi: 21 Mart 2020)