Kadroculara Göre Birinci Dünya Savaşı

Kadro, Ocak 1932-Ocak 1935 döneminde 36 sayı yayınlanan bir dergidir.Özgün bir devrim ideolojisi oluşturmak iddiasıyla yayın hayatına atılan KadroDergisi, döneme damgasını vurmuş ve bir aydın hareketi olarak anılmıştır.Kadrocular sol geçmişleri ve Türk Devriminin hizmetine girme sürecindekiyaklaşımları nedeniyle çeşitli çevreler tarafından kuşkuyla karşılanmışlardır.Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör,İsmail Hüsrev Tökin ve Burhan Asaf Belge gibi çoğunluğu sol geçmişe sahipbulunan yazarların gündeme taşıdığı Kadro Dergisi, 36 sayı boyunca devletçilikdüşüncesini ön plana çıkarmıştır. Kadro Dergisi’nde sadece iktisadi konulara yerverilmemiştir. İktisadın yanı sıra iç ve dış politika, kültür ve medeniyet, eğitim vebenzeri konular da Kadrocular tarafından sıklıkla işlenmiştir. Birinci DünyaSavaşı ya da Kadrocuların ifade ettikleri gibi Cihan Harbi de Kadro Dergisi’ndeele alınmış ve genel olarak da bir sömürgecilik savaşı olarak nitelendirilmiştir.Dünyadaki temel çelişkiyi, emek-sermaye açısından değil, sömürgeci ülkesömürülen ülke açısından ele alan Kadrocular, Birinci Dünya Savaşı’na da buçerçeveden bakmışlardır. Bu büyük savaşa hem kendi ideolojik pencerelerindenhem de savaşın yol açtığı ulusal ve uluslararası sonuçlar açısındanyaklaşmışlardır. Kadro Dergisi yazarları Birinci Dünya Savaşı ile ilgili olarak ideolojik bakış açılarının yanı sıra kendilerine özgü bir terminoloji degeliştirmişlerdir. Kadrocular savaşın askeri yönlerine değil, daha çok siyasi veekonomik sonuçlarına odaklanmışlar ve bu çerçevede ideolojik açıklamalardabulunmuşlardır. Birinci Dünya Savaşı ile ilgili Kadro sayfalarında yer alandeğerlendirmeler, savaşın sona ermesinden yaklaşık 15 yıl sonra vücut bulandüşünceler olarak ele alınabilir. Bu düşünceleri, savaşı bizzat yaşayanCumhuriyetin ilk neslinin belli bir bölümünün, savaşla ilgili algısı olarak görmekmümkündür.

World War I According to the Journalists of the Kadro Journal

Kadro is a journal, which was published 36 issues between January 1932 and January 1935. Kadro Journal, which started its publication life with the assertion to constitute a unique ideology of revolution, left its mark on the period and was described as an intellectual movement. Kadro journalists were met up with doubt by various parts of the society because of their leftist pasts and approaches in the process of taking service with Turkish Revolution. Kadro Journal, which was brought up to the agenda by writers such as Yakup Kadri Karaosmanoglu, Sevket Sureyya Aydemir, Vedat Nedim Tor, Ismail Husrev Tokin and Burhan Asaf Belge most of whom were leftist, featured statism in the 36 issues of the journal. Not only economic issues but also foreign and domestic politics, culture and civilisation, education and similar topics were tackled frequently by Kadro journalists. Besides, the World War I was tackled and generally qualified as a war of colonialism. The Kadro journalists, which discussed the basic contradiction in the world not in terms of labour-capital, but in terms of colonialist country-exploited country, approached the World War I within this framework. They referred to this great war both from their own point of views and from the national and international results caused by the war. They also developed a unique terminology apart from their point of views related to the World War I. They focused not on the military aspects of the war, but rather on its political and economic results and in this context, they made ideological explanations. The assessments about the World War I in Kadro issues can be commented as the opinions, which came into existence approximately 15 years after the war. These opinions can be considered as a perception of war by some of the first generation of the Republic who witnessed the war.

PDF

___

AYDEMİR Şevket Süreyya (1986) İnkılap ve Kadro, 3. Baskı, İstanbul.
AYDEMİR Şevket Süreyya (1965)Suyu Arayan Adam, Ankara.
AYDEMİR Şevket Süreyya (1929) Demiryollarımız, Muhit, No: 5, Sene: 1, Mart.
AYDEMİR Şevket Süreyya (1933) Fikir Hareketleri Arasında Türk Nasyonalizmi I-Faşizm, Kadro, Sayı:18 (Haziran)
AYDEMİR Şevket Süreyya (1934)Büyük Meclis ve İnkılâp, Kadro, Sayı: 25, İkinci Kânun
AYDEMİR Şevket Süreyya (1934) 1789 İhtilalinin Mezarı Başında, Kadro, Sayı: 32, Ağustos.
BALKANLI Remzi (1961) Mukayeseli Basın ve Propaganda, Ankara.
(BELGE) Burhan Asaf (1932) İnkılâbımız ve Hilafet, Kadro, Sayı: 1, II. Kanun
(BELGE) Burhan Asaf (1932) Çökmekte Olan Cihan Nizamı, Kadro, Sayı: 1, II. Kanun
(BELGE) Burhan Asaf (1932) Merhumun Dolaşık İşleri, Kadro, Sayı: 2, Şubat
(BELGE) Burhan Asaf (1932) Cihan Buhranı Bitti mi?, Kadro, Sayı: 11, İkinci Teşrin.
(BELGE) Burhan Asaf (1933) Millî Kurtuluş İnkılâbının Cihanşümul Ehemmiyetini Anlayan Anlayana, Kadro, Sayı: 18, Haziran.
(BELGE) Burhan Asaf (1934) Faşizm, Niçin Beynelmilelleşmek İstiyor?, Kadro, Sayı: 26, Şubat.
(BELGE) Burhan Asaf (1934) Ortaavrupa, Kadro, Sayı: 32, Ağustos.
(BELGE) Burhan Asaf (1934-1935) Cihan İçinde Türkiye: 1934, Kadro, Sayı: 35-36, İlkkânun-Sonkânun.
BOSTANCI Naci (1990) Kadrocular ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
ERTAN Temuçin Faik (1994) Kadrocular ve Kadro Hareketi, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara.
ERTAN Temuçin Faik (1997) Ahmet Cevat Emre ve Kemalizm’de Öncü Bir Dergi: Muhit, Kebikeç, Yıl: 2, Sayı: 5, Ankara.
ERTAN Temuçin Faik (2010) Cumhuriyetin İlk Yıllarında Muhalefete Muhalif Bir Gazete: İnkılap, VI. Uluslararası Atatürk Kongresi, 13 Kasım 2007, Ankara.
HART Basil Henry Liddell (2014) Birinci Dünya Savaşı Tarihi, Çev. Kerim Bağrıaçık Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
HOWARD Michael (2014) Birinci Dünya Savaşı, Çev. Sinem Gül, Dost Kitabevi, Ankara.
Kadro (İlkkanun 1934-Sonkanun 1935) Kadro, Sayı: 35-36.
(KARAOSMANOĞLU) Yakup Kadri (1932) Yaban, Ankara.
(KARAOSMANOĞLU) Yakup Kadri (1932) Ankara, Moskova, Roma, Kadro, Sayı: 6, Haziran.
KONGAR Emre (1981) Atatürk ve Devrim Kuramları, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara.
TEKELİ İlhan – İLKİN Selim (1977) 1929 Dünya Buhranında Türkiye’nin İktisadi Politika Arayışları, ODTÜ Yayınları, Ankara.
TEKELİ İlhan – İLKİN Selim (2003) Kadrocuları ve Kadro’yu Anlamak, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul.
(TÖKİN) İsmail Husrev (1932) Türkiye’de Millî Sermaye Hareketi, Kadro, Sayı: 10, Birinciteşrin.
(TÖKİN) İsmail Husrev (1933) Millî Kurtuluş Devletçiliği II, Kadro, Sayı: 19, Temmuz. (TÖR) Vedat Nedim (Birinci Kanun, 1933) Sanayileşme Davası, Kadro, Sayı: 24.
TÜRKEŞ Mustafa (1999) Kadro Hareketi, İmge Yayınevi, Ankara.
YANARDAĞ Merdan (1988) Türk Siyasal Yaşamında Kadro Hareketi, Yalçın Yay., İstanbul.